Слайд 1
№ 18 Ш.Уәлиханов атындағы жалпы орта мектеп
Тақырыбы: "Адам әрекетінен
жер бетінің өзгеруі"
Мұғалім: Сеитқұлова Гульмира Құнанбайқызы.
Слайд 2Сабақтың мақсаты:
а) Адамның әрекетіне байланысты жер бетінің жасанды пішіндері карьер,
үйінді, қорғанның пайда бауын және мұнай мен газ өндіргендегі өзгерістерін
түсіндіру.
ә) Экологиялық тәрбие беру. Қазба байлықтарды тиімді игере отырып табиғатты, қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу.
б) Қазба байлықтарды өндіру жолындағы жасалатын жұмыстардың түрлері туралы білімдерін толықтыру.
Слайд 3Сабақтың типі:
жаңа сабақ
Сабақтың түрі:
аралас сабақ
Көрнекілігі: оқулық,
сөзжұмбақ,
плакаттар,
кесте, буклет,
тірек схема.
Сабақтың әдісі:
түсіндіру, әңгіме,
сұрақ-жауап,
сыни тұрғыдан
ойлау стратегиясы,
тест, автор орындығы
стратегиясы.
Пәнаралық байланыс:
ана
тілі, қазақ тілі,
география, тарих
Слайд 4Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі.
Топқа бөлу
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
Тест әдісі бойынша
Тест тапсырмалары
1) Жер бетінің ерекше биік тұсы:
а) төбе;
ә)
тау;
б) жыра;
2) Таудың ең биік жері:
а) шың;
ә) тау;
б) жол;
Слайд 53) Әлемдегі ең биік тау шыңы:
а) Хан Тәңірі шыңы;
ә)
Іле Алатауы шыңы;
б) Эверест шыңы;
4) Қазақ жерінің ең
биік нүктесі:
а) Хан Тәңірі шыңы;
ә) Іле Алатауы шыңы;
б) Эверест шыңы;
5) Биік тауда не болмайды?
а) аю;
ә) жылан;
б) сона мен маса;
Слайд 7ІІІ. Жаңа сабақ.
1) Сөзжұмбақ:
Қалың ағаш өсетін нулы жер
Қазақстанның үй
иесін атауы
“Ел” сөзінің болашағы
Мемлекеттік рәміздердің бірі
Сөзжұмбақ жауабы дұрыс шешілсе, қарамен қоршаған торкөздерден “Туған жер” сөзінің баламасын оқуға болады.
Слайд 82) Сұрақ-жауап.
- Біздің мемлекетіміз, Отанымыз қалай аталады?
- Қазақстан
қандай мемлекет?
- Қазақстан туралы не білесіңдер?
(Жер көлемі, халқы, қазба
байлықтары, жануарлар және өсімдіктер әлемі, аймақтары, т.б.)
Слайд 93) Түсіндіру.
Жоспар:
1. Жер бетін өзгертудегі адам әрекеті (су қоймалары, канал,
қазу жұмыстары).
2. Ауылшаруашылығына үздіксіз пайдалану
3. Террикондар (шахтадан көмір, темір т.б.)
4.
Ауаның ластануы (қалдықтар)
5. Ашық карьерлер (шұңқырлар, Қарауыл төбелер, Соколов-Сарыбай темір кені,
Қостанай обл.Арқалық боксит ,
Қарағанды обл.Қоңырат мыс кені)
6. 1939ж. АҚШ Калифорния – жер қозғалысы.
7. 1960ж. Жер 8м. Шөккен (үйлер, көпірлер, жолдар, құбырлар, мұнай құбырларының бұзылуы)
Слайд 118. Қалпына келтіру жұмыстары:
а) тыңайтқыштар себу
ә) террикондарды шахталарға түсіру
б) құнарлы
топырақ төгіп, көгалдандыру
в) карьерлердің орнына көл жасау, ағаш егу, демалыс
орындарын салу
г) қуыстарға су толтыру.
Слайд 13IV. Машықтық жұмыс.
Картамен жұмыс:
- Қандай қалаларда, нелер өндіріледі?
(Оралда –
газ, Атырауда – мұнай, Қарағандыда – көмір, Қостанайда – темір,
т.б.)
Слайд 143. Кестемен жұмыс.
Зияны екі жақты
Ауылшаруашылығы:
егін салу, мақта, күріш,
тары өсіру, т.б.
Пайдалы
қазбалар:
көмір, мұнай, газ,
темір, мыс, т.б.
4. - Жерді қорғау,
сақтау істері ата-бабаларымыздан бастау алған. Жер үшін көптеген шайқастар болған.
- Жер үшін күрескен қандай батырларды білесіңдер?
(Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Наурызбай, т.б.)
Слайд 155. Мақал-мәтелдер айту “жер” туралы.
“Жері байдың – елі бай”
“Туған елдей
– ел болмас
Туған жердей – жер болмас”
“Батыр туса – ел
ырысы,
Жаңбыр жауса – жер ырысы”
“Қыз өссе – елдің көркі,
Гүл өссе – жердің көркі”.
6. “Автор орындығы” стратегичсы:
“- Мен табиғат қорғаушысы болсам ...”
Слайд 16V. Бекіту:
Сұрақ-жауап
1) Жер беті адамның қандай әркеттерінен өзгеріске ұшырайды?
2)
Теририкондар деген не? Зияны?
3) Карьерлердің орнын қалай пайдаланамыз?
4)Табиғаттағы бос жыныстан
“терриконнан”құтылу үшін не істеу керек?
Слайд 17VI. Үй жұмысы:
Оқып, түсінгендерін айту.
VIІ. Қорытынды:
Венн диограммасы:
Жақсы жағы
Ортақ Жаман жағы
VIII. Бағалау.
Слайд 18Ата-бабамыздан
мұра болып қалған
ұлан-байтақ
жерімізді аялап өтейік!