Геосаясат, геосаясаттағы өзгерістер

жаңа қоршаған ортада өмір сүру үшін біз өзімізді өзгертуіміз керек.

Норберт Винер
(1894 - 1964),
Америкалық математик, кибернетика негізін салушы

Осы сөйлем сіздерге қандай ой тастайды?
Осы айтқандарыңыздан қандай қорытынды жасауға болады?

Оқу мақсаттары:
Үкіметаралық саяси қатынастар, геосаясат, геосаяси орны, саяси география, Үлкен сегіздік (G8), қоныс аударушы капитализм елдері, азиялық айдаһарлар, мұнай экспорттаушылар ұғымдары
Соңғы уақытта жүрген геосаясаттағы өзгерістер, оның ішінде елдер арасындағы бейбітшіліктің нығаюы

мемлекеттердің
немесе мемлекеттер блоктарының аумақтық – кеңістікте орналасу ерекшелікті жағдайының

Негізінде локальдық, аймақтық, құрылықтық және жаһандық халықаралық үрдістерге нақты
тарихи ықпал етудің формасы мен орнын сипаттайды.
Геосаясаттың тарихи қалыптасуы оның пәні мен анықтамасын зерттеулерге байланысты.

Геосаясат мақсаты –
мемлекеттің геостратегиясын жасау

Термин « Геосаясат» терминіндегі префикс гео-  (гректің де - Жер сөзінен шыққан )
ол кеңістікте тұрған жерін білдіреді. « Геосаясат» ұғымының екінші бөлігі – саясат сөзі
( гректің politiкe – мемлекетті басқару өнері мағынасын береді). Геосаясат мемлекеттің саясатында
сөзсіз зерттеудің негізіне жататын географиялық, кеңістіктік – аумақтық аспектіні қарастырып қана
қоймайды. Ол планетадағы өмірді ( планетааралық және аймақтық көлемде), даму үрдістерін зерттейді
өйткені оларға мемлекеттер, аймақтар және жалпы бүкіл әлем тартылған, олардың өмір сүру
механизмдері, жалпы әлем қауымдастығы эволюциясының және әсіресе оның сегменттерінің
( соның ішінде мемлекеттер) қозғаушы күштері, негізгі құрылымдары мен субьектілері қамтылған

болуы территориясы мен орналасқан жеріне тікелей байланысты, мемлекеттің гүлденуі сол

мемлекеттің адамдарының қоршаған ортаға бейімделуіне байланысты дейді

Рудольф Челлен (1864-1920)

(детерменизм теориясы
Ф.РАТЦЕЛь

ойлары

Фридрих Ратцель (1844-1904) – неміс географы және этнолог, социолог; антропогеографияның және геосаясаттың негізін салушы

Мемлекет биологиялық ағза сияқты (туу, даму, жойылу) циклдардан өтеді

Мемлекеттің даму бағыты оның тұрған орнына тікелей байланысты

Мемлекеттің пайда болуы, территорияны басып алу, ( экспансия) сосын қақтығыстар нәтижесінде жеңілу арқылы жойылу. барлық уақытта болған. Ол табиғат заңдылығы сияқты

Введение в изучение родины» (1898 г.)
«Земля и жизнь» (1901 г.)

25

кітап және 518 статья

топырағымен байланысты тірі ағзаның кеңістігі ретінде түсіну керек»;
Кеңістік – геобиосфера

– халыққа өмірлік энергия береді;
Мемлекеттің маңызды параметрлері — пішіні, орналасқан жері, шекарасы

соғыс – территорияны қалыптасуының екі формасы;
Күшті держава әскери – теңіздің

күштерін дамытады
Мемлекеттің орналасуының тиімді тәсілі: континент –теңіз
Ратцель сонымен қатар неміс экспансионизм идеясының қолдаушысы – басқарудың «кеңістіктегі технологиясы

себебі Челлен тек терминді айтқанмен оның барлық идеяларын дамытқан Ратцель

болды. Сол себепті Ратцель геосаясаттың негізін қалаушы - атасы».

Отто Мауль, неміс геосаясатшысы

Фридрих Ратцель – геосаясат әкесі … бірақ бұл туралы өзі де білмеді

?

дамуы оның мәдениетінің дамуымен байланысты.
(алғашқы өркениет елдері: Вавилон, Троя)

2. Мемлекеттің дамуы оның сауда, идея, басқа да өндірістік белгілерінің дамуымен сипатталады. (Англия, Франция)
3. Мемлекеттің дамуы мен территориясының кеңеюі кішкентай территорияларды жаулап немесе өз еріктерімен қосып алуы (Осман империясы)

мен күштілігі мен әлсіздігін көрсетеді (Англия ,Испания метрополиялары)
5. Мемлекет өзінің

дамуында аса ерекше құндылықтарға назар аударады немесе жаңа жерлердің игерілуі басталады (АҚШ)
6. Ескі жоғары өркениеттен енді перифериялық жаңа өркениетке көшу (Азия)
7. Жалпы барлық өркениеттің қосылуы

басқа дамыған елдері
Қоныс аударушылар капитализмі елдері : ОАР, ИЗРАИЛЬ,
АВСТРАЛИЯ, ЖАҢА

ЗЕЛАНДИЯ.

Ресей

Г

Германия, Италия, Жапония, Ұлыбритания, АҚШ.
Кейін Канада 1976 жылы Пуэрто-Риконың

Сан-Хуан қаласындағы саммитте, Ресей 1998 жылы Ұлыбританияның Бирмингемдегі саммитте

және Азия (Жапония мен Израильден басқа
Көшбасшы елдер
БРАЗИЛИЯ
МЕКСИКА
ҮНДІСТАН
ЖАҢА ИНДУСТРИАЛЬДЫ

ЕЛДЕР
«АЗИЯ АЙДАХАРЛАРЫ»

О.КОРЕЯ

СИНГАПУР

МАЛАЙЗИЯ

ТАИЛАНД

ИНДОНЕЗИЯ

МҰНАЙ ЭКСПОРТТАУШЫ
ЕЛДЕР

САУД АРАВИЯ

БАЭ

ИРАН

ЛИВИЯ

КУВЕЙТ

КАТАР

ВЕНЕСУЭЛА

СОЦИАЛИСТІК ЕЛДЕР

КЫТАЙ (КНР)

ВЬЕТНАМ (СРВ)

ЛАОС

КУБА

С.КОРЕЯ (КНДР)

МЕШЕУ ЕЛДЕР

Корей соғысы
1962 ж Кубалық зымыран дағдарысы;
1975 ж аяқталған Вьетнамдағы соғыс;
1989

ж. Берлин қабырғасының құлауы

1990 ж. КСРО-ның ыдырауы;

1993 ж. ЕО құрылуы;

ТАРИХИ
ОҚИҒАЛАР

елдері
Мұнай экспорттаушы елдер

балл

елдер
ОАР
Израиль
Жаңа Зеландия
Австралия
БАӘ
Сауд Арабиясы
Кувейт
Катар
Ливия
Венесуэла
Иран
Индонезия
О,Корея
Тайланд
Сингапур
Малайзия
16 балл

Жалпы 32 балл

неге сол топқа жататынын айта алады




«Жетті» 30-33

балл
«талпынды» 0-29 балл

туралы өздері жақсы түсінген
Оқиға туралы қарама –қарсы топқа түсіндіріп бере

алады
Оқиға туралы қарама – қарсы топтан көп мәлімет ала алды.