Слайд 1Жедел және созылмалы бронхит
Тексерген:Ешмуратов Т.Ш
Орындаған:Азаматова А.А
Слайд 2Бронхтардың құрылысы
Бөліктік бронхтар
Сегменттік бронхтар
Сегменттік
бронхтардың
тармақталуы
Терминалды бронхиолалар
Ацинустар
Бөлшектік бронхтар
Бөлшектері
Басты бронхтар
Слайд 4Электрондық микроскоппен түсірілген бронхтың кілегей қабаты
Слайд 5Жедел бронхит және бронхиолит
Жедел бронхит — бронхтар кілегей қабығының диффузды
бейспецификалық жедел (жедел эндобронхит), сирегірек -қабырғасының барлық қабаттарының бір мезгілде
қабынуы (панбронхит).
Жедел бронхиолит — ұсақ, диаметрі 2 мм-ге дейінгі, бронхтардың және бронхиолалардың, яғни диаметрі 1 мм жіңішке тыныс жолдарының шеміршексіз бөліктерінің жедел қабынуы.
Слайд 6Этиологиясы.
Жедел бронхит пен бронхиолитті шақыратын себептер:
көбіне жедел респирациялық
вирустық аурулардың асқынуынан дамиды, сондықтан инфекциялық аурулардың қатарына жатады.
Жедел
бронхиттің 90%-да анықталатын қоздырғышы — вирус немесе микоплазма.
Кейде жедел бронхит қызылшаның, көкжөтелдің асқынуынан да болады.
Әр түрлі физикалық-химиялық ықпалдар (аса салқын немесе ыстық ауа, түрлі шаңдар, сілті, қышқылдардың булары, азот тотығы, күкірттің қос тотығы) әкеледі.
Слайд 7Патогенезі
Бронхтық эпителийге вирустардың енуінен, ондағы зат алмасуы бұзылып, эпителийлік
жасушалар түлеп жойылады.
Бронхтық эпителий зақымдануының ауырлығы қоздырғыштардың патогендік қуатына тәуелді.
Вирустар бастаған қабыну процесіне бактериялар қосылады.
Әдетте, вирустық бронхиттің басталуынан 2-3 тәуліктен соң, бронхтардың қабырғасына тереңдеу ене алатын, қабыну процесіне бактериялық флора қосылады (көбіне пневмококк).
Слайд 8Патогенезі
Инфекциямен зақымданып түлеген эпителий, сауыққаннан кейін өз қалпына қайта
келеді.
Асқынбаған жағдайда жедел бронхит 7-14 күнге созылады. Бірақ, кей
жағдайларда ұзаққа созылып, созылыңқы түріне айналуы ықтимал.
Слайд 9Жіктемесі
Этиологиясы бойынша:
1. Инфекциялық:
а) вирустық;
ә) микоплазмалық;
б) бактериялық.
2. Инфекциялық
емес (түрлі физикалық және химиялық әсерлерден).
3. Аралас (вирустық-бактериялық).
Слайд 10Жіктемесі
Патогенезі бойынша:
Біріншілік.
Екіншілік (жедел респирациялық аурулардың асқынуынан, жоғарғы тыныс жолдарында инфекция
ошақтарының болуынан: тонзиллит, фарингит, ларингит, синуситтің, бронхоэктаз ауруының).
Слайд 11Орналасуы бойынша:
Проксимальді (ірі бронхтардың қабынуы).
Дистальді немесе обструкциялық (қабыну процесінің бронхтардың
түйілуіне, кілегей қабықтың ісінуіне, гиперсекрециясына алып келуінен).
Жедел бронхиолит (ұсақ бронхтар
тармақтарының ауыр, обструкциялық түрде қабынуы).
Слайд 12Жіктемесі
Қабынудың түрі бойынша:
Катаральді.
Ісінулік.
Іріңді.
Ірінді-некроздық.
Барысы бойынша:
Жедел (ұзақтығы 2-3 апта).
Созылыңқы (1 айға дейін,
одан да ұзақ созылатын).
Слайд 13Клиникалық көрінісі
Жедел бронхит жедел респирациялық аурудан (ЖРА) кейін немесе
онымен бірге басталады.
Жоғарғы тыныс жолдарындағы қабыну процесі (ринит, фарингит)
трахеяға түседі.
Бұл кезде трахеиттің белгілері (құрғақ жөтел, төс артының ашып, қырнап ауыруы) байқалады. Көп ұзамай қабыну процесі алдымен ірі, кейін ұсақ бронхтарға өтеді.
Слайд 14Клиникалық көрінісі
Көрінісі қинайтын жөтелден басталады. Алғашқы 2-3 тәулікте жөтелі
құрғақ, кейін болар-болмас қақырық түсе бастайды.
Қақырық әдетте кілегейлі, кейде
кілегейлі-іріңді, оның тәуліктік мөлшері шамалы, 50 мл-ден аспайды. Қиналып қатты жөтелуден кеуденің диафрагмаға бекіген аймақтары, төстің арты ашып ауыруы мүмкін.
Ұсақ бронхтар қабынса, онда жөтелге экспирациялық ентікпе қосылады.
Слайд 15Клиникалық көрінісі.
Интоксикацияның салдарынан әлсіздік, селқостық, қол-аяқтардың, белдің ауырсынуы тән.
Көбіне дене қызуы қалыпты немесе 2-3 күн ғана субфебрильді деңгейге
дейін жоғарылайды. Бірақ грипп болғанда дене қызуы 38-39 °С көтерілуі мүмкін, сонымен қатар мұрынның, ауыздың айналасына ұшық шығуы және көмекейдің гиперемиясы байқалады.
Науқастың қалтырауы бактериялық инфекцияның немесе пневмонияның қосылуына тән.
Слайд 16Клиникалық көрінісі.
Мәселен стафилококтық немесе стрептококтық бронхитте, кеселдің көрінісі ауырлап,
біршама пневмонияға ұқсайды: қызба ұзаққа созылады және қақырық іріңге айналып,
онда қанды талшықтар пайда болады.
Перкуссиялық дыбыс әдетте өзгермейді, тек қана бронхиттің дистальді түрінде (эмфиземаның болуынан) дабыл реңді дыбыс естілуі мүмкін.
Ауырғандардың баршасында күшейген қатаң везикулалық тыныс және құрғақ, сиректеу ылғал сырылдар естіледі.
Бронхиттің дистальді түрінде ентікпе қосылады жөне тыныс шығару ұзарады.
Слайд 17Клиникасы
Тыңдағанда сырылдың түріне мөн берген жөн. Сырылдардың түрі бронхтардың зақымдану
деңгейіне төуелді.
Ірі бронхтардың қабынуында жуан дыбысты құрғақ немесе ірі
көпіршікті ылғал сырылдар, ал ұсақ бронхтардың зақымдануында жіңішке дыбысты құрғақ (ысқырықты) немесе ұсақ көпіршікті ылғал сырылдар есітіледі.
Слайд 18Крепитацияның болуы бронхитке төн емес, ол пневмонияның қосылуын көрсетеді.
Жөтелден
кейін сырыдар азаюы мүмкін. Кейде жай тыныста естілмеген сырылдар, тынысты
күштеп шығарған соң пайда болады.
Басқа мүшелердің айтарлықтай өзгерісі байқалмайды.
Қызу көтерілген кезде шамалы тахикардия болуы мүмкін.
Клиникасы
Слайд 19Клиникасы
Қанның анализі онша өзгермейді, қабыну белгілері: нейтрофильдік лейкоцитоз, ЭТЖ-ның сәл
жоғарылауы байқалады, СРБ анықталады.
Гриптік жедел бронхитте лейкоциттердің саны қалыпты
немесе лейкопения болады, лейкоформула сәл солға ығысады.
Рентгендік тексеруде көбіне өзгерістер болмайды. Кейде өкпе түбірінің шамалы кеңеюі және бронхтардың ісінуінен өкпе өрнегінің айқындалуы көрінеді.
Слайд 20Жедел бронхиолитте ұсақ бронхтар мен бронхиолалардың тарылуынан ауыр ентікпенің болуы
тән. Ентікпе — бронхиолиттің басты белгісі.
Тыныс жетіспеушілігінен бет, кілегей
жамылғылар, мұрын, құлақ, қол-аяқтың ұштары көгереді. Тыныс қимылы жиі және беткей, қосымша бұлшықеттердің қатысуымен жүреді.
Жөтелгенде болмашы кілегейлі қақырық қиналдырып әрең түседі.
Слайд 21Әдетте, жедел бронхиттің барысы жеңіл, 7-14 тәуліктің көлемінде аяқталады.
Қызудың
қайтадан көтеріліп, іріңді қақырықтың бөлінуі аурудың созылыңқы барысына (6 аптаға
дейін) айналуына тән.
Бұл жағдай бактериялық немесе вирустық суперинфекцияның қосылуынан болады.
Слайд 22Асқынулары:
Пневмония.
Бронхтардың обструктивтік синдромы.
Слайд 23Емі.
Қабынуға қарсы аспирин 1таб (0,5 г) 3 рет, метиндол
0,025 г 3 рет,
Обструкция болғанда — теофедрин немесе эфедрин
0,025 г, немесе эуфиллин 0,15 г күніне 3 рет беріледі;
басылмайтын бронхоспазмдық синдром болса — преднизолонды 20-25 мг 7-10 күн ішкізеді.
Слайд 24Емі.
Бұдан басқа,аскорбин қышқылын 0,5 г.,
А витаминін 1-2 др.
3 реттен,
этовитті 400 мг. 1 реттен қолданады.
Осылармен қатар
дезинтоксикациялық ем жүргізілуі тиіс. Ол үшін сұйықтықты (лимон, бал, қайнатпа қосылған шайды, жылытылған минеральді суды) молырақ ішкізеді.
Слайд 25Емі.
Антибиотиктер тек ірінді қақырық болған немесе пневмония қосылған жағдайларда
ғана қолданылады:
эритромицин 0,5 г 4 рет;
макропен 400 мг
3 рет;
ампициллин 0,5 г 4 рет ішуге беріледі.
Слайд 26Емі.
Сонымен қатар, физиотерапия жүргізілуі тиіс: төс аймағына, жауырын аралығына
қыша қағазын жапсыру; парафиннен, балшықтан аппликациялар жасау, банкаларды қою.
Слайд 28Анықтамасы
Созылмалы бронхит (СБ) – 2 жыл және одан да көп
жылдар ішінде, жылына 3 айдан кем емес уақытта жөтелмен және
қақырық тастаумен сипатталатын бронхтардың созылмалы қабынулық ауруы.
Слайд 29Этиологиясы
Экзогендік себептер (темекі тарту, ауаның ластануы, кәсіби зиянды заттар, инфекциялар,
және аралас себептер).
Эндогендік себептер (мұрын-жұтќыншаќ ќайталама ќабынулары, созылмалы инфекция көзі
болу, зат алмасудың бұзылуы, тұќым ќуалайтын бейімділік - ферменттер жетіспеушілігі, аллергияға бейімділік).
Слайд 30Патогенезі
Полиэтиологиялық факторлар тобының әсерінен.
Бронхопульмоналды қорғаныс жүйесінің гомеостазы, иммунық механизмдер
бұзылысын шақырады.
2. Сонымен қатар, бронхтың кілегей қабатының құрылымдық өзгерістері дамиды
Слайд 31Бронхопульмоналды қорғаныс жүйесінің гомеостазы, иммундық механизмдердің бұзылысынан.
Гуморалдық қоғаныс факторларыны бұзылады
Альвелярлық
макрофагтар қызметінің бұзылуы
Сурфактант қорғаныс жүйесіні бұзылуы
Мукоцилиарлық аппарат қызметінің бұзылуы
Инфекцияға қарсы
лықтың төмендеуі
Қабыну медиаторларының бөлінуі
Кірпікшелі эпители шамасыздығы
Бронх секреті тасымалдануының бұзылуы
Патогенді микробтардың көбеюі
Бронхтарда инфекциялық қабыну үрдісінің дамуы
Бронх кілегей қабатының құрылымдық өзгерістері
Бокал тәрізді клетка белсенділігінің және санының артуы
Бронхтың секреторлық бездерінің қызметі артуы
Дискриния
Гиперкриния
Мукостаз
Қабыну медиаторларының бөлінуі
Слайд 32Жіктелуі
Созылмалы жай (обструкциясыз) бронхит.
Созылмалы іріңді (обструкциясыз) бронхит. Вентиляциялық өзгерістер
жоқ.
Созылмалы обструктивті бронхит. Кілегей қақырық тастау тән және вентиляцияның тұраќты
обструктивті өзгерістері болады.
Созылмалы іріңді - обструктивті бронхит. Іріңді қақырық тастау мен вентиляцияның обструктивті өзгерістері болады.
Ерекше түрлері:
Геморрагиялық жєне фибриноздық созылмалы бронхит.
Слайд 33 Орнына ќарай:
Проксимальды (жоғарғы бронхит) - ірі бронхтар басым заќымданѓан, обструкциясыз
бронхит.
Дистальды (төменгі бронхит) - ұсақ бронхтар басым заќымданған, обструктивті бронхит.
Даму
барысына ќарай:
Латентті (бүркемелі) СБ
үздіксіз - қайталама СБ
Фазасы: қайталау фазасы.
Патогенезіне ќарай:
Бірінші реттік СБ (жеке, бөлек ауру. Көбіне жайылма бронхит түрінде).
Екінші реттік СБ (созылмалы пневмонияѓа, бронхоэктазия ауруына, созылмалы абсцеске, туберкулезге, кіші қан шеңберінде ќан айналысы бұзылуына, созылмалы бүйрек шамасыздыѓына ќоса дамитын бронхит).
Слайд 34Клиникасы
Жалпы қабыну синдромы: құрғақ не қақырықты жөтел, қызу көтерілу,
құрғақ сырылдардың пайда болуы жєне күшеюі, лейкоцитоз, ЭТЖ өсуі, сиал
қышқылдарының көбеюі, СРБ пайда болуы, өкпе суретінің күшеюі.
Слайд 35Клиникасы
Бронхообструктивтік синдром: тұрақты не өткінші демікпенің пайда болуы, ұзаққа
созылған жөтелден кейін тұншықпаның көрініс беруі, тұншықпалы жөтел, жоғарғы тембрлі
құрғақ сырылдың тынысты сыртқа шығару фазасында басым естілуі, бронхолитиктер жеткіліксіздігі, сыртќы тыныс функциясының обструктивті бұзылуы.
Слайд 36Клиникасы
Тыныс жетіспеушілік синдромы:
әр дәрежелі экспираторлы демікпе, орталық типті цианоз,
компенсаторлыќ тахикардия, спирография көрсеткіштерінің, қан газдарының, қышқыл-негіз күйінің өзгерістері.
Слайд 37Клиникасы
өкпе артериясындағы гипертензия синдромы: төстің сол жағындағы ІІ қабырға аралығында
солқыл болу, өкпе артериясының үстіндегі ІІ тон акценті, рентгенологиялыќ тексергенде
өкпе артериясы ошағының (конусының) кеңуі.
Слайд 38Асқынулары
өкпе эмфиземасы, пневмосклероз.
Бронхоэктазия ауруы.
Тыныс жетіспеушілігі (жедел, созылмалы).
І дәрежелі – артериялық
гипоксемия жоқ обструктивті өзгерістер.
ІІ дәрежелі – орташа дәрежелі артериялыќ гипоксемия
бар.
ІІІ дәрежелі – көзге түсерлік артериялық гипоксемия немесе гиперкапния бар.
Екінші ретті өкпе артериясының гипертензиясы.
Слайд 39Обструктивті
өкпе эмфиземасы
Бронхоэктазия
Слайд 40Созылмалы бронхитті емдеу жобасы
Дәрі-дәрмектер ауру белгілерінің болуына және олардың
ауырлығына қарай белгіленеді.
Этиологиялық ем (бронхтағы қабыну процесін жою):
цефалоспориндер немесе сульфаниламидтер
(ұзақ әсер ететінін берген жөн);
антибиотиктер (флора сезімталдығына қарай);
фитонцидтер.
Слайд 41Созылмалы бронхитті емдеу жобасы
Патогенетикалық ем:
а/ жөтел рефлексін басу (кілегейлі
бронхитте);
б/ бронх тазаруын жетілдіру (қақырық жүргізетін дәрілер, муколитиктер, протеолитиктер, төсекте
қалып беру арқылы бронхты тазарту, емдік бронхоскопия, бронхты жуу);
бронхоспазмды басу (бронхолитиктер, М-холиноблокаторлар, адреномиметиктер, глюкокортикоидтар).
Слайд 42 в/ организмнің қорғаныс қабілетін күшейту:
иммунитетті күшейтетін дәрілер
тактивин 100 мг
күніне 1 рет 3 күні бойы тері астына егіледі;
левамизол
немесе декарис 2-3 күні бойы 100-150 мг 3 рет бөліп қабылдайды қатарынан, 4-5 күн үзілістен кейін тағы қайталайды, барлығы 8-12 цикл;
диуцифон 100 мг-нан 1-2 апта бойына етке егеді;
пентоксил 200 мг-нан к‰нге 3 рет, 2-3 апта бойына ішке қабылдайды.
Слайд 43 в/ организмнің қорғаныс қабілетін күшейту:
биогендік стимуляторлар (алоэ экстракты, ФИБС, єйнек
тєрізді дене).
адаптогендер (пантокрин, лимонник тұнбасы, женьшень түбірі).
Слайд 44 в/ организмнің қорғаныс қабілетін күшейту:
биогендік стимуляторлар (алоэ экстракты, ФИБС, әйнек
тәрізді дене).
адаптогендер (пантокрин, лимонник тұнбасы, женьшень түбірі).
Слайд 45г/ өкпе артериясының гипертензиясымен және оң қарыншалық жүрек әлсіздігімен күрес:
оттегімен
емдеу;
шеттік вазодилататорлар (нитросорбид, кальций антагонистері, празозин);
жүрек гликозидтері. қосымша солқарыншалық әлсіздік
болғанда олардың дозасын азайту керек.
несеп жүргізетін дәрілер (верошпирон күніне 150-200 мг, фуросемид);
қан жіберу.
Слайд 46 д/ өкпе вентиляциясын қалпына келтіру:
емдік дене тәрбиесі;
табиғи емдер;
кеуденің массажы
