Қарағанды мемлекеттік медицина университеті Гистология кафедрасы Тақырыбы: Қан

және қалпына келуі.»

Орындаған: Жақсылықова А.М.
2-015 топ ЖМФ
Тексерген: Нұрсейітова К.Т






Қарағанды

2013 ж.

СӨЖ

өзгеруі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

плазмасымен қанның формальды элементтері эритроциттер, лейкоциттер мен қан пластинкалары болады.

Қан

плазмасының жалпы мөлшері 55-60% болса,ал қан жасушалары қанда 40-45%. Адам ағзасының 5-9%. Орта есеппен 70 кг салмақтағы адам денесінде 5-5,5 л қан бар.

сабақ-
шасының мезенхима-
сы гемопоэз
9- тәуліктен 9 аптаға
дейін жүреді.
Бағаналық клеткалар \БК\ 1-
генерациясы

Бауыр
Гемопоэз

6-аптадан
Басталады.
БК 2- генерациясы

аптадан
басталады
СҮЙЕК КЕМІГІ
Гемопоэз
10-аптадан
басталады
БК 3-
генерациясы

газын мүшелерден өкпеге тасмалдайды.
Трофикалық қызмет- мүшелерді қоректік затпен қамтамасыз етеді.
Қорғаныш-гуморальды

қызмет- жасушалық иммунитетке қатысып, жарақаттану кезінде қанның ұюына қатысу.
Ішкі гомеостазды сақтау- ішкі ортаның тұрақтылығын сақтау.

7-10% құрғақ заты бар. Құрғақ затының 6,6-8,5%, ал 1,5-3,5% органикалық

және минералды тұздар болып келеді.Қан плазмасының белоктарына жататын белоктар: альбумин,глобулин мен фибриноген. Глобулиннің фракциясынан антидене бөлінеді.

Эритроциттер немесе қанның қызыл түйіршіктері

сүтқоректілерде ядролары мен органеллаларын даму барысында жоғалтқан,сондықтан жоғары дифференцияланған, бөлінбейтін постжасушалық құрылым. Қызметі тыныс алуға қатысып, оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдайды. Эритроциттердің құрамында күрделі белок гемоглобин болады. Эритроциттер амин қышқылдарын, антиденелерді, токсиндерді, дәрі-дәрмектерді плазмолеммасы арқылы адсорбциялап, тасымалдау қызметін атқарады.

Эритроциттер құрылысы: Сау адам қанында 80-90% екі бүйірі қысыңқы дискоциттер

кездеседі.Бұлардан жалпақ түрі-жалпақ планоциттер мен эритроциттердің ескірген түрі эхиноциттер , күмбез тәрізді – стоматоциттер (1-3%), шар тәрізді- сфероциттер (1%) кездеседі. Эритроциттердің мөлшері-қалыпты жағдайда құбылмалы, 76% эритроциттердің d=7,5мкм, бұларды нормациттер дейді. Қалған эритроциттердің 12,5% микроциттер болса, 12,5%макроциттерге жатады.Эритроциттердің өзгеруі анизоцитоз ауруларында кездеседі.

ірі жасушасы мегакариоциттерінен дамыған ядросыз фрагменттер. Қанда мөлшері: 200-400 мың.

Тромбоциттердің бес түрлі папуляциясын ажыратамыз: 1)жас түрі- 1-5%, 2)пісіп жетілген-88%, 3)ескірген-4%, 4)дегенеративті -2%, 5)ең ірі қоздырғыш- d=4-6-2%.

процестерге қатысады. Тромбоцит қан ұюға қатысады. Тромбоциттердің цитосклетінде жақсы дамыған,

актин микрофиломенттері мен микротүтікшелер болады. Актин филоменттері тромбоциттің көлемін өзгертіп отыратын жиырылғыш қызмет атқарады. Тромбоциттердің грануломер бөлігінде органеллалар мен арнайы түтікшелер болады. Жасушалар қосындыларынан

60-120 дейін болатын екі түрі кездеседі. Бірінші б- грануларлы бұл

ең ірісі (300-500) сырты мембранамен қоршалған. Мұндай түйіршіктердің құрамында белоктар мен гликопротеидтер болады да, қанның ұюына маңызды қызмет атқарады. Екіншісі: д- гранулалары (дельта-гранула) d=250-300нм болатын тығыз денешіктер. Бұлардың құрамында қан плазмасынан келіп жиналған серотонин мен биогенді аминдер бар екені анықталған.

ферменттер бар гранулалар, және микропериоксисомалар бар екені анықталған.

Қорыта келе, тромбоциттердің қызметі қанды ұйытуға қатысып, қорғаныс қызметін атқарады. Тромбоциттердің өмір тіршілігі шамамен 9-10 тәуліктей. Ескірген тромбоциттерді көкбауырдағы макрофагтар жояды.

1000 есе аз. Марфологиялық ерекшеліктеріне қарай лейкоциттер екі топқа бөлінеді:

Түйіршікті немесе гранулоциттер және түйіршіксіз немесе агранулоциттер. Гранулоциттер: нейтрофильдер, эозинофильдер,базофильді болып бөлінеді. Агранулоциттер: лимфоциттер мен моноциттерге жіктеледі.

заттар мен жасуша қалдықтарын жою (моноциттер мен макрофагтар)
Иммунды реакцияларға қатысу

(лимфоциттер мен макрфагтар)

бар, цитоплазмасында органеллалардың бәрі де кездеседі. Базофильді түйіршіктердің құрамында гепарин,

вазоактивті гистамин, бейтарап протеазалар мен энзимдер болады. Базофильдердің астма, анафилакция, бөртпе тері ауруларында дегрануляциясы байқалады. Базофильдер сүйек кемігінде түзіледі де, қан ағымында шамамен 1-2 тәуліктей болып, тіндерге өтеді. Олар иммунды және аллергиялық реакцияға қатысады. Сонымен бірге базофильдер қанның ұйюы мен қан тамыр қабырғасының өткізгіштігін реттейді.

тұрады, цитоплазмасында Гольджи комплексі және митохондриялар болады. Цитоплазмасындағы түйіршіктері азурофильді

және эозинофильді болып бөлінеді. Бұл түйіршіктердің негізін лизосомалар түзеді де, құрамында электронды тығыз гидролитикалық фермент болады. Ал арнайы эозинофильді түйіршіктерінің d=0,6-1мкм, кристолоидты құрамында негізгі белоктар, оның ішінде аргинин және лизосомальды гидролитикалық ферменттер мен пероксидаза болады. Олар антипаразиттік қызмет атқарады, аллергиялық реакцияға қатысады.

ал қан ағымындағы мөлшері 7-9мкм. Ядросыда 3-5-тей сегменттері болады. Әйелдердің

қанында Х- хромасомасы бар, пішіні барабан таяқша тәрізді, “Барр деншігі” болады. Нейтрофильдер: жас, таяқша, ядролы және сегментті ядролы түрлері болады. Нейтрофильдердің арнайы және азофильді түйіршіктері болады. Арнайы түйіршіктер құрамында бактериостатикалық және бактериоцидті заттары лиоцим, сілтілі фосфатаза мен лактоферрині бар. Азурофильді түйіршіктер құрамында лизосомальды ферменттері бар-лейкоциттер.

(65%), В-лимфоциттер (30%), дифференцияланбаған (5%). Т-лимфоциттері: Т-хелперлер, Т-супрессор, Т-киллер.
Моноциттер-

лейкоциттерге қарағанда ірілеу. Жалпы лейкоциттердің 6-8% құрайды. Ағзаға моноциттер марофагтық немесе монокулеарлы фагоцитарлы жүйеге қатысады. Тіндерде қоныстанған моноциттер макрофагтарға айналады. Макрфагтардың құрамында лизосомалар, фагосомалар, фагоизосомалар бар.

алғашқы сағаттарындағы қанында эритроциттердің саны 6,0-7,0*10/12л, демек ересектердің эритроциттерінен көп.

Кейін 10-14 тәуліктерінде көрсеткіш ересектердің эритроциттерінің санына теңеседі. Ал 3-6 айлық нәрестеде эритроциттердің саны қайтадан азаяды. Нәрестелер қанында лейкоциттер 10,0-30,0х9/л болса , ал екі аптадан кейін саны азаяды, 9,0-15,0х10/9л. Баланың 14-15 жасында лейкоциттердің саны ересектердікіне тең.

Клиникада қан анализін анықтау барысында қанның химиялық құрамын, эритроциттер мен

лейкоциттердің санын, гемоглобинді және эритроциттердің тұну жылдамдығын, эритроциттердің резистенттілігін анықтаудың ауруларға диагноз қоюдағы маңызы зор.

гистология. В.Л. Быков 2000г
Жалпы гистология негіздері. Қ.А. Сапаров 1994ж
Жеке гистология

курсы. Р.И. Юй, М.С. Калинина 2003ж