Қаржы №1 тақырып Бюджет түсімдерінің экономикалық мазмұны 1

сыныпталуы.
2. Салықтық және салықтық емес түсімдерге сипаттама. Республикалық және жергілікті

бюджеттер құрамындағы олардың ролі мен маңызы. 3. ҚР салық жүйесі. ҚР салықтарға, алымдар мен төлем-ақыларға сипаттама.
4. Ресми трансферттер, бұрын берілген несиелерді жабу – бюджетке қаражат түсірудің бір көзі ретінде.

қорларының бір бөлігі, олар ҚР заңдарына сәйкес түрлі деңгейдегі билік

органдарының иеленуіне өтеусіз және қайтарымсыз тәртіпте берілетін ақша қаражаттары болып табылады. Олар ақша қаражаттары қорларының қалыптастырылуы үдерісінде пайда болатын экономикалық қатынастарды айқындайды.

Бюджет табыстарының басты материалдық қайнар көзі – ұлттық табыс болып саналады. Ұлттық табыстың өсуі мемлекеттің табыс көлемі мен мемлекеттік бюджет табыстарының үнемі көбеюін қамтамасыз етеді.

меншіктің түрлі формаларындағы кәсіпорындарда пайда болатын қоғамның таза табысын білдіреді.

Снымен бірге, мемлекет өз табысына жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін өндірістік және өндірістік емес салаларында жұмыс істейтін, сондай-ақ кез келген кәсіпкерлік қызметпен айналысатын азаматтар табыстарының бір бөлігін шоғырландырады.

формалары мемлекеттік бюджетке алынатын түсімдер жүйесін құрайды. Мұндай түсімдер Бюджет

кодексімен бекітілген белгілі бір мөлшерде және белгіленген мерзімде бюджетке алынатын міндетті төлемдерді айқындайды.

Бюджет табыстарының басты материалдық қайнар көзі – ұлттық табыс болып саналады. Ұлттық табыстың өсуі мемлекеттің табыс көлемі мен мемлекеттік бюджет табыстарының үнемі көбеюін қамтамасыз етеді.

түсімдер
қарыздар
бюджеттің
түсімдері

сонымен бірге заңи тұлғалардың төленген мемлекеттік кепілдіктер бойынша талаптарды қайтаруына

байланысты бюджетке түсетін түсімдер.

меншіктегі халықаралық ұйымдардың, мүліктік кешен түріндегі мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік

кәсіпорындар­дың қатысу үлестерін, бағалы қағаздарын, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорын­дардың жедел басқаруындағы немесе шаруашылық жүргізуіндегі өзге мемле­кеттік мүлікті сатудан бюджетке түсетін түсімдер.

байланысты бюджетке түсетін ақшалай түсімдер.

асырылатын, бюджетке алынатын міндетті ақшалай төлемдер болып табылатын салықтардың барлық

түрі.
Салықтық түсімдерге, сонымен бірге бюджетке алынатын басқа да міндетті төлемдер жатқызылады: ҚР Салық кодексі бекітілген төлемдер, алымдар, баждар.
Салықтық түсімдер табыстың негізгі бөлігін құрайды.

Салықтық түсімдер

жатпайтындардан басқа бюджет кодексінде белгіленген бюджетке төленетін міндетті қайтарылатын төлемдер,

сондай-ақ ресми трасферттерден басқа бюджетке өтеусіз берілетін ақша қаражаттары.

Салықтық емес түсімдер

қаржыландыратын мемлекеттік
мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түсетін түсімдер;
мемлекеттік бюджеттен

қаржыландыратын мемлекеттік
мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды
өткізуден түсетін ақша түсімдері;
мемлекеттік бюджеттен қаржыландыратын, сондай-ақ ҚР ҰБ
бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландыратын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар.

салығы
- Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ҚР аумағына импортталатын тауарларға акциздер
-

Газ конденсатын қоса алғанда шикі мұнайға акциздер
- Үстеме пайдаға салынатын салық, бонустар, роялти
- Жергілікті маңызы бар мемлекеттік ақылы автомобиль жолдары арқылы автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алынатын алымнан басқа Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алым.
Телевизиялық және радиохабар ұйымдарына радио жиілік спекторын пайдалануға рұқсат бергені үшін алынатын алым.
- Теңіз, өзен кемелері мен шағын кемелерді мемлекеттік тіркеу үшін алынатын алым

алым
- Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым
-

Радио жиілік спекторын пайдаланғаны үшін төленетін төлем
- Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлем
- Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем
- Әкелінетін және әкетілетін тауарларға кеден баждары
- Консулдық алым
- Қазақстан Республикасының азаматтарының паспорттары мен жеке куәліктерін бергені үшін мемлекеттік баж
- Жүргізуші куәліктерін бергені үшін алынатын мемлекеттік баж
- Мемлекеттік нотариат кеңселері нотариустарының нотариалдық іс-әрекет жасағаны үшін алынатын мемлекеттік баж

Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемелекеттік мекемелердің тауарларын өткізуден түсетін түсімдер
- Республикалық

бюджеттен қаржыландырылатын мемелекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар
- Басқа да түсімдер.

ретінде бір деңгейдің бюджеттерінен (жоғарғы) басқа деңгейдің бюджеттеріне (төменгі) бөлінетін

қаражаттар.

Бюджеттер деңгейлері арасындағы трансферттер келесідей бөлінеді:
жалпы сипаттағы трансферттер;
ағымдағы нысаналы трансферттер;
нысаналы даму трансферттері.

Ресми трансферттер

төменгі бюджеттерге республикалық немесе облыстық бюджетте бекітілген сомалар шегінде берілетін

трансферттер.

Бюджеттік алынымдар республикалық немесе облыстық бюджетте бекітілген сомалар шегінде төменгі бюджеттерден жоғарғы бюджеттерге берілетін трансферттері болып табылады.

Жалпы сипаттағы ресми трансферттер

Нысаналы трансферттер ағымдағы нысаналы трансферттерге және нысаналы даму трансферттеріне бөлінеді.

Нысаналымақсаттағы

трансферттер

(немесе) кірістерінің азаюына әкеп соғатын, заңнамалық актілерді, Қазақстан Республикасы Президентінің

және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін қабылдаудан туындайтын төменгі бюджеттердің шығындарын өтеуге бағытталған;
2) төменгі бюджеттер жоғарғы бюджеттерге беретін, мемлекеттік органдар функцияларының мемлекеттік басқарудың төменгі деңгейінен жоғарғы деңгейіне берілуіне байланысты жоғарғы бюджет шығыстарының ұлғаюына әкеп соғатын, заңнамалық актілерді, Қазақстан Республикасы Президентінің актілерін қабылдаудан туындайтын жоғарғы бюджеттердің шығындарын өтеуге бағытталған трансферттер ағымдағы нысаналы трансферттер болып табылады.

Жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің қолданылуы кезең­інде республикалық немесе облыстық бюджеттерде бекітілген сома шегінде:

үшін республикалық немесе жергілікті бюджетке бекітілген сомалар шегінде беретін трансферттер

нысаналы даму трансферттері болып табылады.

Нысаналы даму трансферттері

түсімдер құрылымы