Еңбек қорғаудың құқықтық негіздері мен нормативтік талаптар

Садыкова Мадина
5В070800

қызметі айналысады. Еңбек қорғау қызметі өндірісте мүмкін болатын -
оқыс оқиғалардың

кәсіби аурулардың
апаттардың
жарылыстардың
өрттердің себептерімен танысып айқындайды, ол себептердің салдарын жою жөніндегі шаралар мен талаптар жүйесін жасайды, адам өміріне қауіпсіз және қолайлы еңбек шартын жасайды.
Еңбекті қорғау- еңбек процестерінде адамның еңбекке жарамдылығын және денсаулығын сақтауды қауіпсіздікті қамтамасыз ететін заң және нормативті актілер негізіне сәйкес әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық, техникалық, гигиеналық, емдеу-профилактикалық шаралар мен құралдарды кешені.
Еңбекті қорғау пәні кешенді болып табылады және ол мынадай төрт бөлімнен тұрады:
еңбекті қорғау заңы;
өндірістік санитария;
қауіпсіздік техникасы;
өрт және жарылыс қауіпсіздігі.

әсері өмірге және денсаулыққа болмауы.
2. Мемлекеттің кепілді жұмысшының еңбек жағдайларының

құқық қорғауы, қауіпсіздік және еңбекті қорғау талапқа сай.
3. Біртұтас қауіпсіздік және еңбекті қорғау талаптардың орналастыру, өндеу көмегімен және нормативтық құқықтық акты қабылдауы.
4. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау сұрақтарды мемлекет реттеу керек.
5. Қимыл бірлігі қауіпсіздікті және еңбекті қорғауда уәкілдік мекемелер, жергілікті бөлікшелер арасында және жұмыс беретің өкілімен және жұмыскерлермен қамтамасыз ету.
6. Жариялық, толықтық және ақпараттың дұрыстығы қауіпсіздік және еңбекті қорғау жағдайын көрсету.
7. Қаржыландыру мемлекеттік бағдарламаны, нормативтық құқықтық акты өндеу, ғылыми жұмыстардың өткізіу және қауіпсіздік және еңбекті қорғау аймақты зерттеу.
8. Жұмыскерлердің өкілі қатысу және қауіпсіздік пен еңбекті қорғау мемлекеттік бағдарламада қалыптасу, нормативтық құқықтық акты өндеу, оның ішінде қауіпсіздік және еңбекті қорғау мөлшелерді болуы, ҚР қауіпсіздік және еңбек туралы заң шығарушылықты сақтау.

Республикасының КОНСТИТУЦИЯСЫ Алматы «Қазақстан»1993
2. Қазақстан Республикасының «Еңбек

кодексі», Астана, 2007”, 15 қаңтар
3. Еңбек қауіпсіздігіне байланысты мемлекеттік стандарттар-МЕСТ және ЕҚСЖ .
Еңбек қауіпсіздігіне байланысты салалық стандарттар.
Мекеме басшысының бұйрығы, мекеме мамандарының жолнұсқалары,т.б.технологиялық құжаттары.
 

жөніндегі заңдары мен нормативтік-техникалық құжаттар:
Қазақстан Республикасының Конституциясына;
Қазакстан Республикасының еңбек туралы

заңына;
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау заңына;
Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдары мен кодексіне;
Қазақстан Республикасының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету заңына;
Қазақстан Республикасының еңбек қорғау заңына негізделінген.

Құқықтық қатынастарды реттейтін негізгі құжат Қазақстан Республикасының конституциясы болып табылады. Онда әрбір азаматтың демалуға, еңбек етуге, денсаулығын сақтауға, зейнетақы алуға, тегін мединицалық көмек алуға құқығы бар делінген. Барлық заңнамалар еңбек туралы заңда көрсетілген.
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2007 жылы 15 мамырдан бастап қолданысқа енгізілді. Ол 6 бөлім, 40 тарау, 341 баптан тұрады.

әдістеріне оқыту-үйрету ( нұсқаулар жүргізу ).
Мазмұн-түрiне

және өткiзiлу мерзiмiне қарай нұсқаулар төмендегiдей бо-лып бөлiнедi:
1-шi –кiрiспе нұсқау.
2-шi- жұмыс орнындағы алғашқы нұс-қау.
3шi- қайталама нұсқау;
4шi- қосымша нұсқау (внеплановый);
5шi – тиiстi нұсқау (целевой).
2. Жұмысшыларды жұмыс киімімен және жеке басты қорғайтын құрал – жабдықтармен қамтамасыз ету ;
3. Шаруашылықта қолданылатын машиналар мен қондырғылардың ақаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету ;
4. Кешендегі ,цехтағы, әр жұмыс орнындағы санитарлық-гигиеналық жағдайларын қадағалау ;
5. Еңбек қорғау жұмысын жоспарлы түрде жүргізу .

ы - қауіпсіз еңбекті ұйымдастыру , денсаулықты және еңбекшінің еңбекке

қабілетін сақтау болады .
Еңбек қорғауды " ж ү й е " әдісімен басқарған тиімді деп саналады . Бұндай әдіспен басқарғанда мыналарды бөліп алуымыз керек : объект , субъект , басқару тәсілі .
Басқару объектісіне – еңбек ету жағдайы , еңбекшілер қауымының еңбек тәртібі , оларға әсер ететін өндірістік қауіп – қатерлер және кәсіптік қорғау .
Басқару субъектісі ( цехтық басқару ) дереу қимыл жасауға да ыңғайлы болуы керек .

Е ң б е к т і қ о р ғ а у төмендегідей ү ш ш а р т т а қанағаттандырылуы керек :
" Жүйенің " алдына қойылған айқын мақсат ;
" Жүйеден " бөлініп шығатын кіші жүйелер болуы ;
" Жүйе " өзінен жоғары сатыдағы жүйеге бағынышты болуы керек , осының бәрі басқарудың бақылау , тексеру , тіркеу және талдау , жоспарлау , тәрбиелеу , тәртіпті қатаңдату т.б.

бақылау жүргізіледі.Бақылау жұмыс орындарында, өндіріс учаскілерінде, цехтарда жүргізіледі.
саты бойынша бақылауды

күн сайын учаске бастығы және еңбекті қорғаудың қоғамдық инспектрі жүргізеді.
саты бойынша цех бастығы және еңбекті қорғау бойынша аға қоғамдық инспектор басқарған комиссия жүргізеді.
Саты бойынша директор немесе бас инженер басқаратын комиссия жүргізеді.
 
 

мәселелерін жоспарлау және кәсіпорын аулаларын салу мәселелерін шешу;
еңбек қорғау мәселелерін

өнеркәсіп ғимараттарын салу кезінде шешу;
еңбек қорғау мәселелерін өнеркәсіп жабдықтарын құрастыру кезінде шешу;
еңбек қорғау мәселелерін технологиялық процестерді дайындау осының негізінде жасалынған толассыз және автоматикалык жүйелердің орналасуы мен қызмет жасауын шешу;
еңбек корғау мәселелерін ұжымдық қорғау құралдарын енгізу арқылы шешу;
еңбек қорғау мәселелерін, жұмысшыларды жеке қорғау құралдарымен қамтамасыз ету арқылы шешу мәселелері кіргізілген;

бөліктер мен денсаулық сақтау пункттері;
емделу-сауықтыру және денсаулықты жақсарту нысандары;
санитарлык-тұрмыстық жайлар;
санитарлық-курорттық

емделу орындары;
емделу-профилактикалық және тамақтану орындары.

бағыт бойынша іске асырылады:
· мемлекеттік;
· әкімшілдік;
· қоғамдық.

жүйелі түрде бақылау;
· жұмыскерлердің денсаулығын сақтау үшін жағдай жасау;
· жұмыскерлердің

денсаулығын қалпына келтіру үшін жағдай жасау;
· жұмыскерлердің денсаулығын күшейту үшін жағдай жасау;
· мезгілсіз қажуды ескерту;
· өндірістің зиянды факторларының әсеріне адам организмінің төзімділігін арттыру және басқа дәрігерлік көмек беру мәселелері.

қауiпсiздiк:
1) өнеркәсiптiк қауiпсiздiктiң мiндеттi талаптарын белгiлеу

және орындау;
2) қауiптi өндiрiстiк объектiлерде өнеркәсiптiк қауiпсiздiк нормаларына сәйкестiгiн растау рәсiмдерiнен өткен технологияларды, техникалық құрылғыларды, материалдарды қолдануға жiберу;
3) қауiптi өндiрiстiк объектiнiң қауiпсiздiгiн декларациялау;
4) өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласындағы мемлекеттiк қадағалау, сондай-ақ өндiрiстiк қадағалау;
5) өнеркәсiптiк қауіпсіздікке сараптама жасау;
6) өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласында жұмыстар жүргiзуге ұйымды аттестаттау;
7) өнеркәсiптiк қауiпсiздiкке мониторинг жүргiзу арқылы қамтамасыз етiледi.
2. Өнеркәсiптiк қауiпсiздiк талаптары өнеркәсiптiк қызметкердi, халық пен аумақтарды төтенше жағдайлардан қорғау, халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы, қоршаған табиғи ортаны қорғау, экологиялық қауiпсiздiк, өрт қауiпсiздiгi, еңбек қауiпсiздiгi мен оны қорғау, құрылыс саласындағы нормаларға, сондай-ақ өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласындағы техникалық регламенттер талаптарына сәйкес болуға тиiс.
3. Өнеркәсіптік қауіпсіздіктің міндетті талаптары уәкілетті органның нормативтік актілерімен белгіленеді.

ЖӨНІНДЕГІ МІНДЕТТЕРІ
10-бап. Жұмыскерлердiң өнеркәсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету жөніндегі міндеттері

Қауіпті өндірістік объектілердегі жұмыскерлер:
1) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтауға;
2) ұйымның әкiмшiлiгiн қауiптi өндiрiстiк объектiдегi авариялар, инциденттер туралы дереу хабардар етуге;
3) өнеркәсіптік қауіпсіздік мәселелері бойынша оқытуға және нұсқама алуға, қайта даярлаудан, аттестаттаудан өтуге;
4) авариялар, инциденттер себептерін тексеру кезінде көмек көрсетуге міндетті.

Жұмыс беруші:        1) қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге;        2) еңбек

қауіпсіздігінің және еңбекті қорғаудың жай-күйін бақылауды жүзеге асыруға;        3) қызметкерлерді ұйымның аумағында және жұмыс орындарында болуы мүмкін зиянды өндірістік факторлар туралы хабардар етуге;        4) өндірістік жабдықтар мен технологиялық процестерге профилактика жүргізу, оларды неғұрлым қауіпсізіне ауыстыру жолымен жұмыс орындарында және технологиялық процестерде кез келген қатерді болдырмау жөнінде шаралар қабылдауға;        5) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі қызметкерлерді нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленген талаптарға сәйкес, соның ішінде жаңа жабдықтар мен жаңа технологиялық процестерді енгізу кезінде оқытудан және даярлықтан өткізуге;        6) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге және оларды ұйымда өткізуге арнап қаражат бөлуге;        7) өз қаражаты есебінен қызметкерді арнайы киіммен, арнаулы аяқ киіммен және зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың әсерінен қорғайтын жеке қорғану құралдарымен белгіленген кию мерзімінде қамтамасыз етуге, жеке ұжымдық қорғану құралдарының, арнаулы киімнің өз мақсатында қолданылуын бақылауды жүзеге асыруға;         8) өндірістік процестер мен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша нұсқамалық өткізуге, қызметкерлерді тиісті нұсқамалық құжаттармен (нұсқаулықтармен, ережелермен, әдістемелік нұсқаулармен) қамтамасыз етуге;