Разделы презентаций


Сүйекті балықтар класы

Содержание

Сүйекті балықтар класы

Слайды и текст этой презентации

Слайд 11.Балықтарға жалпы сипаттама?
2.Омыртқалыларға қандай жануарлар жатады?
3.Балықтардың денесі қандай бөлімдерден тұрады?
4.Омыртқалылар

қандай белгілеріне қарап салқынқандылар және жылықандылар деп бөлінеді?
5.Балықтардың денесінде қандай

жүзбеқанаттар болады?
6.Шеміршекте балықтар қандай класс тармақтарына бөлінеді?
7.Шеміршекті балықтардың сыртқы құрылысына тән белгілерді атаңдар?
8.Шеміршекті балықтардың қаңқасы қандай бөлімдерден тұрады?
9.Шеміршекті балықтардың асқорыту жүйесін сипаттаңдар?

Кім білгір?

1.Балықтарға жалпы сипаттама?2.Омыртқалыларға қандай жануарлар жатады?3.Балықтардың денесі қандай бөлімдерден тұрады?4.Омыртқалылар қандай белгілеріне қарап салқынқандылар және жылықандылар деп

Слайд 2Сүйекті балықтар
класы

Сүйекті балықтар класы

Слайд 3Сүйекті балықтардың қазіргі кезде 20 000-нан астам түрлері бар. Дене

пішіндері де түрліше. Денесі бас, тұлға және құйрық бөлімдеріне бөлінген.

Сүйекті балықтардың терісі жалпақ әрі ірі қабыршақтармен қапталған. Қабыршақтарында ағаш діңіндегі жылдық сақиналарға ұқсас сызықтар бар. Осы сызықтарға қарап, балықтың жасын ажыратуға болады. Сүйекті балықтардың қаңқасында сүйектер өте көп. Сүйекті балықтардың желбезектерінің сырты сүйекті желбезек қақпағымен жабылған. Сүйекті балықтардың көпшілігінің аузы бас бөлімінің алдыңғы тұсында орналасады.

Сүйекті балықтарда да екі бүйрек, екі несепағар өзек болады. Оларда алғашрет зәрдің уақытша сақталатын мүшесі - қуық пайда болған. Зәр шығаратын тесік те сыртқа жеке ашылады. Сүйекті балықтар миының қүрылысы шемір шекті балықтардың миымен салыстырғанда қарапайым әрі кіші. Алдыңғы ми - шағын, екі ми сыңарына бөлінбеген. Ортаңғы ми мен мишығының көлемі үлкендеу. Көзінің құрылысы шеміршекті балықтарға ұқсас. Есту мүшесі де тек ішкі құлақтан тұрады. Балықтар бірімен-бірі түрліше дыбыстар шығару арқылы байланыс жасайды. Дыбыстарды қабылдайтын; балықтар тіршілігінде маңызы зор.

Сүйекті балықтардың қазіргі кезде 20 000-нан астам түрлері бар. Дене пішіндері де түрліше. Денесі бас, тұлға және

Слайд 4Сүйекті балықтар (лат. Osteichthyes) — омыртқалы жануарлар класы, қазіргі заманда

балықтардың ең түрге бай тобы. Дене ұзындығы 0,7-1,1 см, ден

5-7 м дейін, салмағы 1,5 т жетеді. Ішкі қаңқасы сүйектенген. Әрдайым тері сүйектері болады. Қабыршақтары әртүрлі: ганоидтық, космоидтық немесе сүйекті, (цикпоидтық, немесе ктеноидтық). Желбезектері қоршаулармен бөлінбеген. Кейбір түрлердің торсылдағы жойылған. Ұрықтану сыртқы ортада өтеді, кейбір түрлері тірі табатындар.
Сүйекті балықтар (лат. Osteichthyes) — омыртқалы жануарлар класы, қазіргі заманда балықтардың ең түрге бай тобы. Дене ұзындығы

Слайд 5Сүйекті балықтардың ас қорыту жүйесі ауыз қуысынан басталып, жұтқыншаққа жалғасады,

ол өңешке ашылады. Өңеш қарынға – қарын аш ішекке, ол

тоқ ішекке ашылады. Тоқ ішек аналь тесігімен сыртқа ашалыды. Бауыр мен ұйқы бездің өт және сөл жүретін жолы аш ішекке ашылып, қорек қорытылады. Кенеулі заттар қабырғалары арқылы қанға өтіп бүкіл денеге таратылады.
Сүйекті балықтардың ас қорыту жүйесі ауыз қуысынан басталып, жұтқыншаққа жалғасады, ол өңешке ашылады. Өңеш қарынға – қарын

Слайд 6Сүйекті балықтардың денесінде бір шеңберлі тұйық қанайналым жұйесі бар. Жүректері

екі камералы құлақшадан және қарыншадан. Қарынша қабырғасы қалың, құлақшаныкі –

жұқа. Жүрекке көмір қышқыл газына қаныққан қан әкелетін тамыр- көк тамыр, ал жүректен оттегіне қанныққан шығаратын тамыр сала тамыр. Жүректің құлақшасы жиырылған кезде көк тамыр қаны қарыншаға өтіп, ал қарынша жиылған кезде құрсақ қолқасына өтеді.
Сүйекті балықтардың денесінде бір шеңберлі тұйық қанайналым жұйесі бар. Жүректері екі камералы құлақшадан және қарыншадан. Қарынша қабырғасы

Слайд 7Сүйекті балықтардың
2 класс тармағы бар
Сәулеқанатты
балықтар
Қалаққанатты
балықтар
Қостынысты
балықтар
Саусаққанатты
балықтар

Сүйекті балықтардың 2 класс тармағы барСәулеқанатты балықтарҚалаққанатты балықтарҚостынысты балықтарСаусаққанатты балықтар

Слайд 8

Еуразия мен Солтүстік Америкада тіршілік етеді
Біздің елде мекендейтін түрлері:
Каспий

теңізінде – Орыс, Парсы бекірелері, шоқыр (севрюга), пілмай (шип), қортпа

(белуга)
Арал теңізінде – пілмай (шип)
Сырдарияда – Сырдария тасбекіресі (лопатонос)
Ертісте – сібір бекіресі
Жайықта – Парсы бекіресі мен сүйрік (стерлядь)

Ұзындығы – 3м.
Салмағы – 200кг.

Бекіре балық түрлерінің басымы көктемде
теңізден өзендерге уылдырық шашуға шығады

Бекіре
(Осётр – Acipenser)

16 ірі балықтар түрі кіреді

Бекіренің кей түрлері
қыста өзендерді мекендейді

Еуразия мен Солтүстік Америкада тіршілік етедіБіздің елде мекендейтін түрлері: Каспий теңізінде – Орыс, Парсы бекірелері,

Слайд 9Қортпа
(Белуга - Huso huso)
Ұзындығы – 2-3м дейін
Салмағы –

шамамен 1350кг
Қортпа – тұщы суда кездесетін ең ірі балық
Бекіре балықтарына


су түбінде қоректену тән
Қортпа (Белуга - Huso huso)Ұзындығы – 2-3м дейін Салмағы – шамамен 1350кгҚортпа – тұщы суда кездесетін ең

Слайд 10. Сәулеқанатты балықтар.
Қазіргі кезде тіршілік ететін балықтардың 90%-дай астамы

осы топқа жатады. Дүние жүзінің түрлі су айдындарында кеңінен таралған

және олардың кәсіптік мәні зор. Сүйекті қабыршақтары денесіне жапсарласа орналасқан. Құйрық жүзбеқанатының екі қалағы тең, торсылдат бар, қаңқасы негізінен сүйектен тұрады. Сәулеқанатты балықтардың кәсіптік мәні бар басты отрядтарына ғана тоқталамыз.
. Сәулеқанатты балықтар. Қазіргі кезде тіршілік ететін балықтардың 90%-дай астамы осы топқа жатады. Дүние жүзінің түрлі су

Слайд 112. Қалаққанатты балықтар.
Бұған қостынысты және саусаққанатты балықтар жатады. Қостынысты

балықтар. Олар желбезегімен әрі өкпемен тыныс алады. Құрғақшылық мезгілде суы

тартылып қалатын өзендерде тіршілік етеді. Қостынысты балықтардың торсылдағы өкпеге айналған. Дене пішіні ұршық тәрізді, тұрқы 30 сантиметрден 2 метрге дейін жетелі. Жұп жүзбеқанаттары нашар дамыған. Олар Амазонка өзенінде, Африканың, Австралияның өзендерінде кездеседі.
2. Қалаққанатты балықтар. Бұған қостынысты және саусаққанатты балықтар жатады. Қостынысты балықтар. Олар желбезегімен әрі өкпемен тыныс алады.

Слайд 12Қостынысты балықтар.
Желбезекпен әрі өкпемен тыныс алады. Бұл балықтардың торсылдағы өкпеге

айналған. Дене пішіні ұршық тәрізді, тұрқы 30см-ден 2 м жетеді.Олар

Амазонка өзенінде, Африканың, Австралияның өзендерінде кездеседі.
Қостынысты балықтар.Желбезекпен әрі өкпемен тыныс алады. Бұл балықтардың торсылдағы өкпеге айналған. Дене пішіні ұршық тәрізді, тұрқы 30см-ден

Слайд 13Саусаққанатты балықтар.

Латимерия.
Бұл балықтар ерте заманда кеңінен таралып, кейін жойылып кеткен.

Қазіргі кезде оның бір ғана - латимерия деген түрі сақталған.

Ғалымдардың пікірі бойынша, қүрлыққа алғаш шыққан қосмекенділердің арғы тегі, осы саусаққанатты балықтар. 1938 жылы Үнді мұхитының Африка жағалауынан латимерия алғаш рет ауға түсті. Саны аз болғандықтан, ауға өте сирек түседі. Латимерия - аузында өткір тістері бар жыртқыш балық. Денесінде желі өмір бойы сақталады. Үлкен өкпесі күрделі өзгеріске ұшырап, майлы мүшеге айналған. Ішкі танау тесігі болмағандықтан, атмосфералық ауамен тыныс ала алмайды. Жұп жүзбеқанаттары еті мол жалпақ қалаққа айналған. Жүзбеқанаттарының қаңқасы бес саусақты аяқтарға ұқсас Майшабақтәріздестер отряды. Көпшілік түрлері теңіздерде топтанып тіршілік етеді. Майшабақтардың Солтүстік Мұзды мұхит теңіздерінде көп тараған түрі - Мұхит майшабағы. Сардинка (Қиыр Шығыс теңіздерінде), қылқа (килька) (Балтық, Қара теңіз дерінде), түлкібалық (тюлька) (Каспий, Қара теңіздерінде) көптеп ау даналы. Каспийдің солтүстік аймағында, Жайық өзенінде кездесетін еділ майшабағы Қазақстанның Қызыл кітабына (1996) тіркелген.
Саусаққанатты балықтар.Латимерия.Бұл балықтар ерте заманда кеңінен таралып, кейін жойылып кеткен. Қазіргі кезде оның бір ғана - латимерия

Слайд 14Сүйекті
балықтардың
отрядтары
Майшабақтәріздестер
Албырттәріздестер
Сетінектер
Көзауықтар
Тұқытәріздестер

Сүйекті балықтардың отрядтарыМайшабақтәріздестерАлбырттәріздестерСетінектерКөзауықтарТұқытәріздестер

Слайд 15Майшабақтәрізділер отряды
Түлкібалық
Еділ майшабағы
қылқа
(килька)
Теңіздерде топтанып тіршілік етеді. Майшабақтардың солтүстік
Мұзды

мұхит теңіздерінде көп тараған түрі мұхит майшабағы.
Жайық өзенінде кездесетіні еділ

майшабағы. Қазақстанның
Қызыл кітабына 1996 жылы тіркелген.
Майшабақтәрізділер отрядыТүлкібалықЕділ майшабағықылқа (килька)Теңіздерде топтанып тіршілік етеді. Майшабақтардың солтүстік Мұзды мұхит теңіздерінде көп тараған түрі мұхит майшабағы.Жайық

Слайд 16Албырттәріздестер отряды. Дене тұрқы орташа, ірі балықтар (жеңсік албырт). Олар

құйрық бөлімше жақын орналасқан майлы жүзбеқанаты арқылы басқа балықтардан бірден

ажыратады. Бұлардың көпшілік түрлері өрістегіш балықтар. Албырттар Қиыр Шығыс теңіздерін де көптеп кездеседі. Уылдырық шашу үшін Амур өзеніне көтеріл еді. Тіршілігінде бір-ақ рет уылдырық шашып, өледі. Оған кета, нерпа, құнысбалық, т. б. балықтар жатады. Албырт балықтарынан қызыл уылдырық алынады. Бұған таулы алқаптың өзен-көлдерінде кездесетін, бахтах (форель) балығы да жатады. Еті өте дәмді болғандықтан, оны кейде "патша балығы’’ деп атайды. Каспий және аралалбырттары деген түрлерінің саны аз болғандықтан, Қазақстанның Қызыл кітабына (1996) тіркелген.
Албырттәріздестер отряды. Дене тұрқы орташа, ірі балықтар (жеңсік албырт). Олар құйрық бөлімше жақын орналасқан майлы жүзбеқанаты арқылы

Слайд 17Албырттәрізділер отряды
Семга

Кета

Сиг Форель

Хариус

Корюшка

Горбуша

Албырттәрізділер отряды     Семга          Кета

Слайд 18ФОРЕЛЬ
(Форель - Salmo fario)
Ұзындығы – 1м дейін, жиі - 20-30

см,
Салмағы – 20кг, жиі - 1,2кг
Форельдің түсі судың

және су астының түсіне,
қоректенуі мен жыл маусымына байланысты өзгеріп отырады.

Форель өте сүйкімді балық болып табылады

20 түрі кездеседі

Өкінішке орай форель жиі кемтар болады
(екі басты, альбиносты, гермафродитті)

ФОРЕЛЬ(Форель - Salmo fario)Ұзындығы – 1м дейін, жиі - 20-30 см, Салмағы – 20кг, жиі - 1,2кг

Слайд 19Сетінектер отряды
Налим

Сетінек
Балықтың кептірілген еті сыртылдап, ыдырайтын болғандықтан
сетінек деп атаған.

Еті, бауыр майы қымбат бағаланады.
Бауырынан балық майы алынады. Құрамында Д витамні мол.
Мешел ауруына қарсы ем ретінде қолданылады.
Сетінектер отряды   Налим        СетінекБалықтың кептірілген еті сыртылдап, ыдырайтын

Слайд 20Көзауықтар отряды
Тілбейне

Қалқан

Камбала

Тұлғасы жалпақ, теңіздің түбінде тіршілік етеді. Оларды темір аулар
салып аулайды. Соңғы жылдары Арал балықшылары тілбейнені
аулап, табыс көзіне айналдыруда.

Көзауықтар отряды      Тілбейне

Слайд 21Тұқытәріздестер отряды
Бұл отрядқа тұщы суларда тіршілік ететін аққайран,мөңке,қаракөз,табан,ақмарқа,қаяз балықтары жатады.
Тұқы,мөңке

балықтарын қолдан жасаған тоған суларда өсіру тиімді әрі пайдалы. Қазақстанның

су айдындарында 180-ге жуық түрлері кездеседі. Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелген.(1996)
Тұқытәріздестер отрядыБұл отрядқа тұщы суларда тіршілік ететін аққайран,мөңке,қаракөз,табан,ақмарқа,қаяз балықтары жатады.Тұқы,мөңке балықтарын қолдан жасаған тоған суларда өсіру тиімді

Слайд 22Алтын мөңке
Күміс мөңке
Алтын балық
Алтын мөңке мен күміс мөңкенің сыртқы

пішіндері ұқсас
Кейде бір су қоймасында тіршілік етіп, гибридтері пайда

болады

Мөңке
(Карась-Carassius)

Мөңке
өте өміршең балық болып келеді

Алтын мөңкеКүміс мөңкеАлтын балық Алтын мөңке мен күміс мөңкенің сыртқы пішіндері ұқсас Кейде бір су қоймасында тіршілік

Слайд 23Алтын мөңке
(Золотой карась - Carassius carassius carassius)
Ұзындығы – 50см


Салмағы – 3кг
Орталық Еуропадан Лена өзеніне дейін кездеседі


Алтын мөңкенің басы әрдайым дөңгелене келеді,
ал күміс мөңкенің басы жиі сүйірлеу болады

Алтын мөңкелердің жетілу кезінде
құйрық қанатының алдында дақ болады.
Жетіле келе дақ жоғалады,
ал күміс мөңкеде ол дақ мүлдем болмайды

Алтын мөңке (Золотой карась - Carassius carassius carassius)Ұзындығы – 50см  Салмағы – 3кг Орталық Еуропадан Лена

Слайд 24Күміс мөңке
(Серебряный карась - Carassius auratus gibelio)
Ұзындығы – 40см, кейде

– 60см
Салмағы – 2кг, кейде – 7кг
тіршілік етуі

- 10-12 жыл

Бастапқыда Тынық мұхит, Сібір және Арал теңізі бассейніндерінде,
кейін жасанды түрде Еуропа мен Сібір
су қоймаларында жерсіндірілген

Күміс мөңкенің негізінде ХІ ғ. Қытайда жасанды түрде
алтын балық және басқа түрлер пайда болды

Күміс мөңке(Серебряный карась - Carassius auratus gibelio)Ұзындығы – 40см, кейде – 60см  Салмағы – 2кг, кейде

Слайд 25Түрлеріне байланысты
ұзындығы – 20см - 1м
15 жылға дейін тіршілік

етеді.
90 түрі кездеседі
Теңіз алабұғалары
т ірідей туатын балық түрлеріне жатады
Теңіз

алабұғасы
өзен алабұғасымен ұқсас болғанымен
дене пішінімен өзгеше болып келеді

Теңіз алабұғаларының жас ұрпақтарына жолақтылық тән, бірақ
даму кезінде жолақтары өзгеріп, кей түрлерінде мүлдем жоғалады

Теңіз алабұғасы
(Морской окунь – Sebastes)

Түрлеріне байланысты ұзындығы – 20см - 1м15 жылға дейін тіршілік етеді.90 түрі кездеседіТеңіз алабұғалары т ірідей туатын

Слайд 26Алабұға
(Окунь – Perca)
Алабұғаларда жыныстық белгілерінде
аса айырмашылық жоқ
Түстері судың

және су астының түсіне байланысты өзгеріп отырады. Жынысты жетілген алабұғалар

ашық түстерімен ерекшелінеді
Алабұға (Окунь – Perca)Алабұғаларда жыныстық белгілерінде аса айырмашылық жоқТүстері судың және су астының түсіне байланысты өзгеріп отырады.

Слайд 27Тест
1.Сүйекті балықтардың қанша түрі бар?
40 000
20 000
30 000
2.Сүйекті балықтардың

ерекше мүшесі?
Торсылдақ
Желбезек
Бүйрек
3. Аталық безден бөлінген сұйықтық не деп аталады?
Шоғал
Уылдырық
Сперматозоидтар
Сүйекті балықтардың

қандай класс тармақтары бар?
1. Жұп балықтр
2. Акулалар
3. Сәуле қанатты, қалаққанатты балықтар


Тест1.Сүйекті балықтардың қанша түрі бар?40 00020 00030 000 2.Сүйекті балықтардың ерекше мүшесі?ТорсылдақЖелбезекБүйрек3. Аталық безден бөлінген сұйықтық не

Слайд 285. Балықтың жүрегі неше камералы?
1. Төрт камералы
2. Екі камералы
3. Үш

камералы
6. Балық патшасы...
1. Шортан
2. Бекіре
3. Сазан

5. Балықтың жүрегі неше камералы?1. Төрт камералы2. Екі камералы3. Үш камералы6. Балық патшасы...1. Шортан2. Бекіре3. Сазан

Слайд 292 1 1 3 2 2
Жауабы

2 1 1 3 2 2Жауабы

Слайд 301.Бұл балықтың еті өте дәмді

болғандықтан «Патша балығы» деп аталады

2. Тұщы су балығы

Шеміршекті балықтардың тыныс алу мүшесі.
Балықтың ас қорыту жүйесінің өскіні
Тұқытектестер отрядына жататын сүйекті балық
6. Зоологият ғылымының балықтарды зерттейтін саласы.
Балық аталық безінен бөлетін сұйықтық.
8. « Балық патшасы».

Б

а

х

т

а

х

л

а

А

б

ұ

ғ

а

л

б

Ж

е

е

з

к

е

ы

л

д

а

қ

Т

о

р

с

қ

т

А

а

қ

р

а

м

И

х

г

о

о

и

л

и

я

л

Ш

о

ғ

а

Б

е

к

і

е

р

Сөзжұмбақ

1

2

3

4

5

6

7

8

1.Бұл балықтың еті өте дәмді      болғандықтан «Патша     балығы»

Слайд 31Үйге тапсырма
§ 52. 255 беттегі кестені толтыру.
Бекіре балықтар

туралы хабарлама
жасау.

Үйге тапсырма § 52. 255 беттегі кестені толтыру. Бекіре балықтар туралы хабарлама жасау.

Обратная связь

Если не удалось найти и скачать доклад-презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое TheSlide.ru?

Это сайт презентации, докладов, проектов в PowerPoint. Здесь удобно  хранить и делиться своими презентациями с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика