Слайд 1Арықтар мен ауылшаруашылылық жерлерін жобалау.
Орындаған:Куан Н.
Тексерген: Киргизбаева Д.
Слайд 3Арықтар мен ауылшаруашылық жерлер туралы жалпы түсінік
Арық - өзен
арнасынан не бөгеннен егінге су жіберуге, егісті суғаруға арналған жасанды
арна. Егіс телімдеріне кез келген жерден су жіберуге мүмкіндік беру үшін арықты, көбінесе, суайрық бойымен беткейлете жүргізеді.
Слайд 4Арык құрғақ климаты бар жерлерде пайдаланылады, онда суару жоқ ауылшаруашылығы
өнімі дерлік мүмкін емес немесе қала ортасында қаланы жауын-шашын,тау суы
және қаланы су басудан қорғау мақсатында қолданылады. Арықтардың көбі жаз мезгілінде, жауын-шашын аз болған кезде ағаштарды суару үшін елді мекендерде салынады. Арық ежелгі дәуірден бері қолданылып, шамамен 3000 жыл тарихы бар. Арык-өзеннен немесе сайдан (судан ағып жатқан) суды ағызатын кішігірім ағындар, өрістерді суару үшін кей жерлерде қазып, кейде ескі арналар деп атайды.
Слайд 5Арықтың көлденең қима формалары
Слайд 10Арықтар техникалық жағдайына байланысты:
Магистарльды арық
Жақсартылған
Жаңа(инженерлік)
Слайд 11Арықтарды жобалау:
Арықтарды жобалау екі негізгі кезеңнең тұрады:
Техникалық жоба және
жұмыс сызбасы
Техно-жұмыстық жоба
Слайд 12Арықтарды жобалау
Қалалық жерлерде арықтарды жобалаумен қала әкімдігі айналысады. Арықтың орналасқан
жеріне яғни даңғылы немесе көшесіне байланысты сол ауданның әкімдігінін жауапкершілігінде
болады. Аудандық,қалалық, ауылдық әкімдіктер арықтың сапасын, орналасу мақсатын, түрін, қауіпсіздігі мен қорғаныс жағдайларына толығымен жауап береді. Соған байланысты арықты кез келген күні салып екінші күні алып тастауға ешкімнің құқығы жоқ.
Слайд 13Арық көбінесе қалалық мекендерде жақсартылған, жаңартылған, қорғалған болып келеді. Мысалы,
әрбір ауданның әкімдігі өз территориясындағы арыққа толығымен жауапты. Оның жұмыстан
шығуы, ластануы, сынуы, қоқысқа толып кетуі жағдайларында міндетті түрде қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізіледі.
Ал аулдық аймақтарда арықтарды жағдайы өте нашар,тіпті қолдануға келмейтін жағдайда болады.
Қазіргі уақытта қала әкімдігінің мекемесінде «Гидротехнолгиялық желілерін пайдалану және қорғау» бөлімінде арықтарды жобалау,сақтау әрі қолдану комитеті жұмыс жасайды.
Слайд 14Алматы обылысының арықтары жайында соңғы мәлімет:
Алматы қаласының Табиғи ресурстар және
табиғатты пайдалану басқармасы (Жасыл экономика басқармасы болып өзгереді) аудандар әкімдіктерімен
бірге тексеру жүргізіп, 2021 жылға дейін ұзындығы 400 шақырымнан асатын арық желілерін салу мен реконструкциялауға қатысты ЖСҚ дайындау үшін көшелердің тізімін жасады.
Қазірдің өзінде мегаполистің 57 көшесінде арық желілерін салу мен реконструкциялау жұмыстары басталды. Аталған шара қаланың түрлі бөлігінде жауын суларының таралуын жақсартуға бағытталған.
Қазірдің өзінде мегаполистің 57 көшесінде арық желілерін салу мен реконструкциялау жұмыстары басталды. Аталған шара қаланың түрлі бөлігінде жауын суларының таралуын жақсартуға бағытталған.
Слайд 15Арық реконтрукциялары. Алматы қаласы.
Слайд 16Алмалы ауданындағы жаңартылған арықтар.
Бөгенбай батыр мен Наурызбай батырдан Розыбакиевке дейін
Қарасай
батыр мен Нұрмақовтан Радостовецке дейін (солтүстік)
Қарасай батыр мен Масанчиден Шәріповке
дейін (солтүстік)
Шагабутдинов пен Мақатаевтан Төле биге дейін
Байзақов пен Шевченкоден Райымбектегі коллекторге дейін
Кавказская мен Тілендиевтен Циолковскийге дейін
Брусиловский мен Васнецовтан Төле биге дейін (батыс)
Түркебаев пен Абайдан Төле биге дейін (екі жағы)
Волховский мен Кавказскийден Райымбекке дейін
Бекетов пен Тілендиевтен Бородинаға дейін
Бородина мен Бекетовтан Райымбекке дейін
Панфилов пен Жібек жолынан Райымбекке дейін
Мәуленов пен Абайдан Шевченкоға дейін
Мәуленов пен Қарасай батырдан Бөгенбай батырға дейін
Амангелді мен Абайдан Құрманғазыға дейін
Жұмалиев пен Жамбылдан Гогольге дейін
Нұрмақов пен Төле биден Гогольге дейін
Исаев пен Төле биден Гогольге дейін
Гоголь мен Жұмалиевтен Әуезовке дейін
Айманов пен Құрманғазыдан Шевченкоға дейін
Аносов пен Төле биден Райымбекке дейін
Әйтеке би мен Шагабудиновтен Қожамқұловқа дейін
Шевченко мен Жароковтан Радостовецке дейін
Шевченко мен Қожамқұловтан Мұқановқа дейін
Сейфуллиннен Райымбектегі коллекторға дейін
Слайд 17Бостандық ауданындағы жаңартылған арықтар
Арайлы мен Ремизовкадан Желтоқсанға дейін барлық бұрылыстарымен
қоса
Таужиегі мен Арайлыдан Әсем тау коттедж қалашығының жоғары бұрылысына дейін
Центральный
мен Жұлдыздан Талдыға дейін
Талды мен Центральныйдан Желтоқсанға дейін
Желтоқсан мен Бағанашыл ықшам ауданының Шығысынан Талдыға дейін
Сүйінбай мен Желтоқсаннан торапқа дейін
Райымбек пен Желтоқсаннан Ерменсай ықшам ауданына дейін
Жер асты коллекторы Көктау, Таңнан Әл-Фарабидің оңтүстігі мен Ремизовкаға баратын жолдың батысы
Жамбыл көшесі
Талапты мен Прифермскаядан Желтоқсанға дейін
"Ақтөбе, Аққайың" ықшам аудандары, Комсомольская мен Райымбекке дейін
"Ақтөбе, Аққайың" ықшам аудандары, Алатау мен Райымбектен Тау жазығы тұрғын кешеніне дейін
"Ақтөбе, Аққайың" ықшам аудандары, Райымбек пен Комсомольскийден Алмалыға дейін
Слайд 18Жетісу ауданындағы жаңартылған арықтар
Ангарский мен №53 үйден Есентай өзеніне дейін
Маркелов
Летняядан Есентай өзеніне дейін
Айнабұлақ-2 мен №20 үйден Есентай өзеніне дейін
Райымбек
пен Крыловтан Кудеринге дейін
Павлодарская мен Палладиннен Есентай өзеніне дейін
Ангарский мен зираттан Есентай өзеніне дейін
Панфилов пен №14 үйден торапқа дейін
Сейфуллин мен 1 жолөткізгіштен коллекторға дейін
Ратушный мен Рысқұловтан Қазыбаевқа дейін
Сыпатаев пен №16 үйден Гастеллоға дейін
Рысқұлов пен Жангелдиннен науаларға дейін
Слайд 19Түрксіб ауданы:
Спасская мен Земнуховтан Бекмахановқа дейін
Земнухов көшесі
Медеу ауданы:
Оспанов пен
Жамақаевтан Есентай өзеніне дейін
Жамақаев пен Иваниловтан Әл-Фарабиге дейін
Назарбаевтың Мем. Музейінің,
Меңдіқұлов, Жолдасбеков көшелерінің жол жиектері
Чаплин мен Клубнаядан өзенге дейін
Слайд 20Арықтарды жобалау:
Арықты жобалаудың негізгі міндеттері:
Арық түрін, конструкцияларын, схемаларын таңдау;
Арнайы
гидрогеологиялық жағдайларға сәйкес арықтарды салу бойынша жұмыстарды жүргізудің қолайлы әдісін
құру;
Арықтың өнімділігін есептеу және арықтын өзінде де, оның әсер ету аймағында жоспарланған жарамдылық мерзімі бойынша деңгейін төмендету;
Арықтың қоршаған ортаға және қоршаған орта жағдайына ұзақ әсер етуі мүмкін ықпалын бағалау
Құбырларды, кірме жолдарды, ЛЭП желілерін, коммуникацияларды және бақылауды қамтамасыз ететін су қабылдайтын қондырғыларды байланыстыратын байланыстарды таңдау, жоспарлау және дайындау; арық учаскесін тік жоспарлау жобасын әзірлеу
Арықпен байланысты ғимараттар мен құрылыстар жобасының құрылыс бөлігін дамыту,
Слайд 21Бәсекелес варианттарды техникалық және экономикалық салыстыру және оңтайлы арық нұсқасын
таңдау; Таңдалған опцияның және ілеспе объектілердің арық құрылысына арналған шығын
сметаны дайындау;
Ірі өнеркәсіптік аудандар мен қалалардың сумен жабдықтау жүйелерінің бір бөлігі болып табылатын суармалы каналдарды жобалау кезінде, осы сатылар алдында техникалық-экономикалық негіздеме, схема немесе аймақтағы су ресурстарын кешенді пайдаланудың бірыңғай мастер-жоспары және оларды ластанудан қорғау;
Техникалық-экономикалық негіздемеде, схемаларда , сумен жабдықтаудың негізгі жоспарларында : су ресурстарын пайдалану, ресурстарын тиімді және пайдалану, суды тұтынуды дамыту перспективалары, сумен жабдықтау көзін таңдау
техникалық жобада арықтың орналасу орнын, құрылыстың типін, орналасуын және құрылысын, өнімділігі мен жұмыс режимін анықтайтын, санитарлық-қорғау аймағын ұйымдастыратын барлық негізгі міндеттер шешіледі
Слайд 22жұмыс сызбалары техникалық жобаға сәйкес бекітіледі.
жұмыс сызбалары - құрылыс-монтаждау
жұмыстары жүргізілетін техникалық құжат
Слайд 23
Гидравликалық конструкцияларды жобалау
Болашаққа арналған гидроэнергетикалық қондырғыларды орналастырудың схемаларын жасау
(аумақтық жоспарлау сұлбалары).
Гидроэнергетикалық қондырғыларды (кіші, орта және қуатты су
электр станцияларын қоса) және гидротехникалық құрылыстарды (бөгеттер, бөгеттер, банктерді қорғау, күл төгінділері, қалдық қоймалар, су қабылдайтын қондырғылар, төгілген жерлер) салу үшін инвестициялық негіздеме әзірлеу.
Гидротехникалық қондырғылар мен гидротехникалық құрылыстарды жобалау және жұмыс құжаттамаларын әзірлеу.
№87 «Жобалық құжаттама бөлімдері мен олардың мазмұнына қойылатын талаптар туралы» №87 қаулысына сәйкес жобалық құжаттаманың арнайы бөлімдерін әзірлеу. Жобалардың барлық кезеңдерінде жобалық құжаттаманың сараптамасын жүргізу. Техникалық-экономикалық негіздемені жаңа ғимарат салудың немесе қолданыстағы объектіні қайта құрудың орындылығы бойынша орындау. Объектінің жаңаруына, қауіпсіздігін арттыруға және қызмет мерзімін ұзартуға бағытталған қолданыстағы гидротехникалық құрылыстарды жөндеу және қайта құру бойынша жобаларды әзірлеу.
Слайд 24GTS жобалау саласындағы консалтинг. Құрылыстың сапасын бақылау, орындалатын жұмыс құжаттамасын
сақтау.
Күрделі конструкцияларды аралық қабылдау және жасырын жұмыстарды қарау кестеде
көрсетілген уақытта.
Архитектуралық қадағалау журналын жүргізу.
Құрылыс кезеңінде туындаған жобалық мәселелер бойынша жедел техникалық шешімдер қабылдау.
Слайд 25Геоинформационные системы и технологии
Су қоймалары және қоршаған ортаны қорғау
Смета
Шельф
Слайд 26Арықтарды құрастыру алдында геодезиялық инженерлік ізденістер жүргізу
Кез келген құрылыстық, инженерлік
жұмыс алдында ең алдымен алаңда ізденіс жүргізіледі. Ізденістер эконмикалық, инженерлік,
геодезялық, геологиялық, экологиялық , геометеорологиялық болуы мүмкін. Арық салу алдында жер беті рельефімен, геоморфология, геологиялық жұмыстар жүргізіледі. Есеп-қисабы шығып арықты орналастыратын кезде геодезиялық жұмыс орындалады. Яғни арықты орналастыру ыңғайлығы, пайдасы мен зияны т.б.
Слайд 27
Алматы - бұл терең өзендер де, теңіз де жоқ үлкен
қалалардың бірі. Бірақ сол уақытта су барлық жерде. Қаланың үстінен
үш шағын өзен салынып, ол салынған. Шығыста кеңестік және жаңа аудандар - Үлкен Алматинка, тауларда өте әдемі Үлкен Алматы шатқалы.
Слайд 28Ауылшаруашылығандағы жерлер
Ауыл шаруашылығы алқаптарының негізгі сипаты олардың құнарлылығы, ауыл
шаруашылық өнімдерін өндіру мүмкіндігі. Ауылшаруашылық жерлер - бұл ауыл шаруашылық
мұқтаждары үшін тағайындалған немесе осы мақсаттарға арналған жер
Слайд 29Агроөнеркәсіптік кешенге шаруашылықтық жолдар, коммуналдық қызметтер, жабық су қоймалары, мелиорациялық
желі, ауыл шаруашылығының жұмыс істеуі үшін қажетті ғимараттар мен имараттар,
сондай ақ басқа жерлер(тұзды,құмды және тақыр жерлер)
Слайд 30Агроөнеркәсіптік кешенге мыналар кіреді: егістік жерлер, егістік жерлер, көпжылдық екпе
ағаштар, шабындықтар мен жайылымдар.
Слайд 31
Қазақстан Республикасының жалпы аумағы 272,5 млн. Гектарды құрайды.
Оның ішінде 100,8
млн. Га (37%) ауылшаруашылық жерлері,
100,1 млн. Га (резервтік жерлер)
, 4 млн. Гектар, шөп және жайылымдар - 80,7 млн. Гектар), ал қалған 60,2 млн. Га (22%) - елді мекендер, өнеркәсіп және көлік, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, орман және су қорлары
Шаруа қожалықтары саны - 216,6 мың адам, ауданда - 58,4 млн. Га, агроөнеркәсіптік заңды тұлғалар - 12,4 мың гектар. Ауданда - 42,4 млн. Га. Оның ішінде жеке меншікке - 1,3 млн. Га (1,3%), 99,5 млн. Гектар (98,7%) 49 жылға дейін жалға беріледі
Слайд 32Ауылшаруашылығындағы жерлерді жоспарлау
Ауылшаруашылығындағы жер Мемлекет меншігінде және оны жоспарлау мен
ұйымдастырумен тек мемлекеттік органдар жұмыс жасайды. Ауылшаруашылығындағы жерлерді шет ел
азаматына беруге тыйым салынған.
Слайд 34Ауылшаруашылық жерлері меншікке ауыстырылады және пайдалануға болады:
а) азаматтарға -
жеке шаруа қожалықтарын, бағбандықты, бау-бақша шаруашылығын, шабуылды және мал жаюды,
коммерциялық ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзудi;
б) ауыл шаруашылығы кәсiпорындарына - ауыл шаруашылығы өнiмiн өткiзу үшiн;
в) ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу институттары мен оқу орындары, ауылдық кәсіптік-техникалық училищелер және орта мектептер - эксперименталды және білім беру мақсаттары үшін ауыл шаруашылығындағы озық тәжірибені дамыту;
г) күнкөрiс емес ауыл шаруашылығын жүргiзу үшiн ауыл шаруашылығы емес кәсiпорындар, мекемелер мен ұйымдар, дiни ұйымдар және азаматтардың бiрлестiктерi.
Слайд 35
Ауыл шаруашылығы жерлерінің басымдығы.
1. Ауыл шаруашылық мақсаттарына жарамды жер учаскелері,
негізінен, ауыл шаруашылық мақсаттары үшін қажет.
2. Ауыл шаруашылығының қажеттерi үшiн
жарамды жер учаскелерiн айқындау мемлекеттiк жер кадастрының деректерi негiзiнде жүзеге асырылады
3. Өнеркәсіптік кәсіпорындарды, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты, темір жолдарды және автомобиль жолдарын, электр беру желілері мен коммуникацияларды, магистральды құбырларды, сондай-ақ ауыл шаруашылық өндірісіне жатпайтын өзге де қажеттіліктерге, негізінен, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге немесе ауыл шаруашылығы алқаптарын нашар сапаға салуға арналған. 4. Энергетикалық желілер мен коммуникациялар және басқа коммуникация негізінен жолдар, автомобиль жолдары және т.б. бойынша жүзеге асырылады.
Слайд 37Бұдан басқа ауыл шаруашылық жерлері бірнеше ауылшаруашылық өнімдерін өндіруге, сақтауға
немесе бастапқы өңдеуге қажетті ауыл шаруашылығы алқаптары, коммуникациялар, ішкі жолдар,
ағаштар мен бұталар, жабық тоғандар, ғимараттар, құрылыстар мен ғимараттар сияқты жерлерге бөлінеді.
Слайд 38Бұдан басқа ауыл шаруашылық жерлері
бірнеше ауылшаруашылық өнімдерін өндіруге,
сақтауға
немесе бастапқы өңдеуге
қажетті ауыл шаруашылығы алқаптары,
коммуникациялар,
ішкі жолдар,
ағаштар мен бұталар, жабық тоғандар, ғимараттар, құрылыстар мен ғимараттар сияқты жерлерге бөлінеді.
Слайд 39Ауылшаруашылығындағы жерлерді жоспарлау
Ең алдымен жер рельефіне байланысты жоспар жүргіземіз және
жердің қай мақсатта, бағытта қолданылатына байланысты таңдалады.
Жер рельефі бойынша инженерлік-геодезиялық
ізденіс жүргізіледі, құрылыс алаңына бригада, техника,құрал-жабдық жинақталады.
Құжаттар мен нұсқаулықта мемлекеттен заңды түрде алынған құжат,яғни ауылшаруашылық жерін пайдалануға рұқсаттама
Ол құжаттың өзі бірнеше тараудан тұрады: Бас жоспар, негізгі жоспар, қосымша жоспар
Пайдаланатын мақсатына байлаеысты оның тиімділігі жіне басқа жүргізіліп жатқан жұмыстарға кедергі келтірмеуі байқалады.
Слайд 41Пайдаланылған әдебиеттер:
«Проектирование гидротехнических сооружений» . Замарин Е.А.
https://dc-region.ru/proyektirovaniye-gidrotekhnicheskikh-sooruzheniy-gts
«Проектирование водозаборов подземных вод»Ф.
М. Бочевер
https://articlekz.com/article/19745
http://pravoved.in.ua/section-kodeks/78-zku/281-glava05.html
Слайд 43Арықтың техникалық жағдайына байланысты түрі?
Арықтың көлденең қима формасы?
Агроөнеркәсіптік кешенге кіретін
арнайы жер атауы?
Ауылшаруашылыққа пайдаланылатын жердің көлемі және өлшенетін физикалық шамасы?
ауыл
шаруашылық жерлері
Слайд 44Жаңа
Парабола
Шабындық
100,8 гектар