Kompyuter sistemasi

– бу дастурланадиган электрон қурилма бўлиб, ахборотни қайта ишлаш, ҳисоблаш

ҳамда символларни манипуляция қилишнинг бошқа вазифаларини бажариш қобилиятига эга

киради.
Тезкор хотира (русча ОЗУ, ингл. RAM, Random Access

Memory) — бу жуда катта ҳажмга эга бўлмаган ва процессор билан бевосита боғланган тез хотира қурилмаси бўлиб, бажариладиган дастурлар ва улар қайта ишлайдиган маълумотларни ёзиш, ўқиш ва сақлаш учун мўлжалланган.

Тезкор хотира маълумотларни фақат вақтинча сақлаш учун ишлатилади. Агар машина ўчирилса тезкор хотирада жойлашган барча маълумотлар ўчиб кетади.

тез хотира хотира қурилмаси бўлиб, микропроцессор ва тезкор хотира ўртасидаги

маълумот алмашинувида улар тезликлари фарқини компенсация қилиш учун ишлатилади.
Кэш-хотирани контроллер махсус қурилмаси бошқаради. Контроллер бажариладиган дастурни анализ қилиб, қайси маълумотлар ва буйруқлар яқин вақтда процессорга кераклигини аниқлайди ва уларни кэш-хотирага ўтказади..

ИЧКИ ХОТИРА

Memory), батарейкадан қувват олиб ишлайдиган CMOS RAM хотира, видеохотира ва

хотиранинг баъзи бир бошқа турлари киради.

Доимий хотира (русча ПЗУ, ингл. ROM, Read Only Memory — фақат ўқиш учун хотира) — энергияга боғлиқ хотира қурилмаси бўлиб, кейинчалик ўзгартирилиши талаб қилинмайдиган маълумотларни сақлаш учун ишлатилади. Хотира таркиби қурилма тайёрланадиган вақтда доимий сақлаш учун ёзилади. Доимий хотира дан фақат ўқиш мумкин.

ИЧКИ ХОТИРА

бўлиб, унинг таркибини ўзгаритириш мумкин.
Доимий хотира ёки Flash-хотиранинг муҳим микросхемаси

— бу BIOS модули.
BIOS (Basic Input/Output System — киритиш-чиқаришнинг базовий системаси) — компьютер ёқилганидан кейин унинг қурилмаларини автоматик текшириш ва операцион системани тезкор хотирага юклаш учун мўлжалланган дастурлар тўплами.
CMOS RAM — бу юқори тезликка эга бўлмаган ва батарейкадан кичик қувват олиб ишлайдиган хотира. Компьютер конфигурацияси ва таркиби ҳамда унинг ишлаш режимлари ҳақидаги маълумотларни сақлаш учун ишлатилади.
CMOS таркиби BIOSда жойлашган Setup (ингл. Set-up — ўрнатмоқ, "сетап" деб ўқилади) махсус дастури орқали ўзгартирилади

ИЧКИ ХОТИРА

бўлиб, ундаги маълумотларнинг сақланиши компьютер ўчирилган ёки ёқилганига боғлиқ эмас.

Ташқи хотира таркибига қуйидагилар киради:
қаттиқ диск юритувчилар (винчестерлар);
компакт-диск юритувчилар;
flash – хотиралар ва бошқалар.

ТАШҚИ ХОТИРА

ёки винчестер — бу энг кўп тарқалган катта сиғимдаги хотира

қурилмаси бўлиб, унда ахборот ташувчилар сифатида айлана алюмин пластиналар – платтерлар ишлатилади. Платтернинг иккала сирти магнит матариали билан қопланган бўлади. Маълумотларни узоқ вақт сақлаш учун ишлатилади.

– бу диаметри 12 см ва қалинлиги 1,2 мм бўлган

шаффоф полимер диск бўлиб, унинг бир томони ёруғлик қайтарадиган алюмин қатлами ва унинг устидан лок ҳимоя қобиғи билан қопланган бўлади.

ТАШҚИ ХОТИРА

бу сигналларни кўринадиган образларга ўтказади. Дастурий воситалар эса видеомаълумотларни қайта

ишлайди.

дисплей ишлашини бошқаради. Видеохотирани, киритиш-чиқариш регистрларини ва BIOS модулини ўз

ичига олади. Дисплейга бошқариш сигналлари ва синхросигналлар юборади.

кўринишида) эттириш қурилмаси.
Ҳозирги вақтда қуйидаги монитор турлари мавжуд:
1.

Электрон-нурли трубка асосида (на основе ЭЛТ ).
2. Суюқ кристалли мониторлар (Жидкокристаллические
Мониторы, LCD).
3. Плазмали мониторлар.

Унинг фойдаланувчига қараган қисми ички томондан люминофор (электрон билан тўқнашганда

ўзидан ёруғлик чиқарадиган модда) билан қопланган.

йиғилади. Люминофор нуқталарининг набори учбурчак триадалари бўйича жойлашади. Триада пиксел

(тасвирни ташкил этувчи нуқта) ни ташкил этади.

графика кўринишида чоп этади.

қоғозга керакли символни ҳосил қилади.
Лазер принтерлари ксероксга ўхшаб ишлайди.
Компьютер

хотирасида саҳифанинг "образ"ини ҳосил қилади
ва уни принтерга узатади. Саҳифа ҳақидаги маълумот
лазер нури орқали айланадиган барабанга проекцияланади.

Пурковчи принтерлар символларни сиёҳли нуқталар
кетма-кетлиги кўринишида чиқаради. Принтернинг
чоп этадиган каллаги кичик трубкачалардан
ташкил топган. Трубкачалар орқали саҳифага
тез қурийдиган сиёҳлар сепиб керакли символни ҳосил қилади.

қилиб, унинг рақамли тасвирини яратади ва уни компьютерда сақлайди.
КИТОБЛИ
БАРАБАНЛИ

учун мўлжалланган қурилма.
Модем компьютер рақамли сигналларини товуш диапазони частотасидаги

ўзгарувчи токка ўтказади (бу жараён модуляция деб аталади) ва тескари жараённи бажаради (бу жараён демодуляция деб аталади). Бу ердан қурилма номи олинган: модем — модулятор/демодулятор.

МОДЕМ

ТАШҚИ

ИЧКИ

ЎРНАТИЛГАН