Спандияр Көбеев

қазақ жазушысы, қоғам қайраткері, Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі.
1878 жылы бұрынғы

Торғай облысы, Обаған болысына қарасты нөмiрі үшiншi ауылда - қазiргi Ақсуат ауылында дүниеге келген.

Спандияр Көбеев туралы

адам болған көрiнедi. Әкесi Көбей хат таныған, шыншыл, тек қолөнерiмен

күн көрген. Әке-шешесiнiң үлгi тәрбиесi болашақ педогог-жазушының мiнез құлқының қалыптасуына көп әсер еткен. Мектеп жасына жетiп қалған бала бiрде әкесiмен бiрге бұл кездегi дәулеттi кiсi Соқытбайдың ауылына барғанда, Ыбырай Алтынсариндi көредi. Көп кешiкпей сол ауылда ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин бiрiншi рет екi жылдық мектеп ашады.

Содан кейiнгi жылдары Қарағайлыкөл деген жердегi төрт жылдық болыстық мектепте

бiлiм алады да, Қостанай қаласындағы Алтынсарин ашқан орыс-қазақ мектебiнде оқуын жалғастырады. Ендi ол осы қаладағы жаңадан ашылған екi жылдық педагогикалық курсқа түсiп, оны 1901 жылы бастауыш мектеп мұғалiмi деген мамандық бойынша бiтiрiп шығады.

орыс халқының атақты жазушысы И. Крыловтың бiрнеше мысалдарын қазақшаға аударып,

баспаға ұсынады. Ол аудармалары «Үлгiлi тәржiме» деген атпен 1940 жылы және «Үлгiлi бала» (1912 жылы) кiтаптары басылып шығады. Осы кiтаптарына енген өлеңдерi мен әңгiмелерi жасөспiрiмдердi еңбек пен бiрлiкке, тату-тәттi ынтымаққа шақырған.

1913 жылдың қазан айында басылып шығады. Бұл роман шығармашылық өмiрiнде

ерекше орын алады. Мұнда қазақ ауылының әлеуметтiк суретi, қазақ әйелiнiң тағдыры, оның теңсiздiгi және жастар өмiрi, ойын-той салттары туралы бейнеленген.

жылы өңделiп, екiншi рет кiтап болып баспадан шығады. Кiтаптың негiзгi

мазмұны педагог-жазушының өткен өмiр жолы, қоғамдық қызметi, ортасы мен дәуiрi жайлы шығарма. Әсiресе, Ы. Алтынсариннiң халықтық қызметiн көрсетуге көп көңiл бөлген.
Ұлы ағартушының iзбасары С. Көбеевтiң кезiнде жоғары бағаланып, екi дүркiн Ленин орденiмен марапатталып, «Қазақстан Республикасының еңбек сiңiрген мұғалiмi» деген құрметтi атақ алған және Республика Жоғарғы Кеңесiне депутат болып сайланды.

мысалдар.
Орындалған арман: Романдар мен мысалдар.

Шығармалары

Ә, бұлбұл, сені әнші деп естіп едім,
Сайрашы сынайын мен өзім

естіп.
Бұл кезде жұрт сөзіне сенім бар ма,
Сыпыртып айтқанының бәрі – өсек.
Аямай біліміңді паш айлашы,
Тыңдайын мейірім қанып болса несіп.
Сандуғаш сол арада әнге басты,
Жаңғыртып кетті даусы күллі ағаштың.
Білімін құдай ерген аясын ба,
Мың түрлі құйқылжытып лебіз шашты.
Даусын кейде көтеріп, кейде созып,
Тыңдатуға ләззатты үнін шашаты.
Құс біткен сайрап жатқан ормандағы
Бәрі де құлақ салып құп  тыңдасты.
Аң біткен маңындағы тұра қалып,
Елтісіп тұрды әніне құлақ салып.
Аузынан сорғалатып сілекейін,
Есек те тыңдап тұрды ғажаптанып
Сол кездесоғып тұрған жел де тынып,
Ешбір жан бүлк етпеді тамаша ғып,
Бұлбұлдың қызған сайын басып жатыр,
Сырнайдың даусындай үні шығып.

Бір ашып батыр бұлбұл әнге салды,
Елтітіпмаңындағы күллі жанды,
Бір кісі қойда жүрген баласымен,
Мас болып, олар-дағы ұйықтап қалды.
Наданға еткен қызмет кетер текке,
Жақсылығың болса сақтан, ондайға етпе,
Соқтырып әрлі-берлі сандуғашым,
Тоқтады ұнады ғой деп есекке.
Көтеріп ақымақ есек жерден басын:
-Жарайды, ұнайды,-деді,- сандуғашым,
Жалықпай тыңдауға да болады екен,
Азырақ кемдігі бар, неғыласың!
Жоқ па еді әтешпенен таныстығың?
Кем қылып сайрамаушы ед, ол да сенен.
Болмайды жамандауға сені-дағы,
Даусың болса-дағы мысқал төмен.
Айтамын достығымды құлақ салсаң,
Кешікпей бұған шығып әтеш барсаң,
Бұдан да артығырақ соғар едің,
Егер де сол құстан бір ғибрат алсаң.
Осылай есек тұрды жынын құсып,
Білімді жетік мақтауы сол, надан күшік,
Бұл итті құдай енді кез қылма деп,
Сандуғаш көтеріліп кетті ұшып.

не болса бақсыз
Таудайын талаптан да бақыт артық
Болса да қара жаяу

жалғыз атсыз.
Ынтымақ жоқтығынан біздің қазақ,
Кем жұртқа әрбір түрлі болды мазақ
Зияны толып жатқан бастан артық,
Кемітіп ғазиз басын көріп ғазап.
Мысалы, бірліксіздің ғибыраты,
Пайдалы салыстырсаң бар лұғаты.
Кеңесінен аққу, шортан, шаянменен,
Тыңдаңыз тәржіме етіп жазған хатты:
Бір аққу, шортан, шаян бұрынырақ
Кеңесін еттім бәйіт, салсаң құлақ,
Тартуға жүкті арбаны міндеттенген,
Оңаша көл басында тұрған жырақ.
Үшеуі кәдімгідей жегілісіп,
Қайтсе де тартамыз деп ерегісіп,
Тырмысып бейшаралар азаптанды,
Пайдасыз михнаттанып терге түсіп.

Жөнелді аққу көкке таман,
Сұңқылдап үсті-үстіне достан жаман,
Жайда да кесел шіркін жөнге жүрмес,
Тырмысып кейін қарай жатыр шаян.
Тартады демалысып кезек-кезек,
Арбаны қозғалта алмай күдер үзіп,
Тыпырлап суға қарай бетіменен
Шамасы келмей жатыр шортан кезіп.
Кіріскен ынтымақсыз ол басында
Ерлердің болмай бірлік жолдасында.
Бетімен әр тарапқа тартқаннан соң,
Қозғалмай арба қалды көл басында.

бұрынғы әдебиетте прозаның тууына, ондағы роман жанрының қалыптасуына сіңірген еңбегімен

байланысты.