Семей Мемлекеттік Медицина Университеті Орындаған :520- топ ЖМФ Бияшева

кафедрасы

ПАЗ классификациясы
Наркомандық синдром

алкогольді, наркотикалық заттарды тоқтатқаннан немесе дозасын азайтқаннан кейін біраз уақыт

өткеннен соң пайда болады.
Нашақорларда бір тәуліктен кейін пайда болып , бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін
созылады.

және тонустың төмендеуі

аңду, қарым- қатынас, өзін- өзі кінәлау;
Естің тежелуі;
Эмоция бұзылысы: эмоциональды лабильділік,

эмоция тұрақсыз, дисфория болуы мүмкін
Сана- сезім бұзылысы: дезориентировка мезгіл мен кеңістікке;
Есте сақтау төмендейді;
Назары тұрақсыз, тез шаршағыш;жаңа ақпаратты қиын қабылдау, бір заттан екінші затқа назар аудару қиындайды;
Ұйқы бұзылысы;
апато- абулия,
Ерік бұзылысы: обсессивті және компульсивті әуестік
Интеллект төмендеуі

бас ауруы
- бас айналу
- тіл, қабақ,созылған қолдар треморы
- горизонтальді нистагм,
-

ауызда құрғақтық, шөлдеу
- тершеңдік
- тахикардия, гипертензия
- тәбет жоғалуы, жүрек айну, құсу
- көңіл-күй төмендеуі, мазасыздану
- суицидальді әрекеттер
- алкоголь немесе наркотик қолдану қажеттілігі

дәрежесі бір немесе бірнеше симптомдармен сипатталады. Мысалға қалтырау, абыржу, мазасыздану,

асқазан-ішек жағынан бұзылыстарға және бұлшықет жүйесі және де ес бұзылысымен жеңіл дәрежедегі дезориентировкаға шағымданады.

мүмкін, ал болдырмау синдромының
ауырлығы енгізілген доза көлеміне және
қабылдау

жиілігіне
байланысты.
Синдромның өту ерекшелігі:
науқастың жасына, жынысына, ұлтына,
дене бітіміне, мінез- құлқына байланысты.

психотропты эффекті, ал жүйелі түрде қолданғанда психикалық және физикалық тәуелділікті

шақыратын химиялық зат.

11 – апиод қабылдау салдарынан психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 12 –

каннабиодон қабылдау салдарынан , іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 13 – седативті және ұйықтататын заттарды қабылдау салдарынан психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 14 – кокаин қабылдау салдарынан психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 15 – басқа стимуляторлар, қосымша кофеин қабылдау салдарынан болатын психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 16 – галлюциногендер қабылдау салдарынан болатын психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 17 – табақ қабылдау салдарынан болатын психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 18 – ұшқыш ерітінділерді қабылдау салдарынан болатын психикалық, іс-әрекеттік бұзылыстар.
F 19 –наркотикалық заттармен, бірге психотропты заттарды қабылдау салдарынан болатын бұзылыстар.
Осы жікиелуі арқылы аурулардың асқынуын, синдромын және ПБЗ тәуелділік бар екенің көрсетеді. Дәрігерлер диагнозды АХЖ-10 арқылы қояды.

Практикалық наркологияда қолданылатын ДЖ ДСҰ-ның усынысы бойынша (МКБ-10, 1994ж.) наркомания
және токсикоманиялық халықаралық классификациясы ұсынылды:

бөлу керек: әлеуметтік, психологиялық және биологиялық факторлар.
Осылайша,

ПАЗ-дарға тәуелділік-этиологиясы бойынша күрделі, көп факторлы ауру, ол генетикалық факторлармен қоса, ішкі және сыртқы орта факторларының жиынтығымен негізделеді.
Биологиялық бейімділікті егіздер тәсілі дәлелдейді. Алкоголизммен ауыратын ата-анадан туған үрпақ әртүрлі жағдайларда өмір сүргенде популяцияға қарағанда үлкен жиілікпен алкоголизацияға бейімділікті көрсетеді. Биологиялық тәуелділікке байланысты жүргізілген зерттеулер көбінесе алкоголиктер жануяға жатады, наркомания бұл арада әлі аз зерттелген болып табылады.

тұлғалардың психикалық құрылымы.
ер жынысты.
балалық шақта гиперактивтілік синдромы.
төмен интеллект, оқығысы келмейтін.
ата-анаммен

эмоционалды оқығысы келмейтін.
тәжірибедегі ауытқулар (сабақты босату, төмен дисциплина).

немесе шешесімең алкоголизмі немесе наркоманиясы.
басқа туыстардың алкоголизмі немесе наркоманиясы.
жанұядағы конфликттер.
жанұя

мүшелері арасында эмоционалды тартылудың жоқтығы.
балалардың ПАЗ-ды қолдануына ата-аналының шыдауы.
толық емес жанұя (жанұяда әкенің болмауы).
жанұяда өмірдің бей берекетсіздігі.
жанұялық дәстүрлер.
Сөнымен қатар ПАЗ-ды қолдануға мәдениет, мемлекет
дәстүрлері, мектептегі, жұмыстағы, ауладағы қоршаған орта әсер етуі мүмкін.
 

және функцияларына әсері үш әртүрлі бағытта білінеді. Біріншіден, ПАЗ мидың

белгілі жүйелері мен құрылымдарына спецификалық әсер етеді және тәуелділік синдромын шақырады. Бұл синдром наркологиялық ауру клиникасындағы негізгі болып табылады. Екіншіден, алкоголь және наркотиктер адам ағзамның барлық жүйелері мен мүшелеріне токсикалық әсер етеді. Барлық қосымша аурулар, асқынулар және науқастық әсілі ПАЗ-дық токсикалық әсеріне байланысты.
Үшініден, бүгінгі күнде ата-ананың наркологиялық патологиясы ұрпаққа әсер етеді. Медико-генетикалық зерттеулер дәпелдеуі бойынша, алкоголизм және наркоманиямен ауыратын ата-анадан туған балаларда он ауруларды кездесу жиілігі жоғарлайды. Сонымен қатар оларда мінез және тәртіпте өзгерістер болады: агрессия, депрессия, қауіп-қатерге бейімділік. Жүктілік кезінде әйел алкогольді қолданғанда ұрықта алкогольді синдром дамуы мүмкін, және де наркотиктерді қолданса бала туа біткен наркотәуелділікпен тууы мүмкін.

бағаналы және лимбикалық құрлмында, олардың “қосымша қорек” деп атанатын аймақтарында

негізделеді. Бұл жүйе эмоционалды жағдайдың, психофизикалық тонустың, адам тәртібін, оның сыртқы ортаға бейімделуін реттелуін қамтамасыз етеді.
Көптеген зерттеулердің нәтижелеріне сүйеніп келесідей қорытындыға келуге болады: ПАЗ-дың мидың нейрохимиялық процесстеріне әсері тәуелділік синдром дамуының негізгі болып табылады. Наркотикалық препараттардың массивті әсер етуі мидың барлық нейрохимиялық жүйелерінің дисфункциясына әкеледі, бірақ бұл бұзылыстарының бәрі де наркотәуелділік синдромының дамуына әкелмейді. әрбір препарат өзінің фармакологиялық спектріне не. Бірақ, тәуелділік синдромын шақыратын заттарда бәріне ортаң фармакологиялық әсер бар-бұл мидың лимбикалың құрылымында, әсіреге “қосымша қорек” жүйесіндегі катехоламинді нейромедиацияға тән әсері.

лақтырысына әкеледі, бірінші орында дофамин (ДА), одан кейін “қосымша қорек”

жүйесінің қозуына әкелетін одан да күшті медиаторлар бөлінеді. Мұндай қозу оқ әсерлі эмоцияларды шақырады. Бос КА-дер метаболизм ферменттері әсерінен тез арада ыдырап кетеді. ПАЗ-ды қайталама қолдану нейромедиаторлар қорының азаюына әкеліп, “қалыпты” импульс келгенде “қосымша қорек” жуйесінде қозудың айқын дылығы жетіспейді. Психофизикалық жағынан адамда бұл көңіл күйдің төмендеуімен, әлсіздік, не , эмоционалды дискомфорт, депрессиялық симптомдармен сипатталары.

қуыста олардың дефицитін уақытша компенсирлейді және мидың лимбикалық құрылымының әрекетін

қалыптастырады. Бұл процесс жағдайдың жақсаруы, эмоционалды және психикалық қозу сияқты субъективті сезімдермен қатар жүреді. Бірақ, бос КА қайтадан тез арад ыдырайды да, олардың деңгейі одан сайын төмен-дейді, психоэмоционалды жағдай нашарлайды және осыған байланысты қайта наркотик қолдануға әкеледі.
Бұл “тұйық шеңбер” алкоголь және наркотикалық заттарға психикалық тәуелділіктің қалыпталуының негізінде жатыр.

нейромедиаторлар дефицитін арттыруы мүмкін. Бұл құбылыстың компенсация механизмі ретінде КА-дердің

жоғары синтезі және олардың метаболизмінің ферменттердің белсенділігін тежеу болып табылады, бірінші орында моноаминоксидаға және дофамин-бетагидроксилаза (ДФГ) ол дофаминнің норадреналинге ауылуын бақылайды. Осылайша, ПАЗ-ды келесі қолданғандағы КА-дер лақтырысы және олардың тез ыдырауы бұл нейромедиаторлардың компенсаторлы-күшейген синтезімен қатар жүреді. Жылдамдатылған КА-дер шеңберінің қалыптасуы жүреді. Енді, наркотиктерді қолдануды тоқтатқанда, яғни абстиненция кезінде деподан катехоламиндердің тез босауы болмайды, ол олардың тезделген синтезі сақталады. Мидағы ферменттердің белсенділігінің өзгеруі нәтижесінде КА-дердің бірі-дофамин жиналады.

қысымының жоғарлауы, пульстің жиілеуі, басқа вегетативті бұзылыстардың пайда болуы, ұйқының

бузылуы, психотикалық жағдайлардың пайда болуының дамуына әкеледі.
Жоғарыда оталған мидың нейрохимиялық функциялардың өзгерістері ПАЗ-ға физикалық тәуелділіктің қалыптолуының негізгі болып табылады.
Қандағы дофамин деңгейі абстинентті синдромның клиникалық ауырлығымен тура байланысты болады олардың бастапқы көрсеткіштерінің 2 есе жоғарлауы, ауыр абстинентті синдром клиникасына тән, ол 3 есе жоғарлауы жедел психикалық жағдай алкогольді делирийге желеді.

тербелуі байқалады: бастапқы кезде ол біраз жоғарлаған, одан кейін нормадан

төмен болады. ДА дефициті мидың “қосымша қорек” құрылымда алкоголь және наркотиктарға патологиялық әуестіктің негізгі болып табылады және ауру рецидивінің жоғары мүмкіншілігіне әкеледі.
Наркоманиялар (токсикоманиялар) өтуі-жалпы заңдылықтары бар. Тәуелділік қалыптасуына дейін ПАЗ эпизодты қабылдау кезеңі өтеді, бұл кезде оқиғадан оқиғада қабылдайды. Наркотизацияның анық ырғағы бұл кезде байқалмайды. Толеранттылық өсуі болмайды. Психикалық тәуелділік есірткіні эпизодты қабылдаудан соң белгілі уақыттан кейін, кейде бірінші рет қабылдаған соң қалыптасады және наркотизация жалғасуына әсер-етеді.
Кейін наркотизацияның анық бұрғаны қалыптасады, есірткіні тұрақты қабылдайды. Толеранттылық өсе бастайды, бірақ физикалық тәуелділік әлі қалыптаспайды. Бұл кезде наркоманияның бастапқы (1-ші) сатысы басталады.

Бұл кезеңге қарай толеранттылық максимальді шегіне жетіп, толеранттылық плато сы

байқалады. Эйфория сапасы өзгереді. Аурудың жайылған кезеңі басталады.
Ұзақ наркотизация кезінде науқастар бұрыңғы есірткінің үлкен дозасын көтере алмайды.
Толеранттылық төмендейді. Эйфория жоқ. Есірткіні организмді салыстырмалы комфортты жағдайда ұстау үшін қабылдайды. Абстинентті синдром сипаттамасы өзгереді. Соматоневрологиялық бұзылыстар айқын көрінеді.