Слайд 2Найноўшы час 1917-20..
1.Стварэнне нац.дзяржаў пасля 1918 г. У Еўропе. Дэкаланізацыя
ў свеце (пасля 1945)
2.Узнікненне таталітарных ідэалогій і дзяржаў (СССР, Італія,
Германія, ЗША), сусветная барацьба паміж звышдзяржавамі і блокамі (NATO, SEW).
3.Крызіс царквы і традыцыйнага грамадства.
4.Пашырэнне НТП, адукацыі і дабрабыту, пасля 1980х стварэнне інфармацыйнага грамадства.
5.Глабалізацыя у эканоміцы, культуры, палітыцы асабліва з 90 х гг. ХХ ст.
Слайд 3Беларусь у міжваенны перыяд
1. НЭП
2. Культура БССР 1920 -1941 гг.
3.
Калектывізацыя і індустрыялізацыя
4. Станаўленне таталітарнай сістэмы і рэпрэсіі ў канцы
1920 – 1952 гг.
Слайд 5НЭП
18.03. 1921 Рыжскі мір – БССР 6 паветаў.
21.03.1921 харчразверстка
заменена харч.падаткам
студзень-люты 1922 -уведзена свабода гандлю і выбара форм
гаспадарання на зямлі. Пацалася Хутарызацыя- асабліва у Віцебскай акрузе ў 27/28 г. да 20% (за што Прышчэпаў у 30г. растраляны)
14-18.12. 1922 усебеларускі з’езд саветаў- дэкларацыя аб неабходнасці стварэння СССР. 30.12.22 г. І Усесаюзны зезд саветаў - утварэнне СССР.
Слайд 624.05.1924 дэкрэт ЦВКБССР аб замене натур. падатка грашовым.
3 сак.24 перадача
БССР частак Гомельскай, Віцебскай і Смаленскай губ. з бел. нас-вам.
Ліп.-жн.24 новы адміністратыўны падзел БССР на 10 акруг, 100 раены і 1202 сельсаветы.
1925г. дазвол на арэнду зямлі і наем працоўных, пашырэнне кааперацыі.
Канферэнцыя ўраду БНР у Берліне 12.10. 1925 і яго самароспуск.
6.12.1926 -РСФСР адаў БССР Рэчыцкі і Гомельскі паветы.
Слайд 7Прамысловасць. канец НЭП
1-я такарныя станкі мінск. Энэргія (1926) будаўніцтва БЕЛ
ДРЭС на 1928 г. у БССР ужо 23 электрастанцыі, Рэчыцкая
запалкавая фабрыка, Клішэвіцкі завод селікатнай цэглы, Гомсельмаш(1928)
Але “нажніцы цэн” (высокі кошт прам. прадукцыі і заніжэнне на сельскую)+разыходжанне камуністычнай ідэалогіі з прабуржуазнай эканомікай НЭП+жаданне выцягнуць сродкі з вёскі на індустрыялізацыю і падначаліць яе–канец НЭП.
Слайд 8культура
Тэатр: 14. 09.1920 Стваэнне бел.дзярж тэатру.1926 БДТ 2 ў Віцебску.
Мастацтва: абстракцыянізм (Шагал, Кандзінскі)
Архітэктура- канструктывізм і “сталінскі ампір” (Лангбард -цэнтр
Мінска)
Адукацыя 30.10.21. адкрыцце БДУ. 20.02.21 адкрыцце Інбелкульта з 1928 БелАН. Але на 1920г. 60% непісменныя. З 1926г. Усеагульнае абавязковае навучанне. 32 ліквідацыя непісменнасці (80%). За 1926-1941 –51- НДУ, 31 ВНУ, 50 рабфакаў (ПТУ), каля 9000 школ
15 ліпеня1924 пастанова “аб практычных мерах па беларусізацыі”:на 1927 г.-4 дзярж.моў (55 нац.саветаў), карэнізацыя: прызначэнне чыноўнікаў-беларусаў(60%), вывучэнне мовы (на 28 г. ведаюць мову 80% чыноўнікаў).
Літаратура:з лістапада 1923-28 “Маладняк”, 1926-31”Узвышша”, 1927-”Полымя” у 30я БелСаюз пісменнікаў.
Рух бязбожнікаў- ліквідацыя ўплыву царквы
Кіно-1928 г. студыя “Савецкая Беларусь” ў Ленінградзе. Ю.Тарыч -1 бел. фільм “Лясная быль”+ дзярж.радыё.
Слайд 9індyстрыялізацыя
1-я пяцігодка(1928-1932) са студзеня 1930 “вялікі скачок”+займы, калектывізацыя+ ”лагерная эканоміка”
300000 заключаных- у 1928 – 11 кг. Аu, у 1937
- 37 т.
Адкрытыя 72 буйныя (КіМ, Сцяг індустрыялізацыі) і 480 дробных, але 87%плану
2-я пяцігодка (1933-1937) развіцце электрастанцый (Полацк, Дрыса і гд.), рух “ударнікаў працы (стаханаўцаў)”-1700новых і 90 рэканструіраваных заводаў.
3-я пяцігодка (1938-1942)-80% ВВП БССР прамысловасць, а не с/г.
Слайд 111926-27 “нажніцы цэн”, 1928-”крызіс хлебанарыхтовак”, трэба сродкі для прам-ці!
7.11.1929-”Год вялікага
пералому”і за зіму 1930 г. колькасць калгаснікаў з 6-7% да
430 000 (60%)
За зіму29\30г.- 520 паўстанняў. 2.02.1930 артыкул “Галвокруженіе от успехов”- да 1 чэрвеня 30г. ў калгасах з 58% застаецца толькі 11% гаспадарак.
32-33г. Завышана дзяржнарыхтоўка-галадамор.
Ствараецца МТСначале з камуністамі 25000нікамі з 1933 дзярж.закупка-немагчыма збываць самім.
з1930-”ліквідацыя кулацтва як класа”-15629 гаспадарак раскулачана,600-700 000 дэпартавана. За 1933г. 47,3% у 1937-87,5% калектывізавана.
У 1939 г. ссяленне хутароў, на захадзе Беларусі за год - 450 калгасаў.
Слайд 12Станаўленне таталітарнай сістэмы і рэпрэссіі ў канцы 1920 – 1952
гг.
На 1920г. у КПБб-1700 ч. у БПС(Р)-20000
Люты 1921-арышт 860 эсэраў,
т.с. дэфензіва ў Польшчы. ЧК арыштоўвае ўсіх маладзежных актывістаў акрамя ВЛКСМ.
Сакавік 1921 самароспуск БПСР і Бунд і пераход іх сяброў у склад КПБб
1923 г. амністыя антысаветчакам
1925г. манаполія КПБб у сац.-паліт. дзейнасці.
У 1929г. У КПБ -3 700, у 1933 г. -65 000 сяброў.
1936-1939 растрэл зах.бел. эмігрантаў як шпіёнаў (Б. Тарашкевіч, С. Рак-Міхайлоўскі і гд.)
ліквідацыя несталінскай беларускай эліты
Слайд 14Рэпрэссіі: Расстралянае адраджэнне
1930 у Маскве асуджана нацыянал-дэмакратыя
Пачатак 1930г.-АДПУ К. Гея
сфабракавана справа “Саюза вызвалення Беларусі”110 чал. зняволены і сасланы на
3-5год (Ластоўскі, Прышчэпаў, Гарэцкі, Лёсік, Нікрашэвіч)
1933-1937-чыстка КПБ колькасць з 65да24 500
Сфарміраваны “тройкі і двойкі” катаванні, прысуды завочныя. За 1917-1953 г. каля 358 000 асуджаных на смерць
1938-1939- “Вялікі тэрор” справа “Аб’яднанага антысавецкага падполля” і інш.: 40 наркамаў, 179 кіраўнікоў, 125навукоўцаў,90 пісменнікаў-2570 забітых.
За 31-39 гг 60-90% пісменнікаў і навукоўцаў рэпрэсаваны.
Агулам на Беларусі да 600 000 ахвяр з 4 млн. насельніцтва. Месцы : Курапаты, Бельчыцы…
