Слайд 1Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Фтизиатрия кафедрасы
СӨЖ
Туберкулез эпидемиологиясы
Орындаған: Бектурганова П.
4-004 топ
ОМФ студенті
Тексерген: Серикбаева Н.М
Қарағанды 2014 - 2015 жж.
Слайд 2Туберкулез Тарихы
Ежелгі Грецияда туберкулезді «Фтиза» - арықтау деп атаған.
«Туберкулез» термині
кейіндері «tuberculum» - бұдыр, қабынудың спецификалық элементі мағынасына байланысты аталды.
Слайд 3Туберкулез ерекшеліктері
Созылмалы түрде өтетін жалғыз ауалы тамшылы инфекция
Эволюция арқасында иесін
ауыстыруға қабілетті(адам, құс, жануар)
Латтентті ошақтың болуы(инфицирленгеннен кейін инфекцияның өмір бойы
сақталуы)
Клиникалық симптомдары алғашқыда болмауы
Өлім жетімге әкелетін бірден бір инфекция
Слайд 4Туберкулез қоздырғышы
1882 жылы Р.Кох ашқан.
Туысы Actinomycetes
Қатары Mycobacterium
30 ға жуық
түрі бар
Патогендісі:
Humanus
Bovinu
Avium
M. Africanus 1968 ж
Атипиялық микобактериялар
M.Kansasii, M.Scrofulaceum,
M.Simial,
M.Xenopi, M.Ulcerans және тб.
Слайд 5Инфекция көзі
Басты инфекция көзі – туберкулезбен ауыратын адам.
Жұғу жолдары
Аспирационды
- ауалы-тамшылы
- ауалы-шаңды
тағам
су
Тұрмыстық қатынас
Медициналық шаралар
Слайд 6Туберкулез эпидемиологиясы
Көрсеткіштері:
дерттілік
сырқаттанушылық
инфицирленушілік
Өлім жетімдік
Слайд 7 Инфецирлену
Инфицирлену - Манту сынамасы көмегімен тексерілген жалпы адамдар санына
шаққанда, туберкулинге оң жауап берген адамдардың пайызы. Бұл көрсеткіш адамдар
арасында ТМБ-ның таралуын көрсетеді және туберкулез жұқпасы резервуарының мөлшерін бағалауға мүмкіндік береді.
Слайд 8Сырқаттылық
Сырқаттылық – бұл 1 жыл ішінде 100 мың тұрғылықты халық
санына шаққанда, алғаш рет белсенді туберкулезбен ауырған адамадардың саны. Сонда
осы ауырғандардың санын 100 мыңға көбейтип, осы аймақтағы халық санына бөлгенде шығады.
Слайд 9Дерттілік
Дерттілік – туберкулездің белсенді түрімен есепте тұратын науқастардың барлық саны.
Бұны да осы есепте тұрған науқастардың санын 100 мыңға көбейтіп,
осы аймақтағы тұрғындардың санына бөлгенде шығады.
Слайд 10 Өлім - жетімділік
Өлім - жетім – бұл туберкулезден және
оның асқыну салдарынан қайтыс болған науқастар саны. Өлімділік көрсеткіші осы
аурудың таралуын, ағымының ауырлық дәрежесін, анықталу сапасын, диагностикамен науқас емделуін айқын көрсетеді.
Слайд 11Риск факторы
Тар кеңістік (жанұя, түрме)
Генетикалық жақындық
Иммунжетіспеушілік жағдай
Алкоголизм, наркомания, токсикомания
Өкпенің созылмалы
аурулары
СПИД, ВИЧ
Стресстік жағдай, сапасыз тамақтану, қара жұмыс, тұрмыстық материалдық жағдайы
және тб.
Слайд 12Туберкулез Профилактикасы
Ауруларды ерте анықтау
Уақытылы дұрыс емдеу
Санитарлық ағарту жұмыстар жүргізу
Санитарлық-ветеринарлық
шаралар
Слайд 13Туберкулездің емдік категориялары
Слайд 14І категория науқастарын емдеу
I (бiрiншi) категорияға бактерия бөлуші өкпе және
өкпеден тыс туберкулезбен алғаш рет ауырған науқастар, сонымен қатар бактерия
бөлмейтін келесі науқастар жатады: 1 сегменттен аса зақымдануы бар өкпе туберкулезi; өкпе және өкпеден тыс туберкулездің асқынған және жанасқан түрлерi.
Емнің қарқынды кезеңі туберкулез үрдiсiнiң ауырлығы мен жайылуына байланысты екi айдан төрт айға дейін жүргiзiледi.
Слайд 15І категория дәрілері
изониазид (Н),
рифампицин (R)
пиразинамид (Z)
этамбутол (Е)
стрептомицин (S)
Слайд 16ІІ категория науқастарын емдеу
II (екiншi) категорияға туберкулездің қайталануы бар науқастар,
емi сәтсiз аяқталған науқастар, үзiлiстен кейiнгi ем алушы науқастар және
басқа науқастар жатады.
емнің қарқынды кезеңі туберкулез үрдiсiнiң ауырлығы мен жайылуына байланысты үш айдан бес айға дейін жүргiзiледi. Емдi бастамас бұрын қақырықты дақылды әдіспен тексеріп, ДСТ жүргізу қажет;
Слайд 17ІІ категория дәрілері
Алғашқы екi ай мерзiмiнде ем бес дәрімен салмақ
мөлшерiне сәйкес жүргiзiледi:
изониазид (Н),
рифампицин (R)
пиразинамид (Z)
этамбутол (Е)
стрептомицин (S)
Кейiннен ем стрептомицинсiз
төрт дәрімен жалғастырылады
Слайд 18ІІІ категория науқастарын емдеу
III (үшiншi) категорияға шектелген (1 сегменттің ішінде)
алғаш рет ауырған бактерия бөлмейтiн өкпе туберкулезі мен өкпеден тыс
туберкулездің асқынбаған түрлерімен ауыратын науқастар жатады.
Қарқынды кезең екi ай көлемiнде негізінен амбулаторлы, сирек жағдайда стационарда төрт дәрі: изионазид, рифампицин, пиразинамид және этамбутолмен жүргізіледі
Слайд 19ІV категория
Лабораторлы дәлелденген мудьтирезистентті туберкулезі барлар.
1,2,3 категория тәртібіндегі «сәтсіз
ем» полирезистентілігі (мультирезистентті туберкулездің дамуының жоғары қаупі) дамығандар.
Лабораторлы дәлелденген
суперрезистентті туберкулезі барлар.
Екінші қатардағы дәрілермен емі сәтсіз (суперрезистентті туберкулездің дамуының жоғары қаупі бар) болғандар.
Слайд 20ІV категория
4 категория науқастарының емінің негізгі принциптері
Себу әдісімен қақырықтың
конверсиясына дейін қарқынды кезең 6 ай және одан көпке дейін
созылады. Ем схемасы: Сm /Кm (Аm) + Lfx (Ofx + Ptо (Etо) + Cs+ Z + PAS
Жалғастыру кезеңі 12-18 ай жүргізіледі. Емнің стандартты схемасы Lfx (Ofx + Ptо (Etо) + Cs+ Z + PAS
Емнің жалпы курсы 18-24 айға созылады.
Слайд 21Показатели регистрируемой заболеваемости в некоторых странах Европейского региона ВОЗ, 1985-2007
гг.