Разделы презентаций
- Разное
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Презентация к уроку адыгейской литературы по теме: "Лыхъужъыым иорэд".
Содержание
- 1. Презентация к уроку адыгейской литературы по теме: "Лыхъужъыым иорэд".
- 2. Андырхъое Хъусен Борэжъ ыкъор (1920-1941)
- 3. Хъусенэ шъэожъые Iушэу, губзыгъэу къэхъугъ. ИцIыкIугъом щегъэжъагъэу
- 4. ИцIыкIугъом щегъэжьагъэу Хъусенэ лэжьэным ик1асэу, ятэ готэу
- 5. Ау зэк1эми анахь ик1эсэ сэнэхьатмэ Хъусенэ ащыщыгъ
- 6. Анахьыбэмк1э Хъусенэ ик1эсагъэхэр усэхэр ары. Хъусенэ езбырэу
- 7. Хъусенэ жьэу усэхэр зэхилъхьанэу ригъэжьагъ. Апэрэ усэу
- 8. 1оныгъом и 28-м 1941 илъэсым стрелковэ дивизиеу
- 9. Илъэс 1935 -м Хъусенэ Адыгэ педучилищэм ч1эхьагъ.
- 10. Адыгэ к1элэегъэджэ техникумыр Андырхъое Хъусен къызеухым, 1938-рэ
- 11. Хъусенэ газетым 1оф щиш1э зэхъум, колхозхэр совхозхэр,
- 12. 1оныгъом и 30-м фронтовой листовкэу къыдэк1ыгъэм Хъусэнэ иблэнагъэ къытегущы1эщтыгъэ, щысэ техып1эу къафагъэуцущтыгъэ.
- 13. Хэгъэгу зэошхор (1941-1945 илъэс)
- 14. Дзэ плыъыжьым тэ тэк1о Непэ тигуш1уагъо уашъом
- 15. 1941 – рэ илъэсым ишэк1огъу мазэ и
- 16. Тидзэк1ол1эу хэк1одагъэр бэ. Хъусенэ ынэгу щэм пхырелы,
- 17. Хъусенэ игъусэхэм у1агъэхэр ягъусэу зэк1эк1онхэу аре1о. Ежь
- 18. Пый дзэк1ол1хэр къапыщыт л1ыхъужъым къемыожьхэу, зыкъитыным щыгугъухэу
- 19. Л1ыгъэу Хъусенэ зэрихьагъэм фэш1 Советскэ Союзым и Л1ыхъужъ зыфи1орэ щытхъуц1эр Хъусен къыфагъэшъошагь.
- 20. Хъусен иусэхэм ныбжьык1э 1офыгъохэр, щы1эк1э - псэук1эр,
- 21. Хъусен итхыгъэхэу хаутыгъагъэхэр Жэнэ Къырмызэ къыугъоижьыхи «Сэ
- 22. Хъусен идунай къырык1уагъэр, л1ыгъэу зэрихьагъэр къа1уатэу тхак1охэм
- 23. Андырхъое Хъусен иныбджэгъу хьалэлэу Жэнэ Къырымызэ иусэу «Л1ыхъужъым иорэд».
- 24. Словарнэ 1офш1энАнтонимпыйхэрНыбджэгъухэрСиноним л1ыхъужъбланэ
- 25. Скачать презентанцию
Андырхъое Хъусен Борэжъ ыкъор (1920-1941) Андрыхъое Хъусенэ къуаджэу Хьакурынэхьаблэ 1920 – рэ илъэсым гъэтхапэм и 2 –м къыщыхъугъ.
Слайды и текст этой презентации
Слайд 2
Андырхъое Хъусен
Борэжъ ыкъор
(1920-1941)
Андрыхъое Хъусенэ къуаджэу Хьакурынэхьаблэ 1920 – рэ
илъэсым гъэтхапэм и 2 –м къыщыхъугъ.
Слайд 3Хъусенэ шъэожъые Iушэу, губзыгъэу къэхъугъ. ИцIыкIугъом щегъэжъагъэу иныбджэгъумэ ягъусэу Лэбэ
Iушъо уахътэр щигъакIощтыгъэ. Пчыхьэрэ таурыхъэу янэу Къутасэ къыIуатэщтыгъэмэ икIасэу ядэIущтыгъэ.
Андрыхъое Къутасэ ахэр бэ дэдэу ышIэщтыгъэ.
Слайд 4ИцIыкIугъом щегъэжьагъэу Хъусенэ лэжьэным ик1асэу, ятэ готэу 1оф ыш1эщтыгъэ. Хъусенэ
ицIыкIугъом щегъэжьагъэу колхозым щылэжьагъ. Лэжьыгъэ Iухыжьыгъо уахътэм игу етыгъэу колхоз
губгъохэм Iоф щишIэщтыгъэ
Слайд 5Ау зэк1эми анахь ик1эсэ сэнэхьатмэ Хъусенэ ащыщыгъ тхылъ еджэныр. Ичылэ
гупсэ Хъусенэ ублэп1э гъэсэныгъэр щигъотыгъ, ет1анэ гъунэгъу чылэм яблэнэрэ классыр
къыщиухыгъ.
Слайд 6Анахьыбэмк1э Хъусенэ ик1эсагъэхэр усэхэр ары. Хъусенэ езбырэу усабэхэр ыш1эщтыгъэ. Пушкиным,
Лермонтовым, Некрасовым, Маяковскэм, Тарас Шевченкэм иусэхэр ик1эсагъ.
Хъусенэ Адыгэ усак1оу Теуцожь
Цыгъо иусэхэр ик1эсагъ, еджак1охэмэ апашъхьэ бэрэ ахэмэ къафеджэщтыгъэ
Слайд 7Хъусенэ жьэу усэхэр зэхилъхьанэу ригъэжьагъ. Апэрэ усэу ытхыгъагъэр «Щэхъураджэ» я
1934 – рэ зетхым илъэс 14 нахь ыныбжьыгъэп. А усэр
псыхъоу Щэхъураджэ фэгъэхьыгъагъ.
Слайд 81оныгъом и 28-м 1941 илъэсым стрелковэ дивизиеу Хъусенэ зыхэтыр, Запорожскэ
областым украинскэ ч1ыгум апэрэу пыим пэуцужьыгъ.
Заор сыхьатибгъо к1уагъэ. Дивизиер
пыихэм атек1уагъ ык1и селоу Малая Белозерка ыштагъ, гъэрэу нэбгырэ 300 солдатхэу ык1и офицерхэу ыштагъ.Апэрэ заом Хъусенэ снайперскэ винтовкэмк1э пый т1ок1 фэдиз ыук1ыгъ. Андрыхъуаем и ротэ снайпер куп лъэш зэхищэгъагъ ык1и ахэр ыгъасэщтыгъэх
Слайд 9Илъэс 1935 -м Хъусенэ Адыгэ педучилищэм ч1эхьагъ. Ащ щеджэ зэхъум
Хъусенэ чанэу литературнэ бэрэскэшхохэмэ хэлажьэщтыгъэ. Ащ тхак1охэмрэ усак1охэмрэ япроизведениехэмэ къащеджэщтыгъэх,
театрэм иартистхэм къэгъэлъэгъонхэр къыщаш1ыщтыгъэх
Слайд 10Адыгэ к1элэегъэджэ техникумыр Андырхъое Хъусен къызеухым, 1938-рэ илъэсым хэку гъэзетэу
«Социалистическэ Адыгей» иредакцие 1оф щиш1энэу ригъэжьагь.
Слайд 11Хъусенэ газетым 1оф щиш1э зэхъум, колхозхэр совхозхэр, фабрикхэр, заводхэр къык1ухьэщтыгъэ,
ныбжьык1эмэ бэрэ гущы1эгъу афэхъущтыгъэ. А уахътэм дунаир бырсырыщтыгъэ, заор къэблагъэщытыгъэ.
Хъусенэ иусэу «Дзэ плъыжьым тэ тэк1о» зыфи1орэм а уахътэм ытхыгъ ык1и военно - политическэ училищэм ч1эхьагъ.
Слайд 121оныгъом и 30-м фронтовой листовкэу къыдэк1ыгъэм Хъусэнэ иблэнагъэ къытегущы1эщтыгъэ, щысэ
техып1эу къафагъэуцущтыгъэ.
Слайд 14Дзэ плыъыжьым тэ тэк1о
Непэ тигуш1уагъо уашъом нэс зе1эт,
Гум орэдыр щизэу
къызэлъыхэтэдз,
Дзэ Плъыжьым тык1онэу хэгъэгур
Къытэджагъ,
Бэрэ тызэжагъэм игъо къынэсыгъ.
Тянэхэр гуш1оу 1апл1ыр къытащэк1ы,
Чылэр
къытфэчэфэу тэ тыкъагъэк1уат,К1асэхэр гуш1оу тэ къытк1элъэплъэх,
Колхозэу тызып1угъэм унашъор къеш1.
Тызэол1ы бланэу, къащтэр тымыш1ахэу,
Щысэ къыттырахэу дзэм тыхэтын.
Слайд 151941 – рэ илъэсым ишэк1огъу мазэ и 8-рэ мафэ зикомандир
заом щыфэхыгъэ я 2-рэ ротэм ипащэ 1энат1э Хъусенэ 1оуцо. Украинэм
ит селоу Дьяковэ пэгъунэгъу 1уашъхьэу ц1э зимы1агъэм оборонэр щиубытыгъ Хъусэнэ иротэ. Пыир хъашкъурэ1ум фэдэу заулэрэ къилъыгъ, ау тидзэк1ол1хэм зи къыдагъэхъугъэп. Ет1анэ къязаохэрэм шхончэо ротит1урэ танкхэмрэ къахагъахъошъ, маш1ор къапытэкъоу атакэм къежьэх.
Слайд 16Тидзэк1ол1эу хэк1одагъэр бэ. Хъусенэ ынэгу щэм пхырелы, ау ротэм пэщэныгъэр
дызэрихьаныр зэпигъэурэп. Пыим иатакэхэр къызэк1элъэк1ох, ротэм зэон зылъэк1ынэу мак1э къэнэжьыгъэр.
Ахэм оборонэр зыща1ыгъ лъэгап1эм къэзыдзыхьагъэ фашистхэр къылъэк1уатэх.
Слайд 17Хъусенэ игъусэхэм у1агъэхэр ягъусэу зэк1эк1онхэу аре1о. Ежь изакъоу пыир зыригъэ1ажэнэу
унашъо еш1ы. Пыир къылъэк1уатэ, Хъусенэ ручной пулеметымк1э пыим зэпымыоу ео,
гранатэхэри ахедзэ.. Аузэ щэхэр зэк1э еухых. Къыфэнэжъыгъэ гранатэр ы1ыгъэу, узыш1ок1ын умылъэк1ыщт къушъхьэ цэк1э пытэу политрук ныбжьык1эм 1уашъхьэм зыкъыще1эты. Пый дзэк1ол1хэм агъэш1эгъо лъыр къызэчъэхырэ нэбгырэ закъоу апэк1э лъызымыгъэк1уатэу къапыщытым л1ыгъэу хэлъыр.- Зыкъэт урыс! – къызэрэгъэкуох гитлеровцэхэр.
Адыгэ политрук к1алэм иджэуапыр зы
-Урысмэ затырэп!
Слайд 18Пый дзэк1ол1хэр къапыщыт л1ыхъужъым къемыожьхэу, зыкъитыным щыгугъухэу къепшыл1эх. Благъэу къек1ол1эгъэ
нэбгырэ заулэр зыдихьынэу гранатит1ур ыпашъхьэ редзэжьы, о мэкъэшхори къыдэуае…
Слайд 19Л1ыгъэу Хъусенэ зэрихьагъэм фэш1 Советскэ Союзым и Л1ыхъужъ зыфи1орэ щытхъуц1эр
Хъусен къыфагъэшъошагь.
Слайд 20Хъусен иусэхэм ныбжьык1э 1офыгъохэр, щы1эк1э - псэук1эр, патриотизмагъэр, уихэгъэгу уфэлэжьэныр
ык1и нэмык1хэри темэ шъхьа1эу я1эх. Ащ къыхэк1эуи еджап1эхэм апае тхылъхэм
иусабэхэр къадэхьагъэх: «Пц1эшхъо ц1ык1у» (я 5-рэ класс), «Кавказ», «Гъэмэфэ пчэдыжь», «Тичъыгыжъ дэжь» (я 7-рэ класс) ык1и нэмык1хэр.
Слайд 21Хъусен итхыгъэхэу хаутыгъагъэхэр Жэнэ Къырмызэ къыугъоижьыхи «Сэ сиорэд» ыц1эу 1946-рэ
илъэсым апэрэу тхылъ шъхьафэу къыдигьэк1ыгъагъ. Ащ ыужым Хъусен иусэхэр зэхэугъоягъэхэу
заулэрэ къыдэк1ыгьэх: «Орэд къэс1ощт», «Сыпсаоу сышъулъыт» (адыгабзэк1и урысыбзэк1и).
Слайд 22
Хъусен идунай къырык1уагъэр, л1ыгъэу зэрихьагъэр къа1уатэу тхак1охэм произведение пчъагъэхэр атхыгьэх.
Ахэмэ ащыщых Кэстэнэ Дмитрие ирассказэу «Батыр», Мэщбэш1э Исхьакъ ипоэмэу «Сшынахьыжъ»,
Яхъул1э Сэфэр ипоэмэу «Хъусен», Жэнэ Къырымызэ идокументальнэ повестэу «Андырхъое Хъусен», З.М. Колосовым иповестэу «Товарищ генерал» зыфи1охэрэр ык1и ахэм анэмык1хэри. Повестэу «Товарищ генерал» зыфи1орэм техыгъэу, а ц1эр и1эу художественэ фильм «Мосфильмым» 1972-рэ илъэсым щытырахыгъ.Хъусен иобраз а фильмэм кьыщеш1ы артист ц1эры1оу Шавкат Газиевым.
