1858- 1936 Мәңгелектән дәшә сыман Безгә Риза Фәхреддин : “Яшик әдәп- әхлак

үтәр имин”.
Мәгърифәтле, азат татар илен
Күрер өчен янды, көйде ул.
Әсәрләре

белән күңелләргә
Мәңгелеккә килеп керде ул.

Ризаэтдин Фәхреддин

губернасының Бөгелмә өязенә караган Кичү Чаты авылында рухани гаиләсендә дөнья-га

килә (бу авыл хәзер Татарстанның Әлмәт районына керә). Ул белем серләренә өендә төшенә башлый, иң беренче дәресләрне әнисе Мәхүбә абыстайдан һәм әтисе Сәйфетдин хәзрәттән ала.

чакырым ераклыктагы Түбән Шәлчәле мәдрәсәсендә укып йөргән.

1867нче елның көз көнендә

Чистай шәһәрендәге мәдрәсәдә укый.

1869нчы елдан алып Тубән Шәлчәледә укуын дәвам итә. Һәр нәрсә белән кызыксынучан, сәләтле, эш сөючән, тырыш шәкерт Ризаэтдин мәдрәсәдә укыган елларында да, соңыннан да китаплар күчереп язу белән шөгыльләнә.

21 кыш эчендә гимназия кебек мәктәпләрне кичеп, университет һәм академияләрнең бер кадәр бүлекләрен тәмамлауга ирешкән.

белән беррәттән, ул фәнни эш белән мавыга, бик күп китаплар

һәм мәкаләләр яза, татар халкы-ның тарихы һәм әдәбияты белән бәйле тарихи чыганак-ларны, истәлекләрне җыя, тәртипкә сала. 1887нче елдан ул имамлыкка имтихан биреп, бу вазифаны да намус белән җиренә җиткереп башкара.

Р.Фәхреддиннең кулъязмасы.

Нурҗәмалны хатынлыкка ала.

1887нче елның 5 мартында беренче балалары Габдеррахман дөньяга

килә.

1889нчы елның 17 сентябрендә Габделәхәд дөньяга килә.

1892нче елның 22 гыйнварында Габдеррәшид туа.

1893нче елның 27 декабрендә Зәйнәп дөньяга килә.

1897нче елның 25 ноябрендә Хәсән дөньяга килеп, 14 айлык вакытында вафат була.

1900нче елның 13 февралендә Сагыйдь дөньяга килә.

1901нче елның 5 сентябрендә Хәсән дөньяга килеп, 8 айлык вакытында вафат була.

1902нче елның 28нче сентябрендә ясалган фото.

матбугатта бастыра башлый. «Асар»да борынгы Болгар чорыннан алып егерменче йөз

башына кадәр яшәгән меңнән артык мәшһүр тарихи шәхес турында кыйммәтле мәглүматлар тупланган. Болардан тыш, Р.Фәхреддин «Тәрбияле бала», «Тәрбияле ана», «Тәрбияле ата», «Нәсыйхәт», «Шәкертлек әдәбе», «Әдәбе тәглим», «Мәшһүр хатыннар», «Мәшһүр ирләр» китапларын бастырып чыгара.

ел буе “Шура” журна-лында эшли. Р.Фәхреддин тарафыннан барлыгы 50 исемдә

147 китап басты-рыла. Шулай ук аның 100 томга якын зур күләмле кулъязма хезмәтләре барлыгы билгеле. 1918нче елда Р.Фәхреддин Уфа шәһәренә күчә. 1922нче елда аны мөфти итеп билгелиләр. Ул бу хезмәтенә тиешле сәгатьләрен бирсә, калган бөтен вакытын фәнгә багышлый, архивта эзләнә, тарихи хезмәтләр өстендә эшләвен дәвам итә. Фән өчен гаять зур әһәмияткә ия булган “Болгар тарихы” дигән күләмле әсәрен яза.

“Шура” журналы һәм “Вакыт” газетасы идарәханәсендә.

Оренбургта алдырдык. Икенче көндә Габделәхәд Вяткага, Габдеррәшид Казанга укый торган

мәктәпләренә китәләр”- дип язылган.

Фотода: (сулдан уңга) беренче рәттә: Нурҗамал, Әсма, Р.Фәхреддин, Сәгыйдь; икенче рәттә: Габдрахман, Габдеррәшид, Зәйнәб, Габделәхәд

һәм шундагы татар зиратына күмелә.
Р.Фәхреддин кабере. Уфа.
Оренбург шәһәрендә 1986нчы елның

1нче сентябрендә Правда урамы 9нчы йортка куелган истәлек тактасы.