"Әлемге әйгілі - Әуезов" ашық тәрбие сағаты

әйгілі – Әуезов”
Оқытушы: Магденов Р .М.
Семей-2017

мағлұмат бере отырып, жазушының әлемдік мәдениетке қосқан үлесі туралы оқушылардың

білімдерін жетілдіру. М.О.Әуезовтің қаламынан туындаған көркем әдебиет туындылары жайлы білімдерін қалыптастыру;
Тәрбиелік: Әлемге әйгілі, біртуар жазушы, ғасырлық туындының иесі М.О.Әуезовтің шығармашылығын дәріптей отырып, оқушыларды елін, жерін сүюге, алдыңғы буын әдебиет өкілдерін құрметтеп, олардың шығармашылығын терең меңгеріп, ұлттың қамын жейтұғын, отансүйгіш, ұлтжанды тұлға қалыптастыру барысында, үлкенге құрмет, кішіге ізет ете білуге тәрбиелеу;
Дамытушылық: Оқушыларды өзіндік ізденіс жұмыстарына баулу, ой-өрісін, рухани жан дүиесін байыту. Ойын ашық әрі еркін жеткізе білуге дағдыландыру. Өзіндік ой-пікірін қалыптастыру, сөздік қорын молайту, көркем әдебиетке деген қызығушылығын арттыру, қара сөзге деген көзқарасын дамыту.

1897 жылы қыркүйек айының 28-жұлдызында қазіргі Шығыс Қазақстан облысына (бұрынғы

Семей облысы) қарасты Абай ауданының Шыңғыстау деген жерінде дүниеге келген. Өз әкесі Омархан да, атасы Әуез де ескіше сауатты, көзіқарақты, сөз өнерін қадірлейтін жандар болған. Атасынан ескіше сауатын ашқан Мұхтардың бала кезінен сусындап өскен рухани қазынасы – Абай өлеңдері. Бұл жөнінде жазушы: “Абай шығармаларын мен жастайымнан біліп өстім. Атам Әуез Абаймен дос еді. Ол кісі біз сияқты немерелеріне ақынның өз өлеңдерін де, аудармаларын да көп оқытатын. Әсіресе, Абай аудармаларын, Татьяна жанының нәзік сырын, оған Онегин жауабын жаттатқызатын. Біз болсақ, Татьяна кім, Онегин кім, онда жұмысымыз жоқ, атамыздың айтқанын істеп, жаттай бердік” – деп кейінірек есіне алатын болған.

кең тынысты көркем әдебиет пен көркем өнердегi келiстi кескiнi, қайталанбас

полотносы, реалды шындығы, кемеңгерлiк кестесi. Өзi туған ұлтын бар болмысымен iшiнен үңги отырып тану, зерттеу, соны өзiне ғана, яғни, қазаққа ғана емес, жұмыр жердiң ұлы төсiн жайлаған кез-келген ұлтқа, әрбiр жұмыр басты пендеге түсiнiктi ете отырып, таныту – Әуезов әлемiнiң сиқырлы да сырлы қуаты.

әдебиет»,
«Абай Құнанбаев»,
«Абайтанудан жарияланбаған материалдар»,
«Абайтану дәрістері»,
«Абай ақындығының

айналасы»,
«Ескермедім, қабылдамадым»,
«Абайтану оқулары»,
«Әдебиет танытқыш»,
«Әдебиет теориясы»,
«Ертегі туралы»,
«Қобыланды батыр»,
«Қазақ әдебиетінің тарихы»,
«Бұхар жырау»,
«Қозы Көрпеш – Баян сұлу»,
«Махамбет»,
«Некрасов өмірі»,
«Қырғыз дастаны – «Манас»»,
«Жақсы пъеса – сапалы әдебиет белгісі» т.б.

күнделіктері»,
«Түркістан солай туған»,
«Ол күнгі Алматы»,
«Абай ауылында»,
«Ер

серігі - сергек ой»,
«Ақын елінде»,
«Асыл нәсілдер»,
«Үшқоңыр жайлауында» т.б.

әйелі»,
«Оқу әдісі»,
«Ғылым»,
«Ғылым тілі»,
«Мәдениетке қай кәсіп жуық»,

«Мәдениет һәм ұлт»,
«Япония»,
«Философия жайынан»,
«Оқудағы құрбыларыма»,
«Бүгінгі зор міндет»,
«Өліп таусылу қаупі»,
«Қазақ оқығандарына ашық хат»,
«Қазақ әдебиетінің қазіргі дәуірі»,
«Қызыл сұңқарлар туралы»,
«Сот»,
«Қазақ бөлімдері туралы»,
«Көркем әдебиет туралы»,
«Жалпы театр өнері мен қазақ театры»,
«Қазақстандағы ұлттар»,
«Алтынсарыұлы Ыбырай»

кездерi, Шумердiң қыш кестесi, ежелгi мысырдың папирустары, Вавилон мен Аккадтың

сына жазуынан бастап мыңжылдықтардың, барлық ғасырлар мен дәуiрлердiң, барлық мәдениет пен өркениеттiң қатаң сұрыптауынан өтiп бiзге жеткен таңғажайып туындыларды жинақтаған ХХ ғасырдың ғаламат басылымы – iрiктелген Данте мен Шекспир, Толстой мен Томас Манн қатарынан, Горький мен Шолохов қатарынан – ұлы ескерткiштер жинағы 250 томының екi томы Мұхтар Әуезовке тиесiлi болуы кездейсоқ жайт емес.

оның бірқатар шығармалары ағылшын, албан, араб, армян, әзірбайжан, башқұрт, белорус,

бенгал, болгар, бурят, венгр, вьетнам, грек, голланд, грузин, испан, қырғыз, серб, француз, қарақалпақ, словак, тәжік, татар, тува, түрік, түркімен, өзбек, хинди, парсы, поляк, пушту, румын, ұйғыр, украин, урду, фин, якут, чех, эстон, қытай, корей, латвия, литва, мари, молдован, монғол, неміс тілдеріне аударылған. Мінекей, осының өзі Мұхтар Әуезовтің – тек қана қазақ әдебиетінің ғана емес, күллі әлемдік әдебиеттің қайталанбас ұлы тұлғасы екендігін дәлелдейді.

ұлы суреткері. Осы бабамыздың өмірі мен еңбегі еліміздің бүгінгі тәуелсіздігін

аңсап өткен. Мұхаңды құрметтеу – елдің тәуелсіздігін құрметтеу, өз еліңді сүю, Отаныңды қорғау, қазақ елінің тәуелсіздігі үшін жан аямау», - деп айтып кетсе,
Н.Погодин «Әуезов Қазақстан үшін екінші Абай, біз үшін Шығыстың Шолоховы еді», - деген болатын.

арнаған. Атап айтқанда:

Қасым Аманжолов «Мұхтар аға!»

Сырбай Мәуленов «Мұқаңа»

Расул

Ғамзатов «Мұхтар аға»

Әбдіраштың Жарасқаны «Тарих заңы»

Мұхтар Шаханов «Менің есімімді неге Мұхтар қойған?»

Қалқаман Сарин “Мұхтар Әуезовке”

бейне айналған тас мүсінге
Дәл бүгінде үнсіз тұр ойға батып.

Қазақтың

көңілінен шыққандайсыз,
Бііздегі бар тілекті ұққандайсыз.
Үнсіз бейне, тас мүсін болсаңыз да
Жас желеңді бүгінде ұтқандайсыз.
А.С.Макаева

минут)