Слайд 1Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті
Акушерлік және гинекология кафедрасы
Тақырыбы: Сүт безінің қатерлі
ісігі
Орындаған: 4-034 топ ЖМФ
Қарағанды 2016 жыл
Слайд 2
Еуропада жыл сайын сүт
безі қатерлі ісігінің 350 мың жаңа оқиғасы тіркеліп, 130 мың
əйел осы аурудан қайтыс болады. Біздің республикамызда да əйелдер арасындағы онкологиялық аурулардың ішінде сүт безінің қатерлі ісігі жиі кездеседі.
Слайд 32004 жылы Елбасымыздың денсаулық сақтау ісін дамыту, реформалау деген бұйрығы
шықты. Осы бұйрыққа сәйкес 2005-2010 жылға арналған ұлттық бағдарламасы енгізілді.
Ал 2008 жылдан бастап 50-60 жас аралығындағы әйелдерді толық тексеруден өткізетін «маммографиялық скрининг» деп аталатын ұлттық бағдарлама дүниеге келді. Бағдарламаның негізгі мақсаты — сүт безінің қатерлі ісігі әлі білінбеген уақытында анықтау, науқастардың өлімін азайту, өмір сүру көрсеткішін көтеру.
Осы мақсатпен Қазақстанның түкпір-түкпіріндегі медициналық мекемелерге 135 маммографиялық қондырғы орнатылып, 50-60 жас аралығындағы барлық әйел азаматтары өздеріне қарасты аймақтық ауруханалардан тегін тексеруден өткізу мүмкіндігіне жол ашылды.
Бағдарлама аясында 1 млн. әйел қауымы тексеруден өтіп, 1500 адамның бойында сүт безінің қатерлі ісігі бары анықталды.
Слайд 5 Емшек ісіктерінің гистологиялық жіктемесі
Қазіргі
кезде Халықаралық обырға қарсы одақтың гистологиялық жіктемесін пайдалану қажет (2002
ж., 6-шы басылым)
А - Инвазивті емес рак (in situ): Каналішілік (интраканаликулярлы)
рак in situ Бөліктік (лобулярлы);
В - Инвазивті рак (инфильтрирлеуші карцинома): Каналды, Бөліктік ,Сілемейлі (муцинозды), Медуллярлы, (милық) Тубулярлы, Апокринді; Өзге формалары (папиллярлы, жалпақклеткалы, ювенильді, орамаклеткалы,жалғансаркоматозды жəне басқа)
С - Ерекше (анатомиялық-клиникалық) формасы: Педжет рагі, Қабынбалы рак.
Слайд 6Емшек ісіктерінің гистологиялық жіктемесі
Қазіргі кезде Халықаралық обырға қарсы одақтың гистологиялық
жіктемесін пайдалану қажет (2002 ж., 6-шы басылым)
Стадиялары бойынша топтау:
Стадия 1
T1 N0 M0
Стадия 2А T0 N1 M0
T1 N1 M0
T2 N0 M0
Стадия 2Б Т2 N1 M0
T3 N0 M0
Стадия 3А Т0 N2 M0
T1 N2 M0
T2 N2 M0
T3 N2 M0
Стадия 3Б Т4 кез келген N M0
Стадия 4 кез келген Т кез келген N M1
Слайд 7Т – біріншілік ісік өлшемі
Т0 – біріншілік ісік анықталмайды
Т1 –
ісік өлшемі 2 см ге дейін
Т2 - ісік без тінімен
шектелген және өлшемі 5 см ге дейін
Т3 - ісік без тінімен шектелген және өлшемі 5 см ден үлкен
Т4 - кез келген өлшемді ісік без аймағынан басқа кеуде қуысына немесе теріге таралған.
N0 – лимфа түйінінің зақымдалу белгісі жоқ
N1 - метастаздар ісік орналасқан қолтықасты аймақта
N2 - метастаздар бір-бірімен немесе басқа құрылымдармен байланысқан түрде ісік бар аймақта орын алған
N3 - метастаздар сүт безінің зақымдалған жағындағы лимфа түйіндерде
N – лимфа түйіндері
Слайд 8М - алшақтаған метастаздар
М0 - алшақтаған метастаздар белгілері жоқ
М1 -
алшақтаған метастаздар бар
Слайд 9Сүт безі ісігі кезіндегі метастаздану жолдары
Пути оттока лимфы от
молочной железы в регионарные лимфатические узлы по Надю (схема):
1 —
латеральные (передние) подмышечные лимфатические узлы; 2 — центральные подмышечные лимфатические узлы; 3 — подключичные лимфатические узлы; 4 — надключичные лимфатические узлы; 5 — парастернальные лимфатические узлы; 6 — ретромаммарные лимфатические узлы; 7 — лимфатические узлы переднего средостения; 8 — межгрудные лимфатические узлы; 9 — подгрудные лимфатические узлы (расположены позади грудных мышц)
Слайд 10Сүт безінен лимфа ағымы жолдары
1 — парамаммарлы лимфа түйіндері; 2
— орталық қолтықасты л/т; 3 — бұғана асты лимфа түйіндері;
4 — бұғана үсті лимфа түйіндері; 5 — терең мойын лимфа түйіндері; 6 — парастернальды лимфа түйіндері; 7 — екі сүт безінің лимфа жүйесін қосатын қиылысқан лимфа жолдары,; 8 — ішпердеге апаратын лимфа жолдары; 9 —беткей шап лимфа түйіндері.
Слайд 11
Қауіп қатерлі факторлардың жіктемесі
1. Организмнің репродуктивті жүйесінің қызмет істеуін мінездейтін
факторлар:
- етеккір функциясы;
- жыныс функциясы;
- бала туу функциясы;
- лактациялық функция.
2.
Анабез жəне жатырдың гиперпластиялық жəне қабынбалық аурулары.
Қосарланған жəне мүмкін аурулармен шартталған эндокриндік-метаболизмдік факторлар:
- семіздік;
- гипертониялық ауру;
- қантты диабет;
- бауыр аурулары;
- атеросклероз;
- қалқанша без аурулары;
- емшектің дисгормональді гиперплазиялары.
Слайд 12Генетикалық факторлар (BRCA-1 немесе BRCA-2 генді тасымалдағыштар):
1. Қаны бір туыстарындағы ЕО
(тұқымқуалайтын жəне «жанұялық» ЕО).
2. Сүтті-жұмыртқалы синдром (ЕО жəне жанұядағы анабез
рагі).
Экзогендік факторлар:
- ионизирлеуші радиация;
- химиялық канцерогендер, оның ішінде темекі тарту;
- жануар майын шектен тыс пайдалану, жоғарыкалориялы диета;
- вирустар;
- гормондарды қабылдау.
Слайд 13Қатерлі ісіктің клиникалық белгілері:
1. Сүт безінде ауырмайтын түйіннің пайда болуы.
А)
І –сатысында түйін 2 см-ге дейін
ә) ІІ- сатысында 2-5 см
дейін
б) ІІІ-сатысында 5 см-ден үлкені
в) ІV-сатысында 5 см жоғары
2. Түйін үстіндегі терінің тартылуы.
3. Сүт безі мөлшерінің едәуір ұлғаюы.
4. Емшек ұшының тартылуы немесе қозғалмауы.
5. Терінің нақты бір жерінің қызаруы.
6. Қолтыққа бір немесе бірнеше түйіндердің пайда болуы.
7. Емшек ұшынан сұйықтық шығуы немесе ондағы патологиялық өзгерістер.
Слайд 14Диагностика
Диагностика критерийлері
Шағымдар мен анамнез: емшектің үлкеюі, кеуденің ауыруы немесе сезімталдықтың жоғарылауы, дене
салмағының жоғалуы (ауру күшейіп бара жатқанда), сүйектердің ауыруы (метастаз болғанда).
Қауіп-қатерлі факторлар:
менопаузаның ерте немесе кеш болуы, бірінші баланы кеш туу, емшектің даму кезінде сəулеленуге ұшырауы, жанұя анамнезінде ЕО болуы, етеккір циклінің бұзылуы, гормондық препараттар (контрацептивтер, орын басу терапиясы) қолдану, жатыр жəне анабездің, қалқанша безінің ауруларының болуы, психологиялық стрестер, ішімдік ішу, семіздік, емшектің дисгормоналдық гиперплазиясы, анамнезде жиі м/түсіктің болуы, емшек жарақаттары.
Слайд 17Лабораториялық тексеру: қанның жалпы анализі, қан тобы, Rh-фактор, зəрдің жалпы анализі, қанның
биохимиялық анализі (мочевина, билирубин, глюкоза), RW (Вассерман реакциясы), коагулограмма, ЭКГ.
Инструменталдық зерттеулер
Рентгенологиялық
диагностика емшек обырын анықтауда, әсіресе ісік кіші көлемде жəне пальпацияланбаған жағдайда бірден бір жетекші əдіс болып табылады.
Маммография барлық емшек обырымен науқастарға көрсетілген.
Науқасты емдеуге дейін орындалуы қажет зерттеу əдістері:
- цитологиялық зерттеу мен ісіктің пункционды биопсиясы немесе трепан-биопсия, ЭР, ПР, Her-2/neu экспрессиясы деңгейін жəне өзге генетикалық факторларды анықтау;
- құрсақ қуысы ағзаларын ультрадыбыстық зерттеу;
- өкпені рентгенологиялық зерттеу;
- остеосцинтиграфия (радиоизотопты лабораториямен жабдықталған мекемелерде);
- емшекті, регионарлық лимфа түйіндерін ультрадыбыстық зерттеу.
Слайд 18Позитронды-эмиссионды томография
Слайд 19Маммография мен УДЗ бірін-бірі толықтырады, себебі маммографияда УДЗ кезінде көрінбейтін ісіктер
анықталуы мүмкін жəне керісінше.
Морфологиялық диагностика:
1. Цитологиялық (пункциондық) биопсия (жіңішке инелік
биопсия).
2. Трепан-биопсия немесе емшектің секторальді резекциясы.
Слайд 20Емдеу тактикасы
Ем мақсаты: емдеуде радикализмге жету.
Дəрі-дəрмексіз ем
ЕО диагноз қою кезінде анамнездік жəне
қарап көру көрсеткіштері есепке алынады, қатерлі ісікті басқа ісікке ұқсас аурулардан айыру, басқа бөліктеріндегі жəне екінші емшекте пальпация кезінде байқалмайтын өзгерістерді анықтау үшін маммография жасалады, бұл емдеу əдісіне ықпал етеді. Емізіктен сұйықтық ағатын болса, дуктография жүргізіледі. Кистозішілік папилломаларды анықтау үшін (кистадағы қанды сұйықтық, УДЗ көрсеткіштері киста ішінде өсіктердің бар екенін көрсетсе) пневмоцистография жасалады. Жіңішке инемен аспирациялық биопсия жасау - цитологиялық зерттеу жасау үшін ісіктен материал алу əдісі кистадағы қанды сұйықтық, УДЗ (пневмоцистография) көрсеткіштері киста ішінде өсіктердің бар екенін көрсетсе, жүргізіледі.
Слайд 21 Диагнозға күдік болғанда трепан - немесе хирургиялық
биопсия жасалады. Трепан-биопсия тіннің бір бөлігін алу үшін арнайы инемен
жасалады жəне патологиялық процестің сипаты туралы толық қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Хирургиялық биопсия ТАБ жəне трепан-биопсия қатерлі ісік диагнозын дəлелдеп немесе жоққа шығара алмаған жағдайда жасалады. Компьютерлік томография жəне магниттік-резонанстық томография қосымша диагностикалық əдіс болып табылады жəне процесс таралып кеткенде кеуде қуысындағы лимфа түйіндерінің жағдайын бағалауға, бауырда, өкпеде, қаңқа сүйектерінде метастаз бар-жоғын анықтауға мүмкіндік береді.
Слайд 24Сүт безінің ампутациясы кезіндегі теріні кесу сызығы
Эллипсоидты кесу
Слайд 25 Жара тігілген. Контрапертураға марлямен айналдырылған резеңке дренаж енгізілген.
Слайд 26Хирургиялық операциялар түрлері:
Сүт безінің секторальды резекциясы
Радикальды мастэктомия (по Холстеду-Майеру).
Модифицирленген
радикальды мастэктомия.
Слайд 27 Сол жақ сүт безінің фиброаденомасы 2 жылда өскен.
Оң
жақ сүт безінің фиброаденомасы 7 айда өскен.
Слайд 29Сіздің денсаулығыңызды сақтауға айтылатын кеңестер:
1. Міндетті түрде айына 1 рет
сүт безін өз қолыңызбен тексеріңіз.
2. Дене салмағын арттырудан, температура әсерінен
тексертіңіз.
3. Бірнеше жүктілікті міндетті түрде сақтап, баланы 1 жасқа дейін емшек сүтімен қорек-тендіріңіз.
4. Гинекологиялық ауруларды уақтылы емдетіңіз.
5. Көкөністер мен жемістерді күнделікті жегеніңіз жөн.
6. Жыныстық қатынас тұрақтылығын және тазалығын сақтаған жөн.
7. Жағымсыз әдеттерден бас тарту.
8. Міндетті түрде 6 айда 1 рет маммологқа қаралу
Слайд 30Назар аударғандарыңызға рахмет!!!