II топ металдарына жалпы сипаттама. Кальций және магний

периодтық жүйедегі орнын, атом құрылысын, алынуын, физикалық, химиялық қасиеттерін және

таралуын меңгерте отырып, химиялық формулаларды және химиялық реакция теңдеулерін сауатты жазуға дағдыландыру.
Міндеттері:
Білімділік: Периодтық жүйедегі орны бойынша кальций мен магнийдің атомының құрылысы, қасиеттері, күнделікті өмірде қолдану салаларымен таныстыра отырып, алған білімдерін жанында сақтау, ойлау қабілетін дамыту, білімге құштарлығын, дүниетанымдық көзқарасын арттыру.
Тәрбиелік: Студенттерді оқуға, жауапкершілікке, өз бетінше еңбектенуге тәрбиелеу. Тез ойлап, тез қорытуға және сөйлеу мәдениетіне тәрбиелеу.
Дамытушылық: Студенттерді өз бетімен, ұжыммен жұмыс істеу біліктіліктерін дамыту, есте сақтау, ой - өрісін дамыту, өмірдегі көрген деректерді пайдалана білуіне және шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыру.

жабдықтар: периодтық жүйе, маркер, плакаттар,

жұлдызшалар, презентация, проектор

I. Ұйымдастыру кезеңі:
Сәлемдесу.
Сабақтың мақсаты және міндеттері.
Сабақтың құрылымын таныстыру.
Эпиграфпен таныстыру.
Топты үш топқа бөлеміз: I топ-Натрий. II топ-Магний. III топ-Кальций
II. Тірек білімдерінің өзектілігі.
1. Қайталау - оқу анасы (викториналық сұрақтар)
III. Жаңа білімдерді меңгерту.
Жаңа материалды түсіндіру.
1. II топ металдарына жалпы сипаттама 2. Кальций мен магнийдің құрамы, қасиеттері.
3. Кальций мен магнийдің қолдануы
IV. Білімді пысықтау.
3. 1. Күш сынасу – «Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады». 2. «Кім жылдам?» ойыны.
3. «Кім тапқыр?» ойыны.
4. «Шешімін тап» есеп сайысы
5. «Ғажайып шеңбер». (егер уақыт артылып қалса)
V. Сабақты қорытындылау Білімді бағалау VI. Үй тапсырмасы. VII. Рефлексия.

Д.

И. Менделеев

калий қай топта орналасқан?
3. Натрий, калий табиғатта таралуы бойынша нешінші

орында?
4. Натрий мен калийдің физикалық қасиеттері қандай?
5. Натрийдің электрондық формуласын жаз.

бейметалл бар?
8. Натрий және калиймен жұмыс істегенде техника қауіпсіздігі ережелерін

сақтау керек пе?
9. Натрий гидрокарбонатын қайда қолданады?

, массалық үлесі бойынша 1,9%. Ол 200-ге жуық минералдын құрамына

кіреді: магнезит және доломит, карналлит, оливин , форстерит, бруцит, асбест. Магнийдің көп мөлшері мұхит, теңіз және тұзды көлдердің суларында бар. Орташа есеппен 1м³ суда 1 кг шамасында магний болады.
Кальций көп таралған элементке жатады. Жер қыртысындағы құрамы бойынша ол V орында, оның массалық үлесі - 3,4%. Табиғатта кальций қосылыстарын кез келген жерде кездестіруге болады: кальций тұздарынан таулы массивтер және сазды тау жыныстары түзілген, ол теңіз, өзен суларының, өсімдік , жануар және адам организмдерінің құрамына кіреді.

басым, жеңіл созылады және иіледі. Ол ауамен жанасқанда бірден жұқа

және тығыз қорғаныш оксид қабықшасымен қапталады, сондықтан да мөлдір емес. Жылу мен электр тогын жақсы өткізеді. Тығыздығы 1,739 г/см³ Балқу температурасы, 651°С.
Қайнау температурасы, 1107 °С.

Кальций – күмістей ақ түсті жеңіл металл. Оның ауамен әрекеттесуі нәтижесінде түзілген оксид қабықшасымен лезде қапталады, сондықтан оны сілтілік металдар сияқты керосин қабатының астында сақтайды. Тығыздығы, 1,55 г/см³
Балқу температурасы, 840 °С
Қайнау температурасы, 1482 °С

оксиді)
Mg + Cl2 = MgCl2 (магний хлориді)
Кәдімгі температурада галогенмен

әрекеттеседі, галогендерді атмосферада қыздырғанда бұл металдар тұтанады: Mg + CI2= MgCI2
II. Кальций
Ауада қыздырғанда жанады және галогендермен әрекеттеседі: 2Са + О2 = 2СаО (кальций оксиді) Са + Вr2 = СаВr2 (кальций бромиді)
Са + 2 Н2О = Са(ОН)2 + Н2
(Кальций гидроксиді)

басқа бейметалдармен тотығады:
Са + Н2 = СаН2 (кальций гидриді);
3

Са + N2 = Са3N2 (кальций нитриді); 3Mg + N2 = Mg3N2 (магний нитриді);
Са + S = СаS (кальций сульфиді); Mg + S = MgS (магний сульфиді);
3 Са + 2 Р = Са3Р2 (кальций фосфиді); 3 Mg + 2 Р = Mg3Р2 (магний фосфиді);
Са + 2 С = СаС2 (кальций карбиді) ;

келеді. Оның қанда аз болу себебі – стресстің немесе шаршағандықтың

белгісі. Ол үлкен адамға күніне 300-500 мг мөлшерде қажет.
Кальций адам ағзасында өте кең таралған макроэлемент, ол көп мөлшерде қаңқада және тісте кездеседі. Оның үлкен адамға қажет мөлшері 800-1000 мг, ал жас балаға 600-900 мг. қажет. Кальцийдің сіңірілуіне аспирин, қымыздық қышқыл әсер етеді. Сондай-ақ ағзаның кальцийді сіңіруіне магний қажет екені көрсетілген.

тағамдарда аз болады. Құрамында көп мөлшерде кальций бар тағам ішу

адамның өмір жасын ұзартатындығын швед ғалымдары зерттеген. Тістен басқа ол сүйекте болады.
Олар жемістер мен көкөністерде көптеп кездеседі.

жасауда кеңінен қолданады. Бұл құймаларға электрон (Mg, Al, Zn, Mn),

магналит және т.б. жатады. Магнийді шойынға қосқанда шойынның беріктігін және иілгіштігін едәір жоғарылатады.
Кальций құймаларын, жоғары сортты болат алу үшін пайдаланады. Кальций және қорғасын құймаларын подшипник өндіріснде қолданады.
Кальций мен магнийдің тотықсыздандырғыштық қасиеттерін өнеркәсіпте кейбір бағалы және сирек металдар алу үшін қолданады.

мыңды жығады».

Теңдеуді шығар: CаО + Н2О =…; Мg + O2 = …; Na2O + H2O=…. 2- тапсырма: Мынадай айналымдардың реакция теңдеулерін жазыңдар: Са→СаО→Са(ОН)2→Са(NO3)2
3- тапсырма: Теңдеуді шығар: MgO + H2O = ….; MgO +HCI = …. + ….; Na2O + H2SO4 = Na2 SO4 + ….

Шығармашылық тапсырма: «Менің өлкемнің байлығы» тақырыбына слайд, реферат дайындау.