Салауатты өмір салты

бүгінгі күннің талабы.
“Дені сау ұрпақ мемлекет байлығы”
Нұрсұлтан Назарбаев
ЖШС «Yu kids

Island» «Zhuldiz-ardak» балабақшасы
ТОО «Yu kids Island» Детский сад «Zhuldiz-ardak»

Денсаулық – зор байлық
Денсаулық

- ол шыныққан, Денсаулық - ол күлуің,
Барлық денең мүшесі. Көңіл – күйің жадырай.
Денсаулық - ол тыныққан, Денсаулық - ол жүруің,
Жүйке – тамыр жүйесі. Ешбір жерің ауырмай.
 
  Дене шынықтыру жаттығулары адам ағзасың өзара үйлесімді әрекетте болуын
қамтамасыз етеді. Сырттан әсер ететін қолайсыз жағдайларға ағзаның төзімділігін
арттырады.
Дене шынықтыру жаттығулары ағзамызды нығайту мақсатында орындалады.
Соның нәтижесінде денеде мынадай сапалық өзгерістер іске асады:
1.Сыртқы дене бітімі өзгеріп, әдемілене түседі;
2. Қимыл – қозғалыс жасау қабілеті артады, яғни дене икемді, епті бола түседі де,
жасаған қимыл – қозғалыстары бір - бірімен өзара үйлесімді, сәнді болып шығады.
Дене шынықтыру жаттығуларының негізі бұлшық еттерідің қимыл – қозғалыс
жасауы болып табылады. Қажет деп есептелген қимыл – қозғалысты орындағанда
адамның көніл күйі ғана көтеріліп қоймай, оның бұлшық еттері де сергіп,
рақаттанатын болады. Дене шынықтыру жаттығуларын орындау адамның жан-жақты
өсіп-жетілуіне қолайлы жағдай туғызады.

болса ішіндегі заты берік болмақ.
Дене жанның құралы. Құралы мықты

болса иесі де мықты.
Сау жан – сау денеде ғана болады» -
деген Қазақтың кемеңгер ақыны,
ұлтының бақыты үшін өз бойындағы бар дарыны мен
білгенін аямай, дене тәрбиесіне зор көңіл бөлген
Мағжан Жұмабаев
Сондықтан да бүлдіршіндер ағзасының қызметін жетілдіру, денсаулығын жақсарту, жүйкенің жұмысын дұрыс қалыптастырып, ширақ, жігерлі, икемді, сымбатты етіп өсіру, міне,
осының барлығын ғылыми негізде тәрбиенің
басқа түрлерімен ұштастыра жүргізу – балабақшалардың негізгі мақсаты мен алға қойған үлкен міндетінің бірі.

биылғы жылы бала бақшамызда бала денсаулығын нығайту жолында көптеген іс-шаралар

жасалуда. «Күн тәртібінде шынықтырудың жаңа әдіс-тәсілдерін қолдану» тақырыбда, ояту жатығулары балаларды ұйықтату, нүкте массаждары, әр дене мүшелеріне жекеше және т.б. Ұсынылған шараларды қолданудың тиімділігінен бала денсаулығының қаншалықты жақсарғанын байқауға болады. Сонымен қатар бала тамағының жақсаруы, құндылығының артуы алға қойған міндеттердің бірі болып есептеледі. Бала ағзасының таза әрі денсаулығының жақсы болуы тамақтануға, күнделікті қолданылатын тамақ құрамында қажетті дәрумендердің көп болуына, тамақ түрлеріне байланысты. Бала ағзасы өскен сайын қажетінше дәрумендер алуы қажет.

дәрумендердің көп екендігі жиі айтылады. «Сен тез өсіп келе

жатырсың, саған қазір жеміс – жидекті көп жеу керек», - деп күнде айтады. Бас салып, қолға түскеннің бәрін жей берген де дұрыс емес шығар. Қандай жемістерді көбірек жеген пайдалы. Жеміс – жидектерге адам ағзасына пайдалы дәрумендердің көп екені әлдеқашан дәлелденген ғой. Әрине, бір жегенде жемістің бір түріне ынқиып тойып алған да дұрыс емес. Сондықтан да тепе – тендік сақтап, мүмкіндігінше әр түрлі жемістен аз – аздан жеп жүрген пайдалы болмақ. Төменде біз біраз жеміс – жидектер, олардың денсаулыққа тигізер әсері мен пайдасы туралы айтпақпыз.

Сары өрікті (абрикос) адам жасын ұзартатын жеміс деп атайды. Оның құрамындағы көп мөлшерлі калий жүрек пен қан тамырыны жұмысын жақсартады.
Айваның құрамында темір көп. Ол адамның қуатын арттырып, көңіл күйін көтереді, ішектердің жақсы жұмыс істеуіне көмектеседі.
Қарбыз бен қауын – бұйректерді тас байланудан қорғап, өт жолдарын тазартады.
Жүзім – жүрек,өкпе, бүйрек, бауырдың қалыпты жұмыс істеуі үшін өте қажет.
Шие, алша – ішектердің жұмысын жақсартады.
Алмұрт – адамды қөңілдендіріп, сергітеді және шөлді тез басады.
Інжірді (инжир) суық тигенде, тұмаумен ауырғанда қолданады және ол жүрекке де өте пайдалы.

Қырыққабат (капуста) – асқазанды гастрит ауруына шалдығудан қорғайды.
Қартоп – жүрек пен бүйрекке пайдалы.
Лимон – суыққа шалдыққанда, тұмау тигенде таптырмайтын ем.
Таңқұрай (малина) – суық тиіп ауырған адамдар тосабын ем үшін ең көп пайданалатын жеміс.
Сәбіз – бауыр мен бүйректің жұмысын жақсартып, олардың әртүрлі кеселге шалдығуына жол бермейді.
Грек жаңғағы – адам қанындағы гемоглобин құрамын көбейтеді.
Қызылша – өттің жақсы жүруіне көмектеседі, қан қысымын төмендетеді.
Асқабақ – ішектердің жұмыс істеуін жақсартады.
Алма –жүректі жақсы жұмыс істетіп, адамның семіруіне жол бермейді.
Сарымсақ – тұмау тигізбейді және іш қатқан кезде жақсы көмектеседі.
Қияр – денедегі көміртегінің майға айналып кетуіне кедергі келтіреді, яғни семіртпейді.

бірі оның, Ауырып сен қаласың.
Дәрумендер қайдан алынады?
Дәрумендер тұрағы-
Түрлі тағам құрамы.
А-болады сәбізде,
Өрік,

қызан, салатта.
В-балық,картп,асбұршақ,
Сиыр еті жаңғақта.
С-қарақат,алмұртқа,
Ивиге тән танылар.
Д-ба майында.
Е-қарақатта табылар.

А-сы қажет көзіңе

В-жүйкені тоғайтар

С-дан микроб безінер

Д-сүйекті нығайтар

әрекеттер оның өз денесін жетілдіру үшін жасайтын әрекеттеріне ұқсайды. Адам

денесінің жетілуі – денсаулығы. Егер денің сау болса, онда оны сақтамақ керек, ал егер сау болмаса, онда денді сауықтыру керек. Денсаулыққа белгілі бір мөлшерде сақтанудың арқасында ғана жететін болғандықтан,мөлшермен ішіп – жесең денің сау болатыны, мөлшермен еңбек етсең күш қосылатыны сияқты, жақсы мінез – құлық мөлшерлі әрекеттер арқылы қеледі.
Әл-Фараби

ауруды құртуға бағытталған ешқандай емдеуді қажет етпейді.

  Ибн –Сина.
 
Келістілік, сұлулық пен денсаулық үшін ғылым мен өнер саласындағы білім ғана қажет емес, сонымен қатар ғұмыр бойы дене жаттығуларымен, гимнастикамен шұғылдану да қажет.
Платон.
  Біздің бақытымыздың оннан тоғызы денсаулыққа байланысты.
А. Шопенгауэр .
  Дертке шалдыққанша, денсаулықтың қадірін ешкім білмейді
Т.Фуллер.
  Бізге берілген ғұмыр қысқа емес, оны өзіміз қысқартамыз, біз ғұмырға тапшы
емеспіз, бірақ оны ысырапқорлықпен пайдаланамыз. Егер ғұмырды шебер пайдалана
білсек, ол – ұзақ.
Сенека.
  Денесі мықты кісі ыстыққа да, суыққа да төзе алады. Сол сияқты жаны сау адам ашуды да, қайғыны да, қуанышты да, қалған басқа сезімдерді де көтере алады.
Эпиктет.

не дейді?
3. Гигиенаны ерте кезден бастаған елді ата?
4.

Адамға ең керекті тағамдардың бірі.
5. Адам не жетіспегенде өмір сүре алмайды?
6. Денсаулықты әлсіретуші жағдайлардың бірі.
7. Дені сау адманың денсаулығын сақтау туралы қандай ғылым бар?
8. Адам денсаулығына ең керекті не нәрсе?
9. Американ ғалымы П. Брэг адмдарда болатын аурулардың 99 %- ы неден болатынын айтқан?

Сөзтізбек

ой
Ей, адамзат!
Өмір керек соған да,
Маған да, саған да,
Есіңде сақта, осыны
Ұста

жадыңда.
Жас өмірің ерте солсын демесең,
Кісілерден бөлек жүргін алшақта.
Пешенеге жазылған ғұмырыңның.
Тамырына ұрпағым, балта шаппа!

Дайындаған : әдіскер
Смагулова Дана
Төлеубекқызы.