Б?лшы? еттер

білімділік: Сымбаттың бұзылуы, омыртқа жотасының қисаюы, жалпақтабандылық туралы түсінік беру дамытушылық: Сымбаттың бұзылуы, жалпақтабандылықтың себебін анықтау. Өз ойларын жеткізе білу, сөйлеу, ойлау қабілеттерін шыңдау тәрбиелік: Салауатты өмір сүруге, денсаулықтарын күтуге тәрбиелеу.

1. Ұйымдастыру кезеңі. 2. "Ер дәулеті - еңбек" бөлімі - үй тапсырмасын сұрау. 3. "Білгенге маржан" – жаңа сабақ. 4. "Бәрін білгім келеді" - бекіту. 5. "Қозғалыс, ол - өмір" - қорытындылау. 6. "Бейнет түбі - зейнет" - бағалау. 7. Үйге тапсырма. 

1.Слайдтағы тірек – сызбаларды пайдалану арқылы жауап беру. 1. Бұлшық ет деген не? 2. Бұлшық еттердің маңызы қандай? 3. Бұлшық ет құрамына қарай • көлденең жолақты(қаңқада ) • бірыңғай салалы (ішкі мүшелерде) • жүрек бұлшық еті (жүректе) 4. Бұлшық ет сыртқы пішініне қарай • қысқа және жуан (омыртқа жотасы) • ұзын және жіңішке (аяқ - қол) • жалпақ (тұлға) 5. Бұлшық еттің негізгі топтары (мойын, бас, тұлға, аяқ - қол) 6. Бұлшық еттің қызметі.

келтіреді

Тірек – қимыл жүйесінің белсенді бөлігі

құрайды
Көлденең жолақты
бұлшық еттер

Бағыттай аламыз

қаңқа
бұлшық еттері

Көлденең жолақты бұлшық еттер

Бағыттай алмаймыз

Миокард
жүрек бұлшық еті

тұрады. Олардын бұлшық ет талшықтары

немесе жіптері – фибриллалары (1) түзіледі.Талшықтар (2) шоғырларға (3) жиналады. Бұлшық ет жиырылғанда, талшық қысқарады.

Қысқа

Жалпақ
бұлшық ет бұлшық ет бұлшық ет

Айналма Сақина
бұлшық ет бұлшық ет

бұлшық еттері
Аяқ бұлшық еттері

еттерінің мөлшері шағын болады. Солардың
көмегімен біз бетіміздің қозғалысын өзгерте

аламыз:
жымиямыз және ренжиміз. Тамақты шайнаған
кезде жақ бұлшық еттері жұмыс істейді.
Олар – біздің денеміздегі ең күшті бұлшық еттер.
Мойын бұлшық еттері бас қозғалту үшін керек

Мимикалық
бұлшық еттер

Шайнау
бұлшық еттер

бұлшық еттер.

бұлшық еттер.

Қарын

Қарын тік
бұлшық еттері бұлшық еттері бұлшық еттері

Арқа жалпақ бұлшық еті Трапеция тәрізді бұлшық ет

Екі басты

Үш басты
бұшық ет бұлшық ет бұлшық ет
Бицепс Трицепс

Санның төрт басты
бұлшық еті бұлшық еті

Бөксе бұлшық еті Балтыр бұлшық еті

қимылға келеді.
2. Біз ренжігенде 40-тан астам бұлшық ет
қимылға келеді.
3.

Бұлшық еттер дене салмағының бестен екі бөлігіне
дейін мөлшерді құрайды
4. Орташа алғанда ерлерде әйелдерге қарағанда дене
салмағының бұлшық еттер салмағына қатынасы
артық болады.
5. Ең үлкен бұлшық ет – бөксе бұлшық еттері,
ол жүру, жүгіру және секіру кезінде
артқа қарай, ал денені алдыға қарай
итеру қызметін атқарады
6. Ең кіші бұлшық ет – құлақтың түпкі
жағында орналасқан көлемі «1» санының
мөлшеріндей үзеңгі бұлшық еті

1.Бұлшық еттің қажуы неге байланысты? 2. Шыныға білмеген, тыныға да білмейді" – деген неліктен айтылған? 3.Екі оқушы шығып, 5 кг гантельді біреуі көтеріп, ал екіншісі – көтеріп, түсіріп тұрады. ( 35 сек ішінде қай оқушының қолы тез шаршайды? )

алу.Гиподинамияның салдары.

әдетпен өз денесін ұстай білуі. Сымбатты адамның денесі жарасымды, ісі өнімді

болады. Сымбаттың қалыптасуы жүре пайда болады

Сымбат бұзылуының түрлері

Жалпақтабандылық

Сколиоз

пайда болады) Лордоз – омыртқа бағанасының алға қарай иілуімен сипатталады Кифоз –

омыртқа бағанасының артқа қарай иілуі.

Бұзылу сатысы. Күжірейген арқа. Омыртқаның кеуде жағындағы жоғарғы бөлігі көбірек қисайып кетеді. Иықтары қусырылып, арқасы күжірейіп, қарны шартиып салбырап тұрады. Еңкіш дене. Адамның бойында өте жиі кездесетін мін. Мұндай жағдайда жалпы кеуде сүйегінің қисайып кеткендігі байқалады. Әдетте, еңкіш адамның жауырыны томпайып, төсі ішке қабысып, иық пен бас алға еңкейеді, қарны қампиып тұрады. Еңкіш адам бойын тік ұстап көп жүре алмайды, себебі бұлай жүргенде тез шаршап қалады. Қайқы бел. Дене құрылысының бұзылуы. Дененің мұндай кемістігінде мойын, кеуде, бел біріншіден — омыртқалардың анатомиялық қисықтығы айқын болып тұрады. Дененің бұл кемістігінің себептері, омыртқаның бүгіліп - жазылып тұратын бұлшық еттерінің дұрыс жетілмеуі және мешел ауруының белгісі. Екіншіден, адамның жамбасы сыртқа шығып тұрады.

Дұрыс отырмаудан, жүруден Ішкі мүшелердің ауруынан Салмақты бір жаққа түсіруден Үнемі жұмақ төсекке жатудан Қозғалыстың аз болуына

омыртқа жотасына бірдей түсіру o Ауыр жүкті бір қолмен көтермеу o Түзу

жүру o Иықтың бір деңгейде болуы o Тазалықты сақтау o Дұрыс тамақтану o Шынығу o Көңілді жүру o Сәнді киіну

кетуі. Бұзылу сатысы 1, 2, 3 дәрежелі жалпақтабандылық

Пайда болу себебі  o Үнемі биік өкшелі аяқ - киім кию o Тар аяқ - киім кию o Аз қозғалыс o Артық салмақ

болуы
Иммундық жүйенің әлсіреуі
Бұлшықет күшінің төмендеуі
Денсаулық бұзылады

шынықтыру, ырғақты қимыл
Зиянды әдеттерден аулақ болу

- Ақсүйек - Көкпар тарту - Алтыбақан - Асық - Ат жарыс - Қыз қуу - Бәйге - Күрес

дамытуына

Дене қимылының жетілуі, шынығуы
Өмірді қызықты, мағыналы етіп өткізуіне
Көтеріңкі көңіл –

күй

Тақырыбы: Организмнің өсу және даму деңгейін антропометрлік әдіспен анықтау.

Антропометрия — адамның дене мүшелерін өлшеу арқылы оның дене құрылысына тән жыныстық — адамның дене мүшелерін өлшеу арқылы оның дене құрылысына тән жыныстық, нәсілдік — адамның дене мүшелерін өлшеу арқылы оның дене құрылысына тән жыныстық, нәсілдік және жас ерекшеліктеріне жан-жақты анықтамалар беретін антропологиялық зерттеудің негізгі тәсілдерінің бірі. Антропометрия тәсілінің негізін алғаш француз антропологтары (19 ғ.) қалаған. Антропометрия өлшеу балдық бағалар арқылы жүргізіледі. Этник. антропологияда тірі адамның бас, бет, дене салмағы, бойы т.б. түрлі өлшемдер бойынша анықталады. Сонымен қатар бассүйек, қаңқа сүйектерге, көз, шаш, тері түстеріне де өлшеу жұмыстары жүргізіледі. Сөйтіп, А-лық материалдарға жан-жақты статистик. сипаттамалар беріледі. А-ның қолдану салалары өте көп: адамға киім тігу, аяқ киімдерін, өндіріс станоктарын, жиһаздардың түрлерін т.б. адам денесіне ыңғайлы етіп жасау кезінде антропометриялық деректер ескеріледі. Криминалистикада антропометриялық деректер қылмысты адамды тануда кең пайдаланылады.

в) 250
2. Омыртқа жотасы қанша омыртқадан тұрады?
А) 40-45

б) 25-30 в) 33-34
3. Омыртқа жотасы неше бөліктен тұрады?
А) 6 б) 8 в) 5
4. Садақ сүйек қай жерде орналасқан?
А) аяқта б) қолда в) мойын омыртқада
5. Жалпақ үшбұрышты сүйек қалай аталады?
А) бұғана б) жауырын в) қабырға

в) тобық 7. Шүйде (қарақұс) бөлігі қай жерде орналасқан? А) тұлға сүйегінде

б) бас сүйекте в) төс сүйегінде 8. Сүйектің құрамында қанша % органикалық заттар бар? А) 20 % б) 30 % в) 10 % 9. Адамның қаңқасы неше жасқа дейін өседі? А) 22-25 жас б) 15-20 жас в) 30-35 жас 10. Сүйекті зерттейтін ғылым қалай аталады? А) эндокринология б) ортопедия в) орнитология

6.а 2.в

7.б 3.в 8.б 4.а 9.а 5.б 10.б

қалыптасудың алдын алу ( қосымша )126-127 беттегі тірек-сызбалармен, сұрақтармен жұмыс...