Слайд 1Bezpieczeństwo państwa
Maciej Milczanowski
Bezpieczeństwo polityczne państwa
Слайд 2POLITYKA
gr. politike
Sztuka rządzenia państwem lub organizacja społeczeństwa poddanego władzy.
Слайд 3POLITYKA I BEZPIECZEŃSTWO
u Arystotelesa
Arystoteles określał silny związek polityki z państwem
oraz państwo jako organizację odpowiedzialną za bezpieczeństwo.
Слайд 4POLITYKA I BEZPIECZEŃSTWO
u Arystotelesa
POLITYKA MA NA CELU ZAPEWNIENIE BEZPIECZNEGO PAŃSTWA,
KTÓRE POWSTAJE DLA UMOŻLIWIENIA ŻYCIA I ISTNIEJE, ABY ŻYCIE BYŁO
DOBRE.
Слайд 5Polityka – od gr.politike = sprawy państwa (miasta) – pierwotnie
oznaczała całokształt spraw (państwowych).
Obecnie polityka to – wg R.
Tokarczyka – „sztuka zdobywania, utrzymywania władzy państwowej przez określone siły społeczne dla realizacji ich celów”.
W zależności od rodzajów tych celów wyróżnia się polityki: ekonomiczną, socjalną, demograficzną, kulturalną, narodowościową, międzynarodową i inne.
Слайд 6Zbigniew Brzeziński: „Wielka Szachownica”
Слайд 7WŁADZA
Siła odpowiedzialna za zjednoczenie wspólnego działania przez reguły wiążące dla
wszystkich.
Слайд 8BEZPIECZEŃSTWO POLITYCZNE
Wspólne działanie, ukierunkowane na osiągnięcie społecznie akceptowanych celów, zorganizowane
według określonych i przyjętych, jako obowiązujące reguł (prawa), dysponujące siłą
dla wsparcia tego działania w relacjach wewnętrznych i zewnętrznych.
Слайд 9STUDIA NAD BEZPIECZEŃSTWEM W POLITOLOGII
wg koncepcji USA
Politologia
Nauka o stosunkach międzynarodowych
Studia
nad bezpieczeństwem
Studia strategiczne
Слайд 10STUDIA NAD BEZPIECZEŃSTWEM W POLITOLOGII
Politologia
Nauka o stosunkach
międzynarodowych
Studia nad bezpieczeństwem
Studia
strategiczne
Слайд 11Bezpieczeństwo polityczne /wymiar zewnętrzny/
Bezpieczeństwo polityczne /wymiar wewnętrzny/
Bezpieczeństwo ustrojowe
Ochrona porządku konstytucyjnego
Ochrona
państwa w relacjach z innymi podmiotami stosunków międzynarodowych.
Ochrona suwerenności, niepodległości,
nienaruszalności terytorium.
Ochrona państwa jako podstawowej formy politycznej organizacji społeczeństwa (w tym praw i wolności obywatelskich).
Ochrona władzy tj. decydowania politycznego.
Ochrona norm i reguł działania politycznego w aspekcie wewnętrznym.
Ochrona praw politycznych obywateli.
Ochrona systemu politycznego.
Ochrona procesy wyłaniania i wymiany władzy (procesu wyborczego).
Ochrona wykonywania przez organy władzy funkcji i zadań przypisanych im w konstytucji i ustawach.
Слайд 12Kluczowe znaczenie dla zrozumienia tego, czym jest bezpieczeństwo polityczne ma
wyjaśnienie podstawowych kategorii (teorii) polityki:
1. Procesy polityczne. To regularnie następujące
po sobie zjawiska polityczne pozosta-jące w związku przyczynowo – skutkowym. Są one przejawem i związane są z walką o zdobycie lub utrzymanie władzy.
2. Działania polityczne. To ścieranie się sprzeczności, dla rozwiązania których stosuje się (jako środki): perswazję, presję, przemoc.
Слайд 133. Stosunki polityczne. To relacje między instytucjami, organizacjami politycznymi, grupami
społecznymi i jednostkami w procesie zdobywania i sprawowania władzy. W
skali międzynarodowej to głównie relacje międzypaństwowe. Tosunki polityczne mogą przybrać formy: współpracy, kompromisu, rywalizacji, walki.
4. Potrzeby polityczne. M.in.: elekcji, uczestnictwa, tworzenia struktur związanych z uczestnictwem, skutecznego oddziaływania, ekspresji.
Слайд 145. Interesy polityczne. Interesy sensu stricto to dążenia do współuczestnictwa
w sprawowaniu władzy za pośrednictwem państwa, partii politycznych, organizacji społecznych;
interesy sensu largo to dążenia dużych grup społecznych do realizacji swoich interesów poprzez udział we władzy politycznej. Interes narodowy, którym kierują się państwa w polityce zagranicznej – należy rozumieć jako zespół celów i wartości uznawanych w danym momencie za ważne dla rozwoju i funkcjonowania państwa.
Слайд 156. Podmiotowość polityczna. To trwała zdolność grupy lub organizacji do
świadomego podejmowania suwerennych działań. Podmiotami politycznymi są: państwo, partie po-lityczne,
organizacje społeczne. W stosunkach międzynarodowych podmiotowość związana jest z prawem międzynarodowym. Podmiotami posiadającymi zdolność prawną są przede wszystkim państwa ( ale też niektóre organizacje międzynarodowe i narody). Uczestnikami stosunków międzynarodowych są też: partie, organizacje po-zarządowe, kościoły, korporacje międzynarodowe.
Слайд 167. Władza polityczna. To system stosunków społecznych zachodzący pomiędzy okre-ślonymi
podmiotami, polegający na możliwości stosowania trwałego i instytucjonalnego przymusu. Wyróżnia
się trzy kategorie władzy: polityczną (w znaczeniu węższym – należy do partii rządzącej); państwową i publiczną. W stosunkach międzynarodowych nie istnieje jedna, centralna, zwierzchnia władza polityczna.
8. Decyzje polityczne. To nielosowy wybór działania lub zaniechania dokonywany przez ośrodek decyzyjny w polu polityki.
9. Państwo.
10. System polityczny.
11. Doktryny polityczne.
12. Geopolityka
Слайд 17Zagrożenia polityczne bezpieczeństwa państwa
niewystarczająca demokratyczna kontrola nad siłami zbrojnymi i
planowaniem obronnym;
tolerancja sił nieposłusznych konstytucyjnie ustanowionym władzom;
manipulacje kwestiami
dotyczącymi mniejszości i praw człowieka, w celu osiągnięcia korzyści politycznych, w tym rozszerzenia wpływów politycznych lub regionalnej dominacji;
ruchy polityczne odwołujące się do agresywnego nacjonalizmu, rasizmu, ksenofobii, szowinizmu, antysemityzmu i innych form nietolerancji;
powiązania elementów przestępczych ze strukturami państwowymi;
polaryzacja i fragmentacja społeczeństw.
Слайд 181) jako zagrożenia godzące w suwerenność uprawiania polityki, czyli zagrożenia
dla polityki;
2) jako zagrożenia będące następstwem polityki, czyli zagrożenia
polityką .
Zagrożenia polityczne należy pojmować dwojako
Слайд 19Pojęcie „bezpieczeństwo polityczne”:
1) jako niezagrożoną suwerenność uprawiania polityki;
2)
jako politykę – ze względu na motywy, cele, styl, skuteczność
– bezpieczną dla własnego państwa.
Слайд 20Uwarunkowania wewnętrzne bezpieczeństwa politycznego
Слайд 21Materialno-energetyczne.
Społeczne.
Kulturowe.
Kategorie uwarunkowań wewnętrznych
Слайд 22Wszelkie przedmioty materialne, które człowiek czerpie z bogactwa przyrody, przekształca
je oraz przeznacza do użytku w różnej postaci i jakości
(wartości) użytkowej; skutki wywołane działaniem sił natury; możliwości finansowe państwa oraz całokształt doświadczeń i twórczego dorobku człowieka w tej sferze, zwany kulturą materialną
Uwarunkowania materialno-energetyczne
Слайд 23Wynikają z samej publicznej natury człowieka jako jednostki, z charakteru
i właściwości grup społecznych, z tak złożoną grupą jak grupa
państwowa włącznie.
W państwach liberalno-demokratycznych ranga oddziaływań społecznych na losy państwa wyraźnie wzrasta.
Uwarunkowania społeczne
Слайд 24Kultura w najszerszym znaczeniu stanowi „[...] ogół wytworów działalności, materialnych
i niematerialnych wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych
w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom”
Uwarunkowania kulturowe
J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970, s. 78.
Слайд 25Pochodną polityki jest kultura polityczna dotycząca całokształtu postaw, wartości, ocen,
ideologii, wiedzy, przeżyć psychicznych, wzorców zachowań, świadomości i tradycji historycznych,
zainteresowań oraz sposobu (sztuki) sprawowania władzy politycznej (kultura władzy). Ten rozległy obszar odgrywa często doniosłą rolę w realizacji celów państwa w obszarze bezpieczeństwa narodowego.
Uwarunkowania kulturowe
Слайд 26Znaczący wpływ na bezpieczeństwo polityczne ma także religia, tak pod
względem duchowym, jak i instytucjonalnym. Należy brać pod uwagę założenia
i treści poszczególnych religii, ich formy instytucjonalne oraz stosunek zachodzący między wierzeniami i tradycjami religijnymi a państwem i jego działalnością.
Religia
Слайд 27Strategie (doktryny) i programy stanowią kolejną grupę uwarunkowań w sferze
kultury.
Strategie przekładają różne poglądy (ideologie) na praktyczny wymiar realizacji
celów działalności państwa w określonym czasie i przestrzeni. Wynikające z nich programy wyznaczają szczegółowe kroki, w konkretnych sytuacjach na rzecz realizacji strategii (doktryny) w danej sferze działalności państwa.
Слайд 28Jednym z najbardziej trwałych i znaczących uwarunkowań bezpieczeństwa politycznego jest
prawo, które w sposób formalny sankcjonuje funkcjonowanie państwa i niemal
wszystkich podmiotów w jego granicach terytorialnych.
Prawo jako zbiór wartości i norm postępowania ustanowionych jako obowiązujące w określonych granicach przestrzennych i czasowych.
Istnienie norm społecznych nie posiadających właściwości sformalizowanego prawa, co nie oznacza, że nie oddziałujących na interesy bezpieczeństwa politycznego państwa.
Prawo
Слайд 29Im silniejsze państwo i jego struktury bezpieczeństwa, tym silniejsza jest
pozycja nauki. Zadaniem nauki jest nie tylko poznanie, lecz także
szukanie dróg na osiąganie wysokiej sprawności działania, przy jak najmniejszym nakładzie sił i środków (głównie finansowych). Ta instrumentalno-techniczna misja nauki prowadzi do poszukiwania wiedzy o środkach i sposobach osiągania zamierzonych celów, sprawności i ekonomiczności działania, do postrzegania rzeczy ważnych i istotnych, ustalając ogólne prawidłowości w interesującym dla niej przedmiocie poznania.
Nauka