Слайд ?аза? батырларыны? ?нердегі к?ркемдік бейнесі

жайлы әңгімелеу.
Әдісі: Өздік білім алу, ішінара ізденіс
Түрі: Көрсету, түсіндіру,

тыңдау, орындау.
Пәнаралық байланыс: бейнелеу өнері, тарих, әдебиет.
Көрнекілігі: презентация, суреттер
2.Музыка тыңдау: «Мұрагер» фольклорлық ансамблінің орындауында Дәулеткерейдің күйі «Көрұғлы» және «Көкіл» домбыращфлар ансамблінің орындауында халық күйі «Қарасай»
3.Ән орындау: М.Шаханоыв «Рух пен тіл»
4. Біліп ал: Суретші Е.Сидоркин жайлы өмірбаяндық дерек.

қандай қызмет атқарды?
3.Ертедегі аңшылар таңбалы таста нені бейнелеген?
4.Суретші Бапановтардың гобеленіндегі

суреттер қандай мағына береді?
5.Түйе малына арналған қандай аңыз- күйлерді білесің?

батырлардың көркемдік образы жайлы әңгімелеу.
Бүгінгі сабақтың

тақырыбы өнердегі көркемдік бейнелерді айқындауға арналған. Көптеген өнер туындыларының негізгі мазмұны көркемдік бейнелер арқылы көрініс табады. Әсіресе батырлар бейнесі қазақ мәдениетінде үлкен мазмұнға ие болған. Батырлар туған жердің қорғаны, ерлік пен қайсарлықтың символы іспетті. Қазақ батырлары мыңдаған жылдар бойы ұлан-байтақ туған атамекенімізді жаудан қорғап, халықтың жауынгерлік рухын асқақтатқан еліміздің мақтанышы болып қала бермек. Батырлардың көркемдік бейнесі әртүрлі өнер туындыларында жан-жақты көрініс тапты. Қазақ жырларының негізгі мазмұны –батырлар бейнесін сомдау.
Жыраулар ұзақ жырлар арқылы батырлардың ерлік істері мен олардың қан майдандағы ержүректілігін мадақтап жырлайтын болған.

минуттан тұратын шығармасына сыйғыза білді. Күй бір ғана образды немесе

бір ғана көңіл күйді көрсете алады. Мысалы: «Көрұғлы» күйі батырдың ержүректілігін бейнелесе, «Төремұрат» және «Қарасай» күйлерінде қан майдандағы шайқасты көрсеткендей. Ал, «Сарыарқа» күйі көз алдымызға мыңдаған аттың дүбірін елестеткендей әсер қалдырады.

немесе бір ғана оқиғаны бейнелеуге тырысады. Яғни күй мен сурет

нақты бір ғана бейнені сомдайды. Бұл арқылы қазақ күйлері мен суреттің ұқсастығын аңғара аламыз.

жырлардағы батырлар бейнесін сомдайды. Сидоркин өзінің суреттерінде батырлардың жаумен шайқасын,

аттың шабысын, үркіп ұшқан құстарды бейнелей келе, асқан жауынгерлік рухты көрсете білді. Барлық образдар қимыл үстінде болғанымен, бір сәтке тына қалғандай әсер қалдырады. Суретшінің мұндай нәтижеге жетуі оның гравюра техникасын шеберлікпен қолдана білуінде. Ең басты гравюрада батырдың образы сомдалған. Суретші батырлар мен жауынгерлердің шайқас алдындағы көңіл күйі мен ішкі жан тебіренісін, оның қимыл-қозғалысын бейнелеуге талпынады.

бұл күйінде батырдың өжет әрі қайсар мінезін бейнелегендей әсер қалдырады.

Күйді тыңдай отырып, хас батырдың рухы мен қайратын көруге болады. Қазір осы күйді тыңдап көрейік.

отырып өз ойларыңды, алған әсерлеріңді айтып көріңдерші. (сұрап талдау жасаймын)

келгендей әсерде боласың. Күйде батырдың өзі емес, оның жаумен күресі

көбірек бейнеленген. Бұл шығарма шайқас үстіндегі талас-тартыс, бір-біріне беріспей жатқан арпалыс, аттың дүбірі мен қиян кескі қырғын, жанталас сияқты көңіл күйді білдіреді. Енді осы күйді тыңдап көрейікші.

суретін салыстырып көрейік. (тартыс пен шайқастағы батырлардың жаужүрек рухын көрсете

білу. )

бетіңді,
Қай кезде де туған тілің туған анаң секілді.
Бабалардың арманы бар

мына қызыл гүлдерде,
Олар елін, тілін қорғап жанын қиған бұл жерде.
Қайырмасы:

Ұлтсыздану заманында,
Тілің нарық табанында,
Көнбістік бар қадамыңда,
Рухыңды басып кетті қарын.
Тіліңді жоғалтсаң,
Діліңді жоғалтсаң,
Жоғалтасың2 бәрін.

Суретшінің басты бағыты литография линогравюра. Е. Сидоркинің көптеген жұмыстары кітаптарды

суретпен безендіруге арналған. Суреттерінің тақырыбы: «Қазақ халық ертегілері», «Көңілді алдампаздар», «Қазақ эпосы», «Қазақ халық ойындары», «Сәкен Сейфуллинді оқығанда», «Абай жолы» т.б.

салуда бір немесе екі түсті ғана пайдаланады.
Гравюра- графиканың бір түрі.

Сурет кескінін ағаш, линолеум, тас немесе металдан ойып, оны қағазға басып салу арқылы жасалатын сурет түрі.
Литография- үгітілмелі жұмсақ тасқа сурет кескінін қашап салып, қағазға басып шығаратын сурет түрі.
Линогравюра- линолеумде сурет кескінін ойып, қағазға басып шығаратын сурет түрі.

ма?
Күйші батырлар бейнесін өз шығармаларында қалай бейнелейді?
Әдебиеттегі батырлар есімін білесің

бе?