Жор?алаушылар

: 7
Сабақтың тақырыбы :
“Жорғалаушылардың дене құрылысы және тіршілік әрекеті”

қорғауға,қамқор
болуға үйрету,
сыйластыққа
тәрбиелеу

Білімділік:
Жорғалаушылардың
түрлері,тіршілігі,
құрылысы туралы
білімдерін
қалыптастыру.
Сабақтың мақсаты

:

Баяндау,тест,тірек сызба,топтық,жобалау жұмыс, сайыс,интерактивті тақта
Сабақтың көрнекілігі: суреттер,слайдтар,активоид
Пәнаралық байланыс: Әдебиет

география, экология
Жұмыс формасы : Ұжымдық, топтық, жеке

. 3/Жорғалаушылар
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
“Кім тапқыр” кестемен жұмыс
ІІІ. Өткен сабақты

қайталау
Тест тапсырмасы/активоидпен жұмыс/
ІУ.жаңа сабақ /баяндау,электронды оқулық/
У.Жаңа сабақты бекіту.сұрақ-жауап
УІ.Қорытынды
“Кім жылдам” ойыны
Жоба жасау “әр топ өз аттарын қорғап шығу”
УІІ. Үй жұмысы 54 оқу тест құрастыру
УІІІ. Бағалау жеңімпаз топты мадақтау

орналастыр
1/ Өңеш .2/ Аш ішек. 3/қарын. 4/клоака
5/Ұйқы безінің сөлі,өт. 6

/Ауыз қуысы
7/ Тоқ ішек . 8/Жұтқыншақ
Жауабы : 6,8,1,3,2,5,7,4.

қыстап шығады
5/Жер астында ін қазып ,тіршілік етеді
6/ Жетісу бақатісі.

7/сақиналы құртпошым
8/секеңдеп қозғалады 9/қызыл бақа
10/іштей ұрықтанады 11/ 3500 түрі бар
12/ 350 түрі бар 13/ 170 түрі бар

жіктеу бойынша қай класқа жатады .
а/ сүйекті в/

шеміршекті с/ сүтқоректі
3/сүйекті балықтардың тыныс алу мүшесі
а/ өкпе в/ тері с/ желбезек
4.Алғаш құрлыққа шыққан омыртқалы жануар
а/ бекірі в/ тасбақалар с/ қосмекенділер
5.Балықтардың жүрегі неше қуысты
а/ 5 в/ 2 с/ 1
6. Қосмекнділердің жүрегі неше қуысты
а/ 2 в/ 4 с/ 3
7.Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болған мүше
а/ құйрық в/ қуық с/ көз

тіршілік етуге бейімделген
Түрлері : кесірткелер,құбылғылар, жыландар,тасбақалар,крокодилдер.Жорғалаушыларды зерттейтін ғылым “герпетология”
деп аталады.

Дене бөліктері

мойын

тұлға

Құйрық бес саусақты аяқ

бас

отырады.
Қаңқасы
5 бөлімнен
тұрады.
бассүйек
Йық белдеуі мен алдыңғ аяқ
Жамбас белдеуі мен

артқы аяқ

Кеуде қуысы алғаш пайда болған

Саусақ ұшында мүйізді тырнақтар бар

Омыртқа жотасы

бір қарыншадан тұрады.Қарыншасы жартылай пердемен бөлінген.Денесіне аралас қан тарайды.Тек
крокодильдің

жүрегі толық 4 қуысты .
Зәр шығаруы –жамбасқа жақын орналасқан екі бүйрек,екі несепағар,қуық,клоака
Жүйке жүйесі -алдыңғы ми сыңарларының сыртында ми қыртысының нышаны пайда болған.Жаңа зеландиядағы гаттерияның аралық миында төбе көздері орналасқан.
Сезім мүшелері

Көбеюі –дара жынысты,іштей ұрықтанады

Көзі қозғалмалы қабақты

Есту мүшесі ортаңғы,ішкі

Танау қуысы иіс сезу

жыландар, кесірткелер, құбылғылар
Тасбақалар денесі мүйізді сауытпен қапталған
Крокодилдер отряды

нағыз крокодил, қолтырауын,азғы/гавиал/

см,салмағы 0,5-1 кг жын.жағ 20 жыл жетіледі. 8-15 жұмыртқа сал.

ұрық жет 12-15 ай

Өмір сүру ұзақ-50 жыл
Ертеден келе жатқан
“тірі қазынды”

Тұмсықбастылар отряды

түсі тез өзгереді. Бунақденелілермен қоректенеді.Жыланның қабырғаларының ұштары бұлшықеттерінде бос жатады,сондықтан

ирелеңдеп тез қозғалады.Қазақстанда жыланның 19 түрі бар,4 түрі улы.Кәдімгі және дала сұржыланы,қалқантұмсық,қаражылан.Жыланның улы бездері үстіңгі жақ сүйектерінде орналасқан,уы сарғыш түсті,йіссіз.Жылан шаққанда адам есінен танып сандырақтайды.Жыланның уы тез денеге таралмауы үшін,жылан шаққан жерден жоғары мықтап таңу керек.Еліміздегі ең үлкен кесіртке-сұр келес.Ол Қазақстанның оңтүстігіндегі Қызылқұмда тіршілік етеді.Аяқсыз кесіртке-сарлан оңтүстік өңірде кездеседі, саны аз,қызыл кітапқа тіркелген.

аймақтарында кездеседі.Жылына 3-4 ай белсенді тіршілік етеді,қалған уақытта /жазғы ыстық

және қыста/ұйқыда болады.11- 12 жылда жыныстық жағынан жетіледі.Теңіздерде мүйізді сауыты жоқ , жұмсақ терілі тасбақалар тіршілік етеді.

.

Крокодилдер отряды
Жорғалаушылардың жоғары сатыдағы тобы.Бұл отряд 3 тұқымдасқа бөлінеді. Нағыз крокодилдер, қолтырауын, азғы/тәмсақ/.Олар өзен көлдерде тіршілік етеді.Тістернің саны көп. Жүрегі 4 қуысты.Терісі қымбат, сондықтан арнайы фермаларда
қолдан өсіреді.

көзді жорғалаушы ? 4/Жорғалаушылар мен қосмекенділердің жүрегінің айырмашылығы қандай 5/жыланның уы тілілінде

деген дұрыс па ?

Сабақты қорытындылау /Жоба жасау/ 1/”Кім жылдам ойыны ?”
1/Өкпесіменде,терісіменде тыныс алады /қосмекен/
2/Жамбасқа орналасқан екі бүйрегі бар /жорғ/
3/Іштей ұрықтанады /жорғ/
4/жүрегі екі қуысты /балық/
5/қанайналымы шеңбері біреу /балық/
6/мишығы нашар дамыған /қосмек/
7/ саламандра /қосмекен/
8/желбезекпен тыныс алады /балық/
9/ 8000-ға жуық түрі бар /жорғ/
10/ ортаңғы құлақ қуысы пайда болған /қосмекен/