ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.Х.ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ

МИНИСТРЛІГІ
М.Х.ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК

УНИВЕРСИТЕТІ

СУ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫС ИНСТИТУТЫ

Мамандық 5В060700 - «БИОЛОГИЯ»

ТАҚЫРЫБЫ: Liliopsidae - лилиопсидтер, немесе
MONOCOTYLEDONEAE класы

GLMOFLORAE
Дара жарнақтылар класының жоғарыда келтірілген
38 қатарын

гүлсерігінің құрылысының ерекшеліктеріне қарай екі қатарлардың тобына бөледі.

(түр)-Қызғалтақ –Tulipa;

-Лалагүл-Lilium;
-Қазжуа-Gagea;
-Тауалға-Korolkovia Rgl;
 2)Құртқашаштар (Iridaceae Juss)
Туыс (түр)- Крокус(шафран) –Crocus;
-Құртқашаш-Iris;
 3)Жуалар (Alliaceae J. Agardh 1858),
Туыс (түр)-Allium(алиум)-(Қатпарлы жуа-Allium cepa)
-Rhizirideum (ризиридиум)-(Көк жуа-Allium caesium)
-Melanocronymi(меланокрониум)-(Қаратаулық жуа- A.karataviense.)
 4)Меруертгүлдер (Convallariaceae)
Туыс (түр)- Мамыр меруертгүлі -Convallaria majalis;
 5)Асфоделалар(Aspohodelaceae)
Туыс (түр)- Алоэ-Aloё;
-Шырыш(эремрус)-Eremurus;
6)Аройниктер-(Araceae)
Туыс (түр)-Аронник-Arum;
 7)Амариллистер-(Amarullidaceae)
Туыс (түр)-Бәйшешек (глантус снежный или подснежник) - Galanthus
-Нәркес(нарцисс)Narcissus;

Дара жарнақтылар класының – Monocotyledoneae, Liliopsidae систематикалық орны:

Қатар- Қабыршақты гүлдер (Чешуецветные)-Glumiflorae

Тұқымдастары-
1)Астық тұқымдасы- (Gramineae немесе Poaceae)
1.1Poaideae-Астық тұқымдас тармағы
Туыс (түр)-Бидай-Triticum;
-Қарабидай-Secale;
-Арпа-Hordeum;
-Сұлы-Avena;
-Қоңырбас-Poa;
 
2)Тарылар тұқымдас тармағы–(Panicoideae)
Туыс (түр)-Жүгері-Zea;
-Күріш-Oryza;
 
3)Қияқөлеңдер-(Cyperaceae)
Туыс (түр)-Қияқөлең-Carex;

Патшалық-Өсімдіктер-Plantum.
Бөлім-Жабақ тұқымдылар немесе ангиоспермотофита-Angiospermatophyta
Класс-Дара жарнақтылар-Monocotyledoneae,Liliopspida

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae
Тұқымдасы: Лалагүлдер-Lilicaeae Туыс,түрі: Тауалға-Korolkovia Rgl Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі:Қазақстанда бір ғана түрі бар. Жинаған күні:7.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
А. Өсімдіктің жалпы көрінісі;
1.Тамыр;
1.1.пиязшық;
2.сабақ;
3.жапырақ;
4.жемісі;
4.1.жемісінің кескіні;
5.тұқымы;

А

1

1.1

2

3

5

4.1

4

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae
Тұқымдасы: Лалагүлдер-Lilicaeae Туыс,түрі: Лапыз-Colchicum Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі:Қазақстанда 2 түрі бар Жинаған күні:16.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
А. Өсімдіктің жалпы көрінісі;
1.Тамыр;
1.1.пиязшық;
2.сабақ;
3.жапырақ;
4.гүлі;
4.1.аталық;
4.2.аналық;
4.3.Гүлінде орналасқан аталықтар мен аналық;
5.жемісі;
5.1.жемісінің кескіні;
5.2.тұқымдары;

А

1

3

2

1.1

4

4

4.2.

4.1.

5

4.3.

5.1

5.2

және аналықтары
7.1.аналық
1
2
3
3
4
5
6
3.1.
7.1.
7

үлкен әрі улы саналады.

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae
Тұқымдасы: Лалагүлдер-Lilicaeae Туыс,түрі:Мамыр меруертгүлі(Convallaria majalis) Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі: Қазақстанда жеті туысы бар. Жинаған күні:7.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
А. Өсімдіктің жалпы көрінісі;
1.Тамыр;
2.сабақ;
3.жапырақ;
4.гүлі;
4.1.Гүлінің кескіні;
4.2.аталықтары;
4.3.аналықтары;
4.4.аналықтың кескіні;
5.жемісі;
5.1.;Жемісінің кескіні;

1

А

2

3

4

4.1

4.2

4.3

4.4

5.1

5

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae Тұқымдасы:Құртқашаштар-Iridaceae Туыс,түрі: Құртқашаш-Iris Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі:Қазақстанда 5 туысы мен 21-34 түрі кездеседі. Жинаған күні:7.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
А. Өсімдіктің жалпы көрінісі;
1.Тамыр;
2.сабақ;
3.жапырақ;
4.гүлі;
4.1.аталықтар орналасатын күлте;
4.2.аталықтары;
4.3.аналықтары;
5.Жемісі кескіні;

A

1

2

3

4

4

4.1

4.2

4.3

5

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae
Тұқымдасы:Құртқашаштар-Iridaceae Туыс,түрі: Бәйшешек-Crocus Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі:Қазақстанда 5 туысы мен 21-34 түрі кездеседі. Жинаған күні:7.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
1.Тамыр;
1.1.пиязшық;
1.2.пиязшықтың кескіні;
2. сабақ;
3.жапырақ;
4.гүлі;
4.1.аталықтар мен аналық орналасатын күлте;
4.2.аталықтары;
4.3.аналықтары;
5.Жемісі кескіні;
5.1.жемістің көлденең кескіні;

1.1

1.2

2

3

3

4

4.1

4.2

4.3

5

5.1

Университеті
Су шаруашылығы,экология және құрылыс

институты
«Биология» кафедрасы
Қатар тобы: Желіктілер-Corolliflorae
Тұқымдасы:Асфоделалар-Aspohodelaceae Туыс,түрі: Алоэ-Aloё Табылған жері:Б.Момышулы ауылы Өскен жері:Тараз.Жуалы ауданы Көптігі:өте аз кездеседі. Жинаған күні:7.06.12ж Жинаған:Сейтқұл Арай Анықтаған: Айтбаева Назерке
1. сабақ;
2.жапырақ;
3.гүлшоғыры;
4.гүлі;
4.1.аталықтары;
4.2.аналық;
4.3.аналық мойыны;
5.Жемісі кескіні;
5.1.жемістің көлденең кескіні;

1

2

3

4

4.1

4.1

4.2

4.3

5

5.1

Зерттеу обьектілері- Kaloprason секциясынан A. Schubertii

Zucс. өкілдері.
Зерттеу әдістемесі: жуа туысы өкілдерінің өсіп-жетілу аудандарын идентификациялау, тамырлық жүйенің сипаттамасы И.О.Байтулиннің классификациясының принциптерінің негізінде жүргізілді, онтогенез кезеңдері А. А. Уранов (1973) және оның мектебі бойынша зерттелді.

заттарын жапырақтары
бүршік
Қор затын
жинайтын
жапырақ
Фотосинтездеуші
жапырақ
Қысқарған
сабақ
Анатомиялық құрылысы

процессі
Сурет 5. Allium Schubertii түрінің екі қор зат жинауы және

бір ассимилиялаушы жапырағы