Разделы презентаций
- Разное
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Нәруыз биосинтезі
Содержание
- 1. Нәруыз биосинтезі
- 2. Биология 10 - сынып
- 3. Сабақтың тақырыбы: «Нәруыз биосинтезі. Транскрипция»
- 4. Мәселелі сұрақ?ДНҚ (А-Г-Ц-Т) ядродаНӘРУЫЗ (аминқ-р) цитоплазмада
- 5. Нәруыз биосинтезі
- 6. Ақпаратты РНК қайда синтезделеді?А) Жасуша ядросында;В) Цитоплазмада;С) Рибосомада;Д) Митохондрияда.Сұрақ
- 7. Белгілі бір аминқышқылына
- 8. Биосинтез кезеңдеріА) Трансляция С) Транскрипция В) ТранспирацияТірек сызбада 1 санымен қандай үрдіс бейнеленген:
- 9. Слайд 9
- 10. ДНҚ-да жазылған тұқымқуалау акпараты РНҚ-ның ақпараттык (аРНҚ) молекулаларымен цитоплазмаға беріліп, арнайы органоидтар — рибосомалардың жәрдемімен нәруыз синтезделеді.
- 11. РибосомаПолипептид (нәруызды молекула)аРНК
- 12. ПРОКАРИОТТЫҢРИБОСОМАСЫЭУКАРИОТТЫҢРИБОСОМАСЫ
- 13. 60S40S3 рРНК40 нәруызмРНК28S5S5,8S1 рРНК18S33 нәруыз
- 14. а-РНК = м-РНК, ақпараттық = матрицалық
- 15. Комплементарлық бөліктерімен РНК молекуласының тірек сызбасының түзілуіА – УГ – Ц РНК үшін комплементарлықпринципі
- 16. ТDтРНК-ның екінші реттік құрылымы
- 17. аРНКкодонаРНК бұл үрдісте негізгі молекула болғандықтан, үш
- 18. Жасушада аминқышқылдарын анықтайтын қанша кодон болса сонша
- 19. Рибосомалық РНК16 S р-РНКЕң ірі РНК түрі 2-3 мың нуклеотидтерден тұрады
- 20. Слайд 20
- 21. РНК-полимераза ферментінің көмегімен ДНК матрицадан аРНК синтезіЖасушадағы генетикалық ақпараттың алғашқы кезеңінің жүзеге асуыТранскрипция ДНК →аРНК
- 22. Pol 1Рибосоманың түзілуі
- 23. Слайд 23
- 24. Матрицалық а-РНК арқылы нәруыз синтезі рибосомада жүзеге
- 25. 1. Матрица 2. Молекулалық машина (ферменттер мен басқа нәруыздар)3. Мономерлер4. Энергия АТФКез-келген матрицалық синтезге керек:
- 26. 1. Матрица – а-РНК2. Молекулалық машина – рибосома3. Мономерлер – аминқышқылдары Трансляция аумағы
- 27. Аударма молекулалар қажет Генетикалық кодты матрицалық принципте трансляциялауға
- 28. Адаптор-молекуласы.Бір жақ соңы м-РНК-дағы кодонды, ал екінші жағы тасымалдаушы аминқышқылын таниды.Тасымалдаушы РНК3'
- 29. Үшінші ретті құрылымды т-РНК
- 30. Трансляция
- 31. Матрицалық РНКТерминацмялайтын кодонИнициация (басталуы)Элонгация (ұзаруы)Терминация (аяқталуы)ТРАНСЛЯЦИЯ КЕЗЕҢДЕРІ
- 32. м-РНК + рибосоманың кіші суббірлігіТрансляцияның инициация кезеңі
- 33. ИнициацияСтарт кадон АУГтРНК метионин аминқышқылдарын тасушы Рибосоманың үлкен суббірлігі Mg2+ ионы көмегімен фенилаланин
- 34. ЭлонгацияАлғашқы пептидтік байланыстардың түзілуівалинфенилаланин
- 35. мРНК -ны стоп кадонға дейін оқу;Пептидтік байланыс түзетін рибосомадағы негізгі фермент- пептидилтрансфераза
- 36. ТерминацияСинтездің аяқталуы;УАА, УГА, УАГ аялдау- кодтарын танумен
- 37. Матрицалық синтез кезіндегі максимальды жылдамдықтың ең баяуы
- 38. аРНКӨсушіполипетидбасталуыПолисома
- 39. А РНК-дан ақпаратты оқитын бағыт
- 40. Место синтеза белка зависит от назначения
- 41. ПолисомаПолипептид (нәруыздымолекула)ТүйіршіктіЭндоплазмалық тор
- 42. Эндоплазмалық торда орналасатын рибосомаларда күрделі нәруыз молекулалары синтезделіп, ЭПТ –дың ішіне түседі де Гольджи аппаратына тасымалданады.
- 43. Нәруыз биосинтезінің үдерісі тұқым қуалау
- 44. Лактоза оперонының моделі1961 жылы француз ғалымдары Ф.Жакоб
- 45. ГР - ген-регулятор; П –промотор ;ГО - ген-оператор.Индукция жолымен нәруыз биосинтезінің реттелуі
- 46. Репрессия жолымен нәруыз биосинтезінің реттелуі
- 47. Геннің құрылысыДНҚаРНК
- 48. аРНҚМәселелі сұрақДНҚ (А-Г-Ц-Т) ядродаНӘРУЫЗ (аминқ-р) цитоплазмада
- 49. Жауабы:1)2)3)4)ЕсепБерілгені:аРНК-да жазылған нуклеотидтер кезектілігі келесідей: А-У- Г-Ц-Г-У-А-Ц-Г-У-А-Ц
- 50. Сұрақ.
- 51. Ақпаратты РНК нуклеотидтерін рибосомада аминқышқылдарына ауыстыру үрдісі
- 52. Нәруыз синтезін қандай органоид жүзеге асырады:А) митохондрия Б) рибосомаВ) лизосомаСұрақ
- 53. Нәруыз құрамына қанша аминқышқылы кіреді:А) 20; Б) 25; В) 40.Сұрақ
- 54. Полипетид бөлігін кодтайтын ДНҚ тізбегіндегі
- 55. Жауабы: Берілгені: ДНҚ: ААЦГТГЦГТЦГТАЦЦ Табу керек: Полипептидтегі аминқышқылдарының ретін табу.
- 56. ДНҚ: ААЦ-ГТГ-ЦГТ-ЦГТ-АЦЦ
- 57. аРНК қайда синтезделеді? Жасуша ядросында.Цитоплазмаға аРНК қалай
- 58. Нәруыз биосинтезін жүзеге асыратын барлық кезеңдерін кірістіріп қорытынды тірек кесте сызыңыздар.Сабақты қорытындылау
- 59. Нәруыз биосинтезінің жалпы тірек сызбасы.
- 60. Үйге тапсырмаД.Тейлор, Н.Грин, У. СтаутБиология том 2
- 61. Скачать презентанцию
Биология 10 - сынып
Слайды и текст этой презентации
Слайд 3Сабақтың тақырыбы:
«Нәруыз биосинтезі. Транскрипция»
Сабақтың мақсаты:
маңызын көрсете отырып, рибасомадағы полипептидтік тізбектің матрицалық синтезінің механизімін ашу.
Слайд 6Ақпаратты РНК қайда синтезделеді?
А) Жасуша ядросында;
В) Цитоплазмада;
С) Рибосомада;
Д) Митохондрияда.
Сұрақ
Слайд 7 Белгілі бір аминқышқылына сәйкес келетін триплет
құрамына кіретін нуклеотид саны:
А) 1
Б) 2
В)
3Сұрақ
Слайд 8Биосинтез кезеңдері
А) Трансляция
С) Транскрипция
В) Транспирация
Тірек сызбада 1 санымен
қандай үрдіс бейнеленген:
Слайд 10ДНҚ-да жазылған тұқымқуалау акпараты
РНҚ-ның ақпараттык (аРНҚ) молекулаларымен цитоплазмаға беріліп, арнайы
органоидтар — рибосомалардың жәрдемімен нәруыз синтезделеді.
Слайд 14а-РНК = м-РНК,
ақпараттық = матрицалық – 5%
10 мыңға
дейін нуклеотидтер
т- РНК тасымалдаушы - 15%
100 –ге жуық нуклеотидтер
р-РНК рибосомалық - 80%
2-4 мың нуклеотидтер
РНК түрлері
Нәруыз сияқты
3 өлшемді
тізбекті
Слайд 15Комплементарлық бөліктерімен
РНК молекуласының тірек сызбасының түзілуі
А – У
Г –
Ц
РНК үшін комплементарлық
принципі
Слайд 17аРНК
кодон
аРНК бұл үрдісте негізгі молекула болғандықтан, үш нуклеотидтің реттілігін кодон,
ал аминқышқылдары бекінетін үлескіге қарсы комплементарлы тРНК–ның үш нуклеотидті үлескісін
антикодон деп атайды.
Слайд 18Жасушада аминқышқылдарын анықтайтын қанша кодон болса сонша әртүрлі тРНК болады.
ФЕРМЕНТ
– КОДАЗА немесе аминоацил –т –РНК –синтетаза
Антикодонға сәйкес келетін АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫ
.
Слайд 21РНК-полимераза ферментінің көмегімен ДНК матрицадан аРНК синтезі
Жасушадағы генетикалық ақпараттың алғашқы
кезеңінің жүзеге асуы
Транскрипция ДНК →аРНК
Слайд 24Матрицалық а-РНК арқылы нәруыз синтезі рибосомада жүзеге асады
Матрицалық синтездің ең
күрделісі
– тек көшірмелеу емес нуклеин қышқылдары
тілінен нәруыздар тіліне аудару. Генетикалық код –аудармасы.
а-РНК → НӘРУЫЗ
Слайд 251. Матрица
2. Молекулалық машина (ферменттер мен басқа нәруыздар)
3. Мономерлер
4.
Энергия АТФ
Кез-келген матрицалық синтезге керек:
Слайд 261. Матрица – а-РНК
2. Молекулалық машина –
рибосома
3.
Мономерлер – аминқышқылдары
Трансляция аумағы
Слайд 28Адаптор-молекуласы.
Бір жақ соңы м-РНК-дағы кодонды, ал екінші жағы тасымалдаушы аминқышқылын
таниды.
Тасымалдаушы РНК
3'
Слайд 31Матрицалық РНК
Терминацмялайтын кодон
Инициация (басталуы)
Элонгация (ұзаруы)
Терминация (аяқталуы)
ТРАНСЛЯЦИЯ КЕЗЕҢДЕРІ
Слайд 33Инициация
Старт кадон АУГ
тРНК метионин аминқышқылдарын тасушы
Рибосоманың үлкен суббірлігі
Mg2+ ионы көмегімен
фенилаланин
Слайд 35мРНК -ны стоп кадонға дейін оқу;
Пептидтік байланыс түзетін рибосомадағы негізгі
фермент- пептидилтрансфераза
Слайд 36Терминация
Синтездің аяқталуы;
УАА, УГА, УАГ аялдау- кодтарын танумен аяқталады;
тРНКдан аминқышқылдарын үзеді;
Рибосомадан
пептидтік тізбек босап шығады,
Рибосома екі суббірлікке ыдырайды.
стоп
Слайд 37Матрицалық синтез кезіндегі максимальды жылдамдықтың ең баяуы – секундына 20
аминқышқылы.
Қателік жиілігі–104 – не 1 ақ
Орташа нәруыз–
300 ақ →30 нәруыздың біреуі трансляция кезінде бүлінеді
Трансляция өлшемі
Слайд 42Эндоплазмалық торда орналасатын рибосомаларда күрделі нәруыз молекулалары синтезделіп, ЭПТ –дың
ішіне түседі де Гольджи аппаратына тасымалданады.
Слайд 43 Нәруыз биосинтезінің үдерісі тұқым қуалау ақпаратын жүзеге асыру
үдерісі деп те аталады. Оны мына сызбанұскамен белгілеуге болады:
ДНҚ РНҚ НӘРУЫЗ. Көбінесе былай деп те айтады: «РНҚ ДНҚ-ға жазылған ақпаратты нәруызда нақтылы көрсетіп, іске асырады».
Слайд 44Лактоза оперонының моделі
1961 жылы француз ғалымдары Ф.Жакоб пен Ш. Моно
дисахарид лактозаны ыдырататын ферменттің биосинтезін зерттеді.
Лактоза болмаған кезде оның қолданылуына
ферменттер синтезделмейді;Лактоза қосқан кезде оған қажетті фермент синтезделеді;
Лактоза қажетті нәруыз-репрессормен қосылады;
Репрессор өз орнынан ДНК молекуласының орнына (операторға ) жылжиды;
РНК-полимераза ферментінің жұмысына жол ашылады.
Лактозаны ыдырататын М-РНК синтезделеді;
Лактоза ыдырағаннан кейін нәруыз-репрессор босап, өз орнына ДНК-ға келіп транскрипцияның жүруін тоқтатады;
Бактерияның бұл гендер жұмысы экспрессия деп аталады.
Гендік экспрессия
(гендер жұмысының реттелуі)
Слайд 45ГР - ген-регулятор;
П –промотор ;
ГО - ген-оператор.
Индукция жолымен нәруыз
биосинтезінің
реттелуі
Слайд 49Жауабы:
1)
2)
3)
4)
Есеп
Берілгені:
аРНК-да жазылған нуклеотидтер кезектілігі келесідей:
А-У- Г-Ц-Г-У-А-Ц-Г-У-А-Ц
Табу керек:
1) Осы
молекуланың матрицалық нуклеотидтер ретін;
2) аРНК-ға комплементарлы антикадонды;
3) аРНК-мен кодталға аминқышқылдарының
санын;4) Рибасомаға аминқышқылдарын тасымалдайтын тРНК-ның санын анықта.
Слайд 51
Ақпаратты РНК нуклеотидтерін рибосомада аминқышқылдарына ауыстыру үрдісі қалай аталады:
А) комплементарлық;
Б) транскрипция;
В) трансляция.
Слайд 54 Полипетид бөлігін кодтайтын ДНҚ тізбегіндегі нуклеотидтер реті берілген:
ААЦГТГЦГТЦГТАЦЦ. Полипептидтегі кодқа сәйкес келетін аминқышқылдарының ретін анықта.
ЕСЕП
Слайд 55Жауабы:
Берілгені:
ДНҚ: ААЦГТГЦГТЦГТАЦЦ
Табу керек:
Полипептидтегі аминқышқылдарының ретін табу.
Слайд 57аРНК қайда синтезделеді? Жасуша ядросында.
Цитоплазмаға аРНК қалай түседі? Кариолемма саңылаулары
арқылы.
Цитоплазмаға түскеннен кейін аРНК қайда барады? Рибосомаға.
Генетикалық ақпарат нуклеотидтер «тілінен»
аминқышқылдар «тіліне» қандай органоидта ауысады? Рибосомада.Трансляция түсінігіне анықтама бер? Рибосомада жүретін матрицалық аРНК негізінде нәруыздың полипептидтік тізбегінің синтезі.
Аминқышқылдары рибосомаға ненің көмегімен жеткізіледі? Тасымалдаушы РНК көмегімен (тРНК).
Бір уақытта рибосомада қанша аминқышқылы бола алады? Екі.
Бір уақытта рибосомада қанша нуклеотидтер бола алады? Алты .
аРНК дан ақпаратты оқу қай бағытта жүре алады? 5-тен 3-ке қарай.
Антикодон дегеніміз не және ол қандай РНК-да болады.
Тақырып бойынша тапсырмалар:
Слайд 58Нәруыз биосинтезін жүзеге асыратын барлық кезеңдерін кірістіріп қорытынды тірек кесте
сызыңыздар.
Сабақты қорытындылау
Слайд 60Үйге тапсырма
Д.Тейлор, Н.Грин, У. Стаут
Биология том 2 Изд. «Мир»2008.
Н.Г.Асанов
10 сынып Биология Алматы Атамура 2010 187-193 беттер §24,25
А.В.Теремов
Биология Москва Мнемозина 2010
