Астана қаласының медициналық колледжі

З.Ж

– сұрғыт қабықшалардың пайда болуымен және организмнің жалпы улануымен сипатталатын

жұқпалы ауру.

Дифтерия таяқшасы 1884 жылы Леффлермен ашылған. Бұл таяқша сыртқы

ортада өте тұрақты және ойыншықтарда, ыдыс – аяқта, көрпе – төсекте көпке дейін сақталады. Сонымен қатар бұл таяқшалар өте улы экзотоксин бөліп шығарады.

Ауру таратуда әсіресе қоздырғыш тасымалдаушылар және дифтерияның дағдылы емес формаларымен

ауырғандар мейлінше қауіпті. Себебі олар оқшауланбайды, сақтық шараларына мән берілмейді.

ақ әртүрлі заттар арқылы жұғады.

ауырады.

жыл бойы кездесіп тұрады.

Иммунитет тұрақты.

:
Қоздырғыш мұрын, көмекей, жұтқыншақтың шырышты қабағына еніп, өсіп

– өніп, улы экзотоксинді бөліп шығарады. Осыған байланысты эпителий жасушалары өліп, фибриноздық ақшыл – сұрғылт түсті қабықшалар түзіледі. Бұл қабықшалар шпательмен қиын алынып, орнында жара қалады.

орнына байланысты, аурудың бірнеше клиникалық түрлері белгіленеді:

1.Жұтқыншақтың

дифтериясы
2.Көмей дифтериясы
3.Көздің дифтериясы
4.Жыныс мүшелерінің дифтериясы.

% жағдайда. Дифтерияның бұл түрі 3 клиникалық түрге бөлінеді:
1.Жайылмаған
2.Жайылған
3.Улағыш, токсикалық

түрі

улану белгілері пайда болады. Таңдай бездері үлкейіп ісінеді, жұтқыншақтың шырышты

қабықтарын қан кернейді. Бұл жайылмаған жұтқыншақ дифтериясының катаральды түрі, аурумен қарым – қатынаста болған балаларда жиі кездеседі. Кейде таңдай бездерінің әр жерінде ақшыл – сұрғылт қабықшалар пайда болады – бұл аралық түрі. Ал қабықшалар таңдай бездерін толық жауып тұрса, қабықшаланған түрі дейді. Соңғы екі түрінде баланың жағдайы нашарлап, тамағы ауырады.

таңдай тілшік имектерге жайылады. Улану белгілері: ұлғайып басқа мүшелердің қызметін

бұзады, жүрегі әлсіз және жиі соғады, қан қысымы төмендейді. Жұмсақ таңдайдың парезі, бүйректің тапшылығының белгілері пайда болады.

қатты таңдайды жабады. Аурудың аузынан шылқыма тәтті иіс шығады. Дене

қызуы көтеріліп, қатты басы ауырады, іші бүріп ауырып, құсуы мүмкін. Жұтқыншақты қан кернеген және мойынның тері асты май қабаты ісінеді. Бұл ісік ауыр түрінде бұғанадан төмен түсуі мүмкін.

де, өте ауыр түрде өтеді. Қабықшалар көмейде, кеңірдекте пайда болады

да, тыныс жолдары тарылып, баланың дем алуы қиындайды. Ол 3 түрге бөлінеді:
1.Шоғырланған – қабыршақтар көмейде ғана орналасқан;
2.Жайылған – қабыршақтар көмей мен кеңірдекте;
3.Төмен қарай түскен – ларинготрахеобронхит.

белгілер кезеңі: аздап дауысы өзгереді, дөрекі құрғақ жөтел мен дене

қызуы жоғары болады. Бірте – бірте дем алысы шулы, иттің үргені сияқты жөтел пайда болады. 1 – кезең 1 – 3 күнге созылады.

бұлшық еттердің дем алған кезде ішке қарай қабысуы, цианоз қосылады.

Бала мазасыз, аласұрады, салқын, жабысқақ тер жабады. Бұл кезең өмірге өте қауыпты, сол себепті шұғыл көмекті қажет етеді.

төсекте қозғалыссыз, бей – жай қалыпта болады. Дем алысы үстірт,

жиі, терісі өте боз, аяқ – қол суық, тамыр соғысы әлсіз, жүрек соғысы күңгірт. Бұл жағдай бірнеше минутқа созылады да өлімгк әкеліп соқтырады. Көмей дифтериясы көбінде өкпе қабынуына асқынады, ал ол өлімнің тікелей себебі болып табылады.

инфекциялы – токсикалы шок, миокардит, нефроз, полирадикулоневриттің әсерінен болатын шеткі

парездер мен параличтер.

бай жасына сәйкес тамақтандыру. Ауыр жағдайларда, яғни жұмсақ таңдайдың параличінде

- зонд арқылы тамақтандыру;
Негізгі ем дифтерияға қарсы анатоксиндік сары су ертерек қолдану, әсіресе аурудың алғашқы 3 күнінде егу қажет. Дифтерияға қарсы анатоксиндік сары су Безредко тәсілімен егу: әуелі тері ішіне сары судың 1 : 100 ерітіндісін 0,1 мл мөлшерінде, 20 минуттан кейін тері астына сары судың өзін 0,1 мл мөлшерінде, ал 20 минуттан кейін бұлшық етке сары судың қажет дозасы түгел егіледі.сары судың дозасы аурудың дәрежесіне байланысты: 10000 ӘБ шоғырланған түрінде, улағыш түрінде 45000 ӘБ дейін жеткізіледі.

интубация немесе трахеостомия жасалады.

тазалығын бақылау;
Баланың төсек режимін сақтауын қадағалап, қан қысымын, жүрек соғу

жиілігін тексеріп тұру;
Баланы қасықпен немесе зондпен тамақтандыра білу;
Дәрігердің нұсқауымен егулер өткізу, жұтқыншақтан бактериялық анализге жағынды алу;
Трахеостомдық түтікшеге күтім өткізу.

№58 форма бойынша хабар беру;
3.Аурумен қарым – қатынаста болған балаларға

7 – 8 күнге карантин салып, оларды 2 рет бактериологиялық зерттеуден өткізу керек. Аурудан жазылған балалар да 2 рет дұрысталған анализдерден кейін ғана ауруханадан шығарылады;
4.Инфекция ошағында дезинфекция жасау;
5.Санитарлық – ағарту жұмыстарын өткізу;
6.Бактерия тасымалдаушыға 7 күн бойы тетрациклин тобы антибиотиктерімен ем өткізіледі.

мл бұлшық етке егеді, бірінші ревакцинациясы 18 айда егіледі. Одан

кейін 6 – 7 жаста АДС – вакцинасы, 12 - жаста АД – М, 16 – 17 жаста – АДС – М вакциналары 1,0 мл бұлшық етке жасалады.