?стеуді? ма?ыналы? т?рлері

саланы тереңірек әрі тиімді жолмен үйрету, сауаттылықтарын арттыру, сөйлеу мәдениетін

қалыптастырудың бастапқы қағидаларын, дұрыс сөйлеу нормаларын үндесім әдістемесі арқылы корсету, дұрыс айтылымын буында, буын айтылымын сөзде, сөз айтылымын тіркесте, тіркес айтылымын мәтінде тану арқылы орфоэпиялық нормаларды қалыптастыруға бағыт беру.
Дамытушылық: Дұрыс оқу мен дұрыс сөйлеу дағдыларын жетілдіріп, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру,сөздік қорын молайту, сауаттылықтарын, алғырлықтарын, зейінділіктерін, ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды ғылым- білімді үйренуге, әдебиетті сүюге, тілді құрметтеуге, мәдениеттілікке, ұқыптылыққа, тәрбиелей отырып, сөйлеу шеберліктерін төселдіру.

Сабақтың мақсаты:

тақырып бойынша тапсырмалар орындату, талдату, салыстыру, тыңдау.

Пәнаралық
байланыс:
Тіл, әдебиет, ,

педагогика, қазақ тілін оқыту әдістемесі, орыс тілі.

Сабақ
көрнекілігі:

Компьютерлер, компьютерлік жабдықтар, слайдтар, лекция, қазақ тілі оулығы (6-класс), тірексызбалар.

сөз табы.Ол қалай? қанша?қайда?қайдан? деген сұрақтарға жауап береді.Сөйлемде пысықтауыштың қыз

Үстеулер

құрамына қарай

Негізгі түбір үстеу

Күрделі үстеулер

Туынды түбір үстеу

үстеулер

айтылу, жазылу нормалары сәйкес болғандықтан, олардың орфоэпиясы қиындық тудырмайды.

Мыс: ар , тас, кел, ұн, құрт, мен, дән т.б Ескерту: Бір буынды сөздерде жазылып жүрген “и” , “у” әріптерін қос дыбыстың таңбасы болғандықтан ол сөздердегі дыбыс пен әріп саны сәйкес келмейді, сондықтан ондай сөздердің айтылымын транскрипция арқылы меңгереміз.
Мыс: ми [мый], жи [жый], би[бій], ту[тұу] ду[дұу], гу[гүу], шу[шұу] т.б

бу, қи, жу, ну.
Тапсырма №1 “И”, “у” әріптері жазылған бір буынды

сөздердің айтылымын транскрипция арқылы көрсетіңіз.

айтылуы. Мысалы: рас – [ырас], лүпіл - [үлпіл].
Ә. Сөз ішінде

тіркесіп айтылуы. Мысалы: бағлан - [бағылан], негр - [негір].
Б. Сөз соңында тіркесіп айтылуы. Мысалы: ринг - [рингі], колледж - [колледжі].

3. Дыбыстардың түсірілуі.
Мысалы: ата-ана [атана], Сарыарқа - [сарарқы], қараөткел - [қарөткел].

2. Қос дыбысты таңбалайтын әріптердің оқылуы (я, ю, и, у, щ).
Мысалы: ұя - [ұйа], аю - [айұу], ащы - [ашшы].

4. Дауысты дыбыстардың орфоэписы.
Мысалы: жай - [жәй], шай - [шәй], кітап - [кітәп].

5. Дауыссыз дыбыстардың орфоэпиясы.
Мысалы: он бес - [ом бес], он қатар - [оңқатар], бес гүл - [бес күл], лажсыз - [лашсыз].

6. Кірме дыбыстар орфоэпиясы (э, ч, ц, в, ф, ё).
Мысалы: вагон - [багон], чемодан - [шамадан], щетка - [шөткі], дастархан - [дастарқан].

тірі еді, ерте-ерте, сарыағаш, не үшін жауады, келеді, миы ашу,

құла ат, береді.

үш жүз, шоқ гүл, өр көңіл, тіс жармау, тоқ ішек,

сәрсенбі, өңгіш, қырық екі, қыз қуу, қызыл қайын, қонақ үй, теңізші, құс базар.

Ілгерінді ықпал

Кейінді ықпал

айтылымын транскрипциямен көрсетіңіз.
Ақ сөз ащы болады. (мәтел)
Отанды сүю ғажайып

нәрсе. П.Чаадаев.
Қуанышы бар дүниенің өкініші де бар. Ә.Кекілбаев.

Бас-басына би болған өңкей қиқым.
Мінекей бұзған жоқ па елдің сиқын. Абай

сырын көруге,
Көкірегінде болсын көз. Абай
Шумақтың айтылымы:

Білімдіден / шыққансөз,

Талаптыға

/ болсұңкез.

Нұрұн / сырыңгөрүге,

Көкүрөгүнде / болсұңгөз.

күймесе,
Суығына тоңбаса. Дулат Бабатайұлы

оқшаулап айту – ой екпіні деп аталады. Ой екпіні тұрақты

болмайды.
Мысалы:
Атасы бүгін ауылға келді.
Атасы ауылға бүгін келді.
Ауылға бүгін атасы келді.

барлық, нағыз.

тәсілі дыбыс екпіні деп аталды.
Мысалы: тамаша – а –

ай, бә-ә-рекелді, жара –а- йсын, т-тарт-қолынды, ж-жап есікті т.б.

Неткен ғажап жан! ... Күннен жаралған сияқты... Сәулесін шашып... күлімдеп

тұрады. Көрік қандай... Көз тояды... Қарақат көзін айтсаншы... Айдын көлдей мөлдіреген... Тұп-тұнық-ау, тұп-тұнық. Д.Рамазанов