Мемлекет басқару әдістері, түсінігі және нысандары

жоғарғы мемлекеттік өкіметтің ұйымдасуының, оның органдарының құрылуындағы тәртіпті және олардың

тұрғындармен қарым-қатынасын сипаттайды.

тікелей практикалық ұйымдастырудағы атқарушылық және бөлушілік іс-әрекет. Мемлекеттік басқару барынша

кең мағынада, мемлекеттің істерін басқару, мемлекеттік органдардың барлығының қатынасуымен іске асырылады. Мемлекеттік басқару дегеніміз:
а) зандарды орындау барысындағы іс-әрекет;
б) объектілер мен адамдарға ағымдағы өкімдік жасау және олардың орындауға міндетті болып табылатын, заңдық күші бар нормативтік актілерді қабылдаумен байланысты іс-әрекет.

практикалык және тікелей басшлық жасауға бағытталған атқару, бөлу, зандық күші

бар, бір-біріне бағынышты мемлекеттік басқару органдарының іс-әрекетін айтуға болады.

белгілі бір ереже түрінде қалыптасуы мүмкін, негізгі басшылық бастамасы. Мемлекеттік

басқарудың қағидалары зандарда және басқа да зандық күші бар нормативтік актілерде бекітіледі. Мемлекеттік басқару қағидаттары әлеуметтік-құқықтык, және ұйымдастырушылық сияқты екі топқа бөлінеді.

актілерін, жергілікті жердің ерекшеліктерін ескере оты­рып жүзеге асыруға мүмкіншілік беретін,

демократиялык негізде орталықтанған, демократиялық орталықшану қағидаты;
2) барлык ұлттар мен этностардың өкілдері мемлекеттік басқаруға араласатын тең құқық, кемсітушілікке жол берілмейтін, ұлттардың теңдігі қағидаты (ҚР Конституциясы 14-бап.);
3) мемлекеттік басқару органдарының іс-әрекеттері белгілі бір мемлекет көлемінде жоспарланған жоспар, бағдарлама, стратегия бойынша жүзеге асырылатын жоспарлық қағидат. Мысалы, Қазақстанда мемлекеттік органдар жұмыстарын жетіддіру Президенттің Жолдаулары, нұсқаулары, жарғылары және Парламенттің заң-дары арқылы жоспарланып отырады;
4) жариялылық және коғамдық пікірмен санасып отыру қоғамды демократияландырудын, бір әдісін қамтитын бұқараның, халықтың басқаруға араласуы қағидаты; 5) бұкара халықтың басқаруға араласуын және мемлекеттік органдардың ұйымдастырылуын, іс-әрекетін реттейтін, халықтың еркін білдіретін құқықтық нормалардың, заңдылықтың қатаң сақталу қағидаты.

2) құзырет шегіндегі жауаптылық қағидасы;
3) басқарудағы салалық, салааралық және аумақтық

бастамаларды үйлестіру қағидасы;
4) мемлекеттік басқаруда төменгі орган жоғарғы органға және маманданған бағынушылық бастамаларды үйлестіру қағидасы;
5) көпшілік арқылы басқарудың үстемдігі барысында, көпшілік пен жеке басқарудың әдістерін үйлестіру кағидасы.

Басқарудың әдістері дегеніміз:
1) әкімшілік құқық субъектілерінің іс-әрекетін ұйымдастыру;
2)

басқару үрдісі ба­рысында туындайтын нақты мәселелерді шешу;
3) басқарылушылардың еркіне ықпал етудің тәсілдері, амалдары. Басқарудың төмендегідей субординация және координация сияқты екі әдісін көрсетуге болады.

көрінеді. Мемлекеттік басқарудың құқықтық және құқықтық емес секілді екі түрпішіні

бар. Құқықтық түрпішініне:
1) нормативтік құқыктық кескіндерді дайындау және қабылдау;
2) шарт жасау жатады.

Субординация әдісінің белгілері:
1) басқарылу-шылардың құқықтары мен міндеттерін бекіту арқылы тікелей ықпал ету;
2) басқару органының міндетті шешудің не нақты мінез-құлық кескінін анықтаудың тәсілін бір жақты тандауы;
3) орындалмағаны үшін әкімшілік ықпал ету шаралары қолданылатын, басқару актісінін занды міндеттілігі;
4) заңнамаларда бекітілген тәртіп бойынша жеке және занды тұлғалардың құкықтарын қорғау.