Основные лошадиные масти

образования Михайлова Анджела Афанасьевна

г. Якутск-2017

Манан-сылгы хаьан да5аны торуо5уттэн манан буолбат, кини сааьырда5ына манхайар. Ус

коруннээх: Туус манан-туутэ, сиэлэ, кутуруга манан. Уут кэрэ (аас манан) – оргуйбут уут курдук онноох. Саьыл кэрэ – сырдык саьархай харахтаах, таас онунуу туулээх. Белая – с рождения лошади не бывают белыми, когда лощадь состарится, то со временем становится белым.

Манан (белый)

основные лошадиные масти
Сырдык кэрэ – самыытын, сиьин,

уор5атын ньургуна сырдык ара5ас, оро5ото, тыстара, моонньо, сирэйэ, кутуруга, сиэлэ лаппа сырдык.
Бледно-желтый с розоватым оттенком, палевый.

основные лошадиные масти
Сур

– хара ардайдаах сиэллэх-кутуруктаах, бэйэтэ дэхси борон эбэтэр курэннини онноох. Сырдык сур – сиэлэ, кутуруга, тыьа сырдаан костор уонна атын туутэ кул оно онноох. Хара сур – орохтоох систээх, сиьин тоно5оьун урдунэн хара сурааьын туу.
Мышастая – серый. Светломышиный. Мышастая. Темно-мышастая.

основные лошадиные масти


Курэн – кытарымтыйан

костор борон.
Бурая, красновато-черный с красным отливом.

масти
Ко5оччор борон дьуьун арааьа: Куохтуну борон. Сырдык

ко5оччор – улаан. Толбонноох хара ко5оччор (куох борон) нуолур туутэ урун. Куох ко5оччор – толбонноох куох ко5оччор.
Сивый – серовато-стзый. Светло-серый. Серый. Темно-серый. Темно-серый в яблоках.

основные лошадиные масти
Ара5ас – кутуруга, сиэлэ сырдаан

костор, онтон атына кыьыллыгы-саьархай. Урун ара5ас – сырдык сиэллээх кугас сылгы. Алтан ара5ас – кыьыллыны. Сырдык ара5ас – урун сиэллээх. Кудэн ара5ас – сырдык кугас. Куба ара5ас – кутуруга, сиэлэ, самыыта, уор5ата ара5ас, ньилбэктэрэ, туоьэ сырдык ара5ас.
Соловая – хвост, грива, светлые, остальное – красновато-желтое. Игреневая со светлой гривой. Игрений с гривой. Соловый-желтоватый, со светлым хвостом и гривой. Светло-рыжий. Грива, круп и спина желтого цвета, колени и грудь соловые. С плоской кроваво-красного цвета на гриве.

основные лошадиные масти
Буулуур буурул – туутун торут орто

уонна хос туутэ туртайан костор, тобо диэки орто кытарамтыйан костор. Кыьыл буулуур – туутун иьин нуолура туртайан уонна туох баар туутэ кытарамтыйан костор. Куох буулуур – ко5оромтуйэн костор толбонноох борон дьуьуннээх.
Чалая – светло-желтый с черным хвостом и гривом. Кирпично-булановый – рыжеватый. Темно-булановый. Серо-булановый- чалый с голубоватым вкраплениями.

основные лошадиные масти
Саалыр, саарыл – харанатыны сиэллээх,

кутуруктаах, сиьэ турта5ас, кытархайдыны саьархай борон.
Харана саалыр – темно-булановая.

основные лошадиные масти
Тура5ас – хара сиэллээх, кутуруктаах,

бэйэтэ кытаран костор дьуьуннээх. Хара тура5ас. Хаан тура5ас. Оьох тура5ас. Кыьыл тура5ас – кыьыл аалыктаах сиэллээх, кутуруктаах, самыыта, уор5ата, хоноруута кытарымтыйан костор.
Гнедая – красновато-рыжий с черным хвостом и гривой.

основные лошадиные масти
Хонор – самыыта, уор5ата харахатыны хатырык

эбэтэр сырдык сакалаат онноох, кутуруга, сиэлэ манхайан костор эбэтэр сырдык уонна хара туулэрэ тэн буолан боронуйан костор. Сырдык хонор – кутуруга, сиэлэ манхайайан костоллор. Бэйэтэ кытаран костор дьуьуннээх. Светло-игреневая. Харана хонор – темно-игреневая.
Игреневая – рыжий, со светлой гривой и хвостом.

основные лошадиные масти
Дьа5ыл(кынат, кырбыы дьа5ыл) саннын хапта5айыгар эбэтэр

моонньугар сурун онуттэн дьуьуннээх улахан ойуу. Большое пятно темного цвета на лопатках или на шее. Орохтоох – сиьин тоно5оьун урдунэн хара сурааьын туу. Темная полоса на спине лошади.

Бэлиэ Ойуулар. Сылгы тоботун ойуулара
Туоьахта – ханнык ба5арар бутэй да,

элэмэс да дьуьуннэ тоботун оййуута. Туорай туоьахта – сууьун туорайдыы улахан ойуу. Чиэрбэ туоьахта – сууьун оройуттан таннары сурэх курдук ойуу. Кэлтэгэй туоьахта – сууьун хайа эмэ ортугэр ойуу. Манаас – сууьэ, хоноруута бутуннуу манан. Балай манаас – кулгаа5ын тордуттэн, хабар5а быьарынан манан тоболоох.
Пятно, звездочка на лбу у лошади бывают разные в виде звезды, ромбика, сердечка и удлиненный.

сылгы атахтарын ойуута
Баьыр5ас – туйахтарын

эрэ са5ата манан.
Эмчиирэлээх чуккулаах – сотолоро манан.
Дьэнкир – туйахтара ыраас дьэнкир.
Тараахтаах – туйахтара тараах ойуулаах.
Окрас ноги бывает с белыми чулками, иногда копыта бывают чисто белым у лошадей.

Сылгы дьуьунун ойуута
Маны таьынан а5ыйахта костор

(редкость) онноох сылгылар бааллар.. Былыр оннук аттары сиргэ-туомна тутталлара. Кроме этих мастей встречаются масти, которые в силу своей редкости, предназначаются шаманами в жертву злым божествам.
Курэн манаас – манан суустээх курэн.
Курэн –кытарамтыйан костор борон. Ара5ас манаас. Куох элэмэс – борон костуулээх буолан баран, ханан эрэ элэмэстээх. Урааннньыктаах сирэйдээх, солондо кугас.