Тараз мемлекеттік педагогикалық Университет Психопаталогия Тақырыбы. Тікелей

дағдылар мен тәжірибелерді іске асыру.

шығуы. Жиі тікелей сананың жоғалуы немесе аурудың басталуы алдында болған

оқиғалар мен деректерді еске түсіре алмайды.

Ретроградты амнезия

себебі болып сананың бұзылыстары (сананың бұлыңғыр болуы) табылады. Бұл жағдайда

есте бекіту функциясы тез қалпына келеді.

Антероградты амнезия

сопор жағдайында науқас адам информацияны қабылдай алмай, естің функциялары бұзылады.

Конградты амнезия

естіген, көрген, оқыған информацияны есте сақтай алмайды, бірақ ауру басталғанға

дейін болған оқиғалардың барлығы есінде бар, профессионалдық дағдылары сақталған, бірақ жаңа ситуациаларда науқастың дезориентировкасы болады.

Бекіту амнезиясы

жақын арада боған оқиғалар, одан кейін бұрын өткен оқиғалар ұмытылады.

Алдымен неғұрлым ұйымдасқан (ғылыми, абстракті) білімдер естен жоғалады. Ұзақ уақыт бойы эмоционалды тұрғыдан әсер қалдырған (балалық, жастық шақ), автоматтанып, жаттықтырылған дағдылар есте сақталады.

Өрістеуші амнезия

естелік.
Жалған, қате естеліктер.

Парамнезия

уақытта болған оқиғалармен толтырады. Естің иллюзиясы деп те атайды.
Псевдореминисценция

шығаран оқиғалармен толтырады.
Естің галлюцинациясы деп те аталады.
Конфабуляция латынша

con + fabula -әңгімелеу, ертегі.

жоғалған уақыт аралығын толықтырады.
Криптомнезия грекше kriptos-құпия + mneme-естелік

болған тәрізді сезім туады. Déjà vu-ға қарағанда пароксизмальді қорқыныш сезімі

жоқ және өткен мен қазіргі оқиға арасында тек ұқсастық сезімі бар.

Эхомнезия (Пиктің редуплицирлеуші парамнезиясы)

жеке тұлғаның құрылымы, қоршаған
орта мен белгілі

бір байланыста өзіндік ес.

уақытта, орналасқан жерде, қоршаған ортада және жиі өз тұлғанда бағыттау

бұзылуы.
Қоршаған ортаны қиындаған немесе толық шектелген.
Ойлау қандайда бір дәрежеде байланыссыз немесе жоғалған, қысқа есте сақтау бұзылға.
Сана бұзылысы кезеңіне амнезия болуы мүмкін.

ғана емес, сондай-ақ сыртқы байланыстарының да кеселге малдығуын атаймыз.
Ясперс бойынша

сананың бұзылыстары
1. дезориентеровка – бағдар бұзылуы
2. ойлау бұзылыстары
3. ес қабілетінің бұзылыстары
4. абыржушылық

сананың
бұлынғыр

алжасуы

сана сезім бұзылысының тереңірек дәрежесі
егер әлсіз тітіркендіргіштер назар аудартпаса

және тек интенсивтеленеді қабылданса – сомноленция - ең айқын есеңгіреу дәрежесі – нағыз есеңгіреу.

жүруінен байқалады. Бұл жағдайда, қабылдау мен әсерлерді өңдеу қиындайды, сыртқы

дүние құбылыстары зейінді аудармайды, аңғарылмайды. Түсінік жұтаң, тапшы болады. Ұйқы кезінде түс көрмейді. Абыржу, галлюцинация, сандырақ болмайды. Есеңгіреудің жеңіл дәрежесін сананың обнубиляциясы деп атайды;

терең дәрежесі. Бұл кезде науқастар күшті тітіркендіргіштерге төмен дифференцирленген және

өте қысқа уақытты реакция байқатады. Ауырсыну сезімі, конъюктивальді және қарашық рефлекстері сақталған.

Ауырсыну сезімі жоғалады. Қарашық, конюктивальді және корнеальді рефлекстер шақырылмайды. Патологиялық

рефлекстер пайда болады.

және галлюцинациялар, бірақ өз тұлғасында бағыт алу өзгермейді. Науқастың эмоциональдық

жағдайы және әрекеті галлюцинациялық уайымдау сипатына байланысты. Делирии ұзақтығы бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін, өткенді еске алу үзілмелі, көбінесе ауыртпалық тудыратын күйзелістер есте қалады. Олардың негізінде резидуальді сандырақ қалыптасады.

біртіндеп дамиды:
- көбінесе кешкі уақытта басталады, науқас қозып, көп

сөйлеп (тіпті кейде байланыссыздыққа дейін), қимылдайды, мимикасы жоғарылайды. Сахна тәрізді еске түсулер болады. Гиперестезия. Көңіл-күй деңгейі тұрақсыз. Тітіркенгіштік пен қырсықтық пайда болады. Ұйқысыздық, көптеген қорқынышты түстер. Қорқыныш пен үрей. Таңертен әлсіздік пен ұйқышылдық.
- жоғарыда аталғандардың барлығы да күшейеді және олардың көрінісіне иллюзиялар қосылады. Тұрақсыз сипатта жергілікті және уақыттық бағдар бұзылады. Көптеген гипногогикалық елестер пайда болады. Симптоматика тұрақсыз болғандықтан, қысқа уақыттық «люцидті терезелер» пайда болады.

Делирий

мазмұнына байланысты өзгеріп отырады. Жалған бағдар бірақ, өзіндік «мен» сақталады.

– негізгі аурудың қолайсыз дамуында (соматикалық, инфекциялық, интоксикациялық) делирийдің ауыр түрі дамуы мүмкін – кәсіптік және мусситтерленген.Кәсіптік делирий – науқастың кәсібін көрсететін, қимыл-қозғалыстық қозумен көрінісін береді.Мусситтерленген делирий (делирий сыбырлаумен, «тыныш сандырақ») – төсекпен шектеледі және біртекті (корфология симптомы), координациялық емес қозумен көрінісін береді.Мусситтерленген делирий көбінесе кәсіптік делирийге ауысады.
Делирий ұзақтығы 1 тәулікке созылса – абортивті болып саналады, егер бірнеше аптаға созылса – пролонгирленген болып саналады.

Делирий

әдеттегі кәсіптік
түрде шығады. Бұл әрекетті орындау түрінде
делирий кейде сопор басталады. Мысалы:
мен

ессіз ұйқы күйіне машинистка машинкада
ауысады басып жатқандай болады

фантастикалық күйзеліспен сипатталады. Науқастарда ұзақ уақыт пен қоршаған ортада бағыт

алуы бұзылады, өз тұлғасында еселеніп бағыт бұзылысы болуы мүмкін. Ұзақтығы бірнеше аптадан бірнеше айға даейін. Болған жайттар үзілмелі түрде есте сақталады.

созылуы мүмкін.
Сандырақтық көңіл-күй кезеңі - бірнеше сағаттан бірнеше күнге

дейін созылуы мүмкін.
Жедел қияли парафрения немесе бағдарлы онейроид кезеңі - бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылуы мүмкін.
Шынайы онейроид кезеңі – қияли сандырақ қосылады.

Онейроид

Онейроид
Этиология

Экзогенді Эндогенді
Ұзақтығы Сағаттар- Күндер-апталар
күндер
Ағымы Толқынды Стабильді
Тәулік уақыты Түнгі Бәрі бір
Галлюцинациялар Шынайы Жалған
Тақырыбы Микро-, макро-, Қиял
зоопсиялар, ғажайыптылық,
кәсіби және тұрмыс мегаломаниялық
елестер

Делирий мен онейроидтың салыстырмалы мінездемесі

алмау, өз тұлғасы мен қоршаған ортада бағыт алудың бұзылысы. Ұзақтығы

бірнеше аптадан бірнеше айға дейін аменциялы синдром этиологиялық факторға байланысты аздаған вариабельділігімен және арнаулы көріністермен ерекшеленеді.

сағатқа дейін), жылдам аяқталуы және сананың алжасу уақытының толық амнезияға

ұшырауы тән.
Амбулаторлық автоматизмдер
Науқастар автоматтық қозғалыстар жасайды (жүреді, үй жиғазын қозғалтады, киімін қалыпқа келтіреді).
Сомнамбулизм
Транс
Фуга

Сананың бұлынғыр алжасуы

уайымдаудың толық амнезиясы болады. Сана сезім шектелген уайымдармен тарылады, қоршаған

ортадан бөлек құбылыстар басқаша байқалады. Аффективті күйзеліс кезінде қауіпті немесе түсініксіз іс-әрекеттер жасалынады. Бұл құбылыс өзгерген сана сезімде, қауіпі галлюцинация түрінде көрінеді.
Экзогенді реакция типінде көрінеді – инфекциялық, интоксикациялық психоздың жедел түрінде, немесе эпилептикалық ұстаманың эквиваленті түрінде көрінеді.