"Сәулет өнері мен құрылыстың дамуы" ашық сабақ

Йасауи кесенесін салуға қолданған материалдардың ерекшеліктері туралы түсінік беру. 2)Қазақстан аумағындағы

сәулет өнерінің ескерткіштерін салыстыра отырып, оқушылардың танымдық қабілетін дамытып, өз бетінше қорытынды жасауға, ізденуге дағдыландыру. 3)Көне тарихи ескерткіштерді,ұлттық құндылықтарды сақтап,қастерлеуге өнерге және шеберлік шығармашылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың тақырыбы:Сәулет ескерткіштері Қожа Ахмет Йасауи кесенесі

оқиғалар болды?

а)1841
ә)1857
б)1864

в)1879
г)1887

Үй тапсырмасын сұрау.

ә)Ы.Алтынсарыұлының

ағартушылық қызметі

б)Ы.Алтынсарыұлы ғалым-этнограф

Үй тапсырмасын қорытындылау.

Сонымен ағартушы-педагог,жазушы,ғалым,балалар әдебиетінің атасы Ы Алтынсарыұлы ұлтымыздың халық ағарту саласында көп еңбек етті.Ол ерте қайтыс болса да, бар өмірін болашақ ұрпаққа тәлім болар мол еңбек қалдырды. Ы.Алтынсарыұлының еңбегі қазақ халқының мәдени және рухани дамуына алдынғы қатарлы озық мәдениетке жетуге игі ықпал етті.

дегеніміз не?

2)Сәулет ескерткіштеріне не жатады?

3)Қандай сәулет ескерткіштерін білесіңдер?
Жаңа сабақ.

әсем салынған
архитектуралық ғимарат.Өнердің бұл түрі ғимараттардың
іші-сыртын безендіру барысында қолданылады.

Ежелгі құрылыстар
1)Алғашқы адамдардың мекенжайы,үйі қандай болды?
2)Олар қайда өмір сүрді?

Ең алғашқы адамдардың баспанасы

үңгірлер

тау – қуыстары

Ежелгі замандағы құрылыстар

жер бетіндегі үй

жер кепе

үлгілері,Қазақстан
жеріндегі ежелгі құрылыс қалдықтары бізге сол заман-
дағы сәулет өнері

туралы мәлімет береді.

Еңбек құралдары, шаруашылық түрлерінің көбеюіне
байланысты адамдар біртіндеп тұрғын үй салуды
үйренді.

құрылыстың көп салынуына негіз болды.Біртіндеп құрылыс салудың үлгілері көбейіп,үнемі жаңарып

отырды.Осылай сәулет өнері дамыды.
Құрылыс тұрғын үй салу өнерін сәулет өнері дейді.Бұл жобалау,салу деген береді.
Қазақ жерінде сәулет өнерінің тарихы қола дәуірінде жасалған

Беғазы-Дәндібай

Қола дәуірі

Түгіскен қоныстары мен қорымдары
кесене

1)Бұл құрылысқа қандай материалдар пайдаланған?
2)Қола дәуіріндегі салынған құрылыстардың қазіргі кезде
сақталмау себебі?
3)Шикі кірпіш дегеніміз қандай кірпіш?

айшықтылары – «дың»аталатын құрылыстар.
Қозы Көрпеш-Баян сұлу
Семей өңірінде Аягөз өзенінің

сол жағала
уында орналасқан.

Домбауыл
Орталық Қазақстанның Жезді ауданындағы
Кеңгір өзеннің жағалауында орналасқан.

Бұндай құрылыстарды – “дың”-үйтас.

Темір дәуірінің ескерткіштері

, мешіт ,кесене,монша сияқты құрылыстар көптеп салынған.Бұлардың біразы тарихи-мәдени ескерткіш

ретінде қазіргі күнге дейін сақталған.Сол ескерткіштерге қарап біз орта ғасырларда қазақ жерінде сәулет өнерінің жақсы дамығанын көреміз.
Орта ғасырлардағы кейбір ескерткіш құрылыстар атақты адамдарға ерекше үлгіде салынған.Құрылыс салуға жақсы сапалы материалдар қолданылған.Мысалы тас,күйдірілген кірпіш.

орналасқан.
Алаша хан кесенесі

XIV-XV ғ. арасындағы сәулет өнерінің
басты бір ескерткіші.

Күмбез Ұлытау
ауданындағы Қаракеңгір өзенінің
жағасында салынған.

материалдардан жасалған?
3)Жасалу үлгілері қандай?
ХІV-ХV ғасырдағы салынған атақты сәулет өнерінің

туындыларының бірі

Қожа Ахмет Йасауи кесенесі.
1)Балалар Қожа Ахмет Йасауи кім?

ғалым, ақын.Қожа Ахмет Йасауи Сайрам
(Исфиджаб) қаласында дүниеге келген.Туған жылы

белгісіз. Бірақ,Әбсаттар Дербісалы қажының жазған
деректерінде 1093,1094жылы туған делінеді,1166жылы
қайтыс болған.Әкесі – Шейх Ибрахим,анасы Айша.
Ұстазы атақты Арыстан Баб.
Еңбектері: “Диуани Хикмет” ,“Даналық кітабы”

“Мират ул-кулуб” (Көңіл айнасы) еңбегі

шариғат-ислам дінінің заңдары мен әдеп-ғұрыптарының жинағы.
тарихат-әдеп жайында айтылған.
хақихат-құдаймен бірігу,оған жақындау.
мағрифат-дін жолын танып ,оқып білу.
Өтті өмірім шариғатқа жете алмадым,
Шариғатсыз тарихатқа өте алмадым,
Хақихатсыз мағрифатқа бата алмадым,
Қиын жолдар қайтіп өтем достар.

жазылған
4 томнан тұрады.
Бұл еңбекте адамдарды даналыққа,
адалдыққа,кішіпейілділікке,
имандылыққа шақырады.

арақашықтығы?
5)Түркістанның табиғаты қандай?
6)Қандай өсімдіктер өседі?
7)Жер бедері?
8)Халқының саны?

бектің баласы.1405 жылы
Қытайға жорыққа шыққанда жолай Отырарда қайтыс болды.
Сүйегі

Самарқандағы Гүр Әмір кесенесінде жерленген.

V=?


Кесенеде ең үлкен бөлменің
Ені 18,5 , ұзындығы 18,5
S=?
Бөлменің

пішіні қандай?

ұлттық ою-өрнек түрлерін көруге болады?


2)Мозайка дегеніміз не?

жазу.Бұндай өнерге ұқсас өнер Қытай,Жапония елдерінде дамыған.
Оны Калиграфия - әдемі,сұлу

жазу.
Кесенені сазды күйдіру арқылы жасаған материалды қыш кірпіш дейді,кірпіштің сыртын әйнекпен сырлап,құйма кірпішпен қаптаған.
Мұндай өнерді Глазур-ерекшелігі әр кірпішке ою-өрнек салып,әйнек сырмен бояп,өрнегін ауыстырмай қалаған.

Йасауи және Гүр Әмір кесенесінің салыну құрылысы,сыртқы безендендіруі бір-біріне өте

ұқсас.
Кесененің ішкі бөлмесінің жасалу жолдарына,ішіндегі Тайқазанның жасалу жолдарына талдау жасау.
Электрондық оқулық.

Гүр Әмір мазары

мұра ретінде «ЮНЕСКО» енгізілген.
Қожа Ахмет Йасауи

– бабында былай делінген:
Қазақстан Республикасының азаматтары тарихи және мәдени мұралардың

сақталуына қамқорлық жасауға, тарих пен мәдени ескеркіштерін қорғауға міндетті

Үйге тапсырма:Ахмет Йассауи туралы эссе жазу.
Оқушылардың білімін бағалау.