Қостанай мемлекеттік педагагикалық институты Тарих және өнер факультеті Құқық

студенті ……….
Әлеуметтанудан қосымша жұмыс.
www.ZHARAR.com

мен балалар арсындағы, басқа туыстық тұрпатағы қарым-қатынастарды негіздей отырып, өндіргіш

күштер мен өндірістік қатынастардың дамуына орай қоғаммен,мемлекетпен тығыз органикалық байланыста болады.
Отбасы-белгілі бір әлкуметтік нормалар, санкцияалар,мінез-құлық,құқық және міндеттер үлгілерімен, ерлі-заыптылар,ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынастарды реттеушілікпен сипаталатын әлеуметтік институт б.т.
Отбасы-некеге немесе қаны бір туыстыққа негізделген,ал оның мүшелері тұрмыстың ортақтығымен, өзара жауапкершілікпен және өзәра көмек көрсетумен байланысқан шағын топ.
Неке отбасындағы қалыптастырушы болып саналады.

www.ZHARAR.com

өз пәндерінің ерекшеліктеріне орай отбасының өмір сүру мен дамуының еркше

жақтарын жете зерттеп қарастырады оларға жатады:
- Әлеуметтану
- Экономика
- Құқықтану
- Этнография
- Психология
- Педагаогика
- Саясаттану
- Демография

www.ZHARAR.com

зерттеледі, оның шығуының әлеуметтік заңдылықтары талданады.
Екінші бағыты әлеуметтік институт ретіндегі

(отбасы мен қоғамның өзара әрекетін талдау) қазіргі отбасының қалпын және шағын әлеуметтік топ ретінде (отбасы ішіндегі қатынастарды зерттеу) жағдайын зерттейді.

www.ZHARAR.com

артуы,көптеген отбасыларының дүниеге бір ғана нәресте әкелуге бағыт ұстансы т,б.)

талдау жасауға да үлкен көңіл аударады.
Әлеуметтік тұрғыдан алғанда отбасы белгілі бір локалдық құрылымы және атқаратын әлеуметтік қызметтерінің ерекшеліктері арқылы сипатталады

www.ZHARAR.com

өсіп-өнуі,яғни дүниеге нәресте әкелуі;
балаларды асырап , сақтау (экзистенциалды);
балаларды

тәрбиелеу (әлуметтендіру) жатады.
Бұл қызметтер жеке меншіктің жинақталып қорлануы мен оған ие болу жөніндегі статусты, өндіріспен тұтынуды, үй шаруашылығын жүргізу мен демалуды ұйымдастыруды, отбасы мүшелерінің днсаулығы мен амандығына қамқорлық, микроахуал жасауды қамтиды.

www.ZHARAR.com

осыдан барып, отбасы мүшелерінің арасындағы қарама-қатынастар қатаң тәртіп арқылы сипатталады.

Демократияалық билік – ерлі-зайыпты адамдардң қабілеттеріне қарай басшылық бөлуге негізднлген.

www.ZHARAR.com

айтар болсақ, олар үй шаруасын жүргізу, отбасы бюджетін құрып, жұмсай

білу, тұтынуды ұйымдастыру, үйдегі жұмысты тең бөлу проблемасы,т.б.
Рекрециялық фуекциясы-қазргі кезде ерекше маңызға ие болп отыр. Отбасы өмірінің рекрециялық мәселесі отбасы қатынасының мәдениетімен тығыз байланысты, бұл отбасының жалпы өміріне, оның тұрақтылығына, тіптен некенің сақталуына үлкен ықпал жасайды.

Статустық функция-отбасында тәрбиеленген әрбәр адам өз отбасының мүшелеріне етене жақын кейбір стстустарды мұра етіп алады. Бұл ең алдымен тұлғаның мынадай аса манызды статустарын: ұлттын, қала немесе село мәдениетіндегі орнын және т.б. жағдайларды қамтиды.
Қорғау функциясы-онда отбасы институты өз мүшелерін әр түрлі деңгейде физкалық, экономикалық және психологиялық тұрғыда қарастырады.

www.ZHARAR.com

әдеп-ғұрыптарға, т.б. негізделген өзара іс-әрекет, қатынастардың жиынтығын айтады
Әдет-ғұрып, салт

бойынша отбасында әйел адам үй шаруашылығын жүргізу, бала табу және баланы тәрбиелеу қызметін атқарса, ер адам үй және шаруашылық иесі, отбасының тұрақты тіршілігін экономикалық тұрғыдан қамтамасыз етеді.

www.ZHARAR.com

қарым-қатынастын бұзылуынан байқалады.
Екінші – психологияалық отбасында әрқилы жағымсыз ахуалдардың пайда

болуы мен, бұл үнемі кездесіп, қайталанып тұратын отбасындағы ұрыс-керістен, бір-біріне тисуден, ашушандықтан құралады.
Үшіншісі – әлеуиеттік рөл деңгей. Бұл деңгейде отбасындағы ымрашылық, сыйласымдық пен тұрақтылықтың бұзылуы мына белгілерден байқалады: отбасылық-тұрмыстық ауыртпалықтардың кімге түсетіндігі мен міндеттерді қате түсіну, оны тең бөлмеу, қиыншылықты бірлесе отырып көтермеу, отбасылық укладтың жөн-жосықсыздығы секілді көріністер.
Төртінші – әлеуметтік мәдени деңгей. Мұнда шиленістер ерлі-зайыптылардың бірін-бірі түсінуден қалуы, сыйламу, қызығушылықтың жойылуы немесе қарым-қатынасқа қанағаттанбау, онын өмірлік құндылықтарын, идеялдарын қабылдамау сипатында орын алады.

www.ZHARAR.com

тұрғысында бірнеше фазаларда қамтитын өмірлік циклдер мыналардан тұрады:
1) Қалыптасу фазасы.

Бұл фазаны некеге алғаш рет отыру мен бірінші баланың дүниеге келуі төңірегіндегі оқиғалар сипатталды
2) Өсіп-өну фазасы. Бұны бірінші баланың дүниеге келуі мен соңғы баланың тууы сипаталады.
3) Өсіп-өну фазасының аяқталуы. Бұл фазаны соңғы кенже бала дүниеге келумен тұнғыш баланың ата-анасының шаңырағынын бөлініп, жеке отау құру сипаталады.
4) Азаю фазасы. Тұңғыш баланың ата-анасының үиінен бөлініп, жеке түтін түтетуі және соңғы баланың ата-анасының үйінен бөлініп кетуі сипаттайды;
5) Азаюдың аяқталу фазасы. Соңғы кенже баланың ата-ана үйінен бөлек шығуы және бірінші жұбайдың қайтыс болу оқиғасымен сипатталады;
6) Отбасының ыдырау фазасы. Бірінші жұбайдың қайтыс болуы және одан ұзағырақ өмір сүрген екінші жұбайдың да қайтыс болу оқиғасы;

www.ZHARAR.com

әлеуметтік манызды мәселе. Отбасынын береке-бірлігі аз уақытта ішкі және сыртқы

күштер ықпалымен қалыптасады.
Ішкі күштерге жататындар: баларға қамқорлық жасау, отбасында еңбекті бөлісу, некні тұлғаның талабын іске асырудың құралы ретінде пайдалану, отбасы мүшелерінің өзара сыйластығы, т.б.
Сытқы күштер: қоғамдық пікірдің қысымы, экономикалық жағдайлардың қысымы, қоғамдық ортаның өзінің әлеуметтік қызметінің орындалу деңгейі, т.б.

www.ZHARAR.com

байланысты әр түрлі негіздер бар. Оларды атап айтсақ:

Жеке бақытқа

жетуде некедегі адамдардың бір-біріне толық бейімделуі ерлі-зайыптылардың жан-жақты дамуына ұласып, ерлі зайыптыладың алдына қойған, тұлғаның жан-жақты дамуына ұласып, ерлі-зайыптылардың алдына қойған мақсаты іске асыруға ұмтылыс басты орын алады;
Некелік міндеттерді орындау, яғни балалрдың болуы, оларды өз еліне сүйетін азаматы етіп тәрбиелеу, экономикалық табысқа жету, мүлік жинау.
Неке өлшемі (критериі): беріктік, төзімділік, субьективтік сезімге қанағаттану, ерлі-заыптылардың рухани дамуы, бір-бірінің ыстығына күиіп, суығына тонуы, балаларды қағылез, елезек, қабілетті, алғыр, белсенді етіп тәрбиелеп, қалыптастыру.

www.ZHARAR.com

бірініші бала туған,а уақытты қамтиды.
Екінші кезен – ең сонғы

баланың мектепке баруымен.
Үшінші кезкн – соңғы баланың әлеуметтік ер жетуі, табыс табуы мен оның экономикалық тәелсіздігі, дербестігі, өз бетінше күн көруі арқылы анықталады.

Отбасының даму кезеңдері.

www.ZHARAR.com

байланысқа және өзара жауапкершіліке негізделген адамдардың бірлігі.
www.ZHARAR.com