Қанықпаған майлар және соның негізіндегі БАЗ Эпоксидтелген алкилкарбон

Қайралапова Г.Ж.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Химия және химиялық технология факультеті

қатарындағы моноқанықпаған қышқыл есебінен қышқылдылығы төмен, ал сақталу мерзімі жоғары

болғандықтан қазіргі таңда үлкен сұраныс тауып келеді. Биохимиялық қасиеті жағынан зәйтүн майына ұқсас болғандықтан кейбір ғалымдар оны «солтүстік зәйтүн» деп те атайды. Рапс майы Е витаминін және көптеген қанықпаған қышқылдардан тұрады: полиқанықпаған қышқылдар (линоль қышқылы — Омега 6, линолен қышқылы — Омега 3) және моноқанықпаған қышқылдар (олеин қышқылы — Омега 9). Тағамдық рапс майы жағымды жаңғақ иісі мен дәмін берсе, ал түсі жағынан сарыдан қоңырға дейін болады. Рапс майы түрлі тағамдар жасауда (салаттар, кондитерлік өнімдер, консерванттау, қуыру және т.б.) үшін қолданылады.

майы өте оптималды, негізгі компоненттері линолен, линоль және арахидон қышқылдары

болып табылатын қаныққан және де қанықпаған май қышқылдар тобынан және де максималды Е витаминінен тұрады.
Мақсаты: Рапс майынын биологиялық құндылығына, экономикалық тиімділігіне қарай рапс майы негізіндегі анионактивті және бейионогенді БАЗ алу. Рапс майынын мақсатты өнімнін сандық шығымымен тура сабындалуынын оптимады жағдайлары: процесс температурасы 60-800С, қажетті сілті ерітіндісінің концентрациясы 35-40%-дан төмен емес.

эпоксидтелуге қабілетті болып келеді. Эпоксидтелуге соя, льяное, дегидратталған кастор майлары

бейім. Эпоксидтелуші агент ретінде органикалық пероксиқышқылдар (пероксисірке қышқылы, монопероксифталь қышқылы, т.б.) қолданылады.

байланыстары бар май қышқылдары қалдықтары мен пероксиқышқылдармен жүреді ( Прилежаев

реакциясы):

алуда қолданылады.