Слайд 1Ауыздың кілегейлі шырышты қабатының кандидозы, жүйесі, клиникасы, диагностикасы, емі.Жүре дамыған
иммунитет тапшылық синдромы, ауыздағы белгілері. Дәрігер-стоматологтың тактикасы.
Слайд 2Кандидоз
Экзогенді және әндогенді жұқпалы ауруы.
Ауыз қуысының кілегейлі қабығының аурулардың арасында
3 орны алады (Марченко А.И., 1975).
41,7 % жағдайда тек қана
ауыз қуысында кездеседі.
ЖИТС ауру адамдарда 38-63 % жағдайда кездеседі.
Қант диабет ауыру адамдарда, антибиотиктерді және кортикостериодтарды көп көлданған науқастарда.
Слайд 3Қоздырғыш
Кандида саңырауқұлақтар –аспорогендік ашытқытәріздес саңырауқұлақтардың гетерогенді тобы.
Түрлері:
Candida albicans,
Candida tropicalis
Candida krusei
Слайд 4Терминологиясы
Ең көп таралған термин – кандидоз.
Кандидамикоз
Монилиаз
Левуроз
Беткей бластомикоз.
Слайд 5Классификация А.Марченко, А.Руденко
КАНДИДОЗНЫЙ ХЕЙЛИТ
КАНДИДОЗНЫЙ ГЛОССИТ КАНДИДОЗНЫЙ СТОМАТИТ ЗАЕДА.
ОСТРАЯ И ХРОНИЧЕСКАЯ ФОРМЫ:
1. ОСТРЫЙ ПСЕВДОМЕМБРАНОЗНЫЙ КАНДИДОЗ (МОЛОЧНИЦА),
2 ОСТРЫЙ АТРОФИЧЕСКИЙ,
3. ХРОНИЧЕСКИЙ ГИПЕРПЛАСТИЧЕСКИЙ,
4. ХРОНИЧЕСКИЙ АТРОФИЧЕСКИЙ,
5. ДРОЖЕВАЯ ЗАЕДА,
6. КАНДИДОЗНЫЙ ХЕЙЛИТ.
Слайд 6
Ауруды тудыратын болжамды факторлар:
Асқазан-ішек жолының аурулары.
Көмірсу алмасуының бұзылуы.
Витаминді баллансының бұзылуы
( В тобының).
Антибиотиктерді ұзақ уақыт қабылдаса.
Кортикостериодтарды, цитостатиктерді ұзақ уақыт қолданса.
Слайд 7
Жасушы (клеткалы) иммунитеттің ақаулары.
Қан аурулары.
Жеміс-көкөністермен жұмыс істейтін адамдарда мамандық ауыру.
Кондитерлерде.
Ыдыс-аяқ
жуатын адамдарда.
Үй қызметкерлерде.
Слайд 8
Экологиялық жағдайдың нашарлануы.
Егде және қарт адамдарда.
Ұзақ уақыт ішімдік қолданатын адамдарда.
Шылымшегушілерде.
Пластмассадан
жасалған ортопедиялық конструкциялар.
Слайд 9Кандидоз мына ауыруларды асқындыруы мүмкін:
Вирусты ауруларды,
Бактериалды ауруларды,
Ауыз қуысының кілегейлі қабығындағы
атрофиялық (семуі) үрдістерді,
Иммунодефициттіқ жағдайларды.
Слайд 10Эпидемиологиясы
Қалыпты жағдайда кандида текті саңырауқұлақтар табиғатта көп таралған.
Жеміс көкөністерде көп
мөлшерде табылады.
Сапрофиттар болып келеді, сау адамдардың терістінде, асқазан-ішек жолдарында, әйелдердің
қынап жолдарында кездеседі.
11 – 70 % сау адамдардың ауыз қуысының кілегейлі қабығында.
Жаңа түған нәрестелердің, көбінесе дамымаған (уақытысына жетпей туған балаларда) нәрестелердің кілегейлі қабығында кездеседі.
Слайд 11
3 жасқа дейін балалар тасымалдаушы болып келеді.
Патология кезінде - кілегейлі
қабықта, терінің қатпарларында, тырнақ біліктерінде, тырнақта кездеседі.
Периодонт қабынуы тістердің түбір
өзегінде табылған.
Слайд 12Кандида текті ашытқы тәріздес саңырауқұлақтар
Аэробтар,
Адамға шартты-патогенді,
Адамдарға вируленттігі кең көлемде болады,
аурудың қасиеті негізінен адамның организміне байланысты.
Труссоның ақпараты бойынша “кандидоз –жалпы
жүйенің нашар жағдайына байланысты болатын –жергілікті белгісі”
Слайд 13Торшаның құрылымы
Құрылымы күрделі болып келеді: көпқабатты торша қабырғасы, ядро ядерді
мембранасымен, вакуолдері, митохондрийлері бар
Торшаның қабырғасының құрамына фосфолипаза кіреді, ол
эпителий торшасының ішіне саңырауқұлақ енуге жағдай түдырады.
Слайд 14Қауып тудырушы факторлар:
65,5 % кандидозбен ауру адамдарда соматикалық патологиясы бар,
50
% науқастар антибиотиктерді қолнанған, 23 % - кортикостероидтерді, 18 %
-сульфаниламидтерді.
Микоздарды тудыратын болжамды факторларға жатады:
Экологиялық жағдайдың нашарлануы,
қоршаған ортада саңыруқұлақтардың көбеюі,
Егде және қарт адамдар,
Ішімдік.
Жергілікті себептерден: ортопедиялық және ортодонтиялық конструкциялар.
Слайд 15
Кондитерлі және консервті өнеркәсібінде жұмыс істейтін жұмыскерлердің кілегей қабығының жағдайына
химиялық зақым көп ықпал жасайды. Оның ішінде – кілегейлі қабықтың
бұтіндігін бұзатың, рН ортасын және қорғаныс факторларын өзгертетін, кандида саңырауқұлақтардың енуіне жағдай тудыратын жемістердің эссенцияларының, қышқылдарының әсер етуі.
Слайд 16ЖЕДЕЛ ПСЕВДОМЕМБРАНОЗДІ КАНДИДОЗ (СҮТТЕМЕ).
Шырышты қабақ құрғақ, ақ түсті қақ, ірімшік
тәріздес массаларға ұқсас , немесе ақ-сүр түсті қабық, оларды алғаннан
кейін гиперемиялық беті ашылады(жеңіл дәрежеде).
Ауыр дәрежесінде қақ тығыз, оңай алынбайды, алынғаннан кейін эрозиялық беті ашылады, қанайды.
Слайд 17ЦИТОЛОГИЯ
Эпителийдің десквамациялық клеткалар, кератин, фибрин, тағам қалдықтар, бактерийялар, мицелий жіптер
байқалады.
Слайд 18
Қақ көп емес ,
шырышты қабық гиперемияланған, сілекей көбіктенеді
ЖЕДЕЛ АТРОФИЯЛЫҚ
Слайд 19СОЗЫЛМАЛЫ ГИПЕРПЛАСТИКАЛЫҚ
гиперемияланған шырышты қабық үстінде үлкен ақ папулалар, шырышты
қабық құрғақ,олар бір-бірімен бляшкалар түзейді.
Қақ нашар алынады. Көбнесе алмалы-салмалы
протездердің астында кездеседі. Предраковое состояние.
Слайд 20АНГУЛЯРЛЫ ХЕЙЛИТ
Көбнесе қарт адамдарда, тістесу төмендегенде (дұрыс протез салмағанда, тістер
қажалауында, адентия) кезінде кездеседі.
Ауыз қуысының бұрыштарында жұқа жара және тілік
асқынуларынан қабыршақтармен қабаттар пайда болғады. Ауру сезімі қатты, гиперемия, ісінуімен сипатталады.
Слайд 21
Ангулярлы хейлит, кандидозная заеда
Слайд 22САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГНОСТИКА
Лейкоплакия
Мерез ауруы
Аллергиялық жағдайлар
Қызыл жалпақ теміреткі
Слайд 23Кандидозді емдеу қағидалары
Этиологиялық факторларға әсер ету.
Аллергизация и аутоаллергизация-гипосенсибилизация жағдайларды
төмендету.
Витаминтерапия ( А,В,С тобы және поливитаминдер (Сана-Сол), мегадин , геримакс
(шай ағашы, женьшень).
Диетотерапия
ЭТИОТРОПТЫҚ:
1. Саңырауқұлаққа қарсы
препараттар:
КЛОТРИМАЗОЛ, ОРУНГАЛ , ЭКОДАКС, ПЕВАРИЛ , НИСТАТИН, ЛЕВОРИН, ДЕКАМИН, нормазе (сироп ретінде 2-3 апта күнніне 15 мл 2 рет .
Дифлюкан бірінше тәуліктерде 400мг ден, одан кейін 50-100 мг 1 рет 7-14 күн .
2. Иммунотерапия иммуномодуляторды қолдану (Т- активин, лейкинферон, липокид).
3. Витаминтерапия.
Слайд 25
5. құрамында йод бар препараттар: БАЛЬЗАМ ВОЗРОЖДЕНИЕ, 2-4%
калий иодиді, 3% р-р натрий иодиді (сүтпен).
Иод сілекей
бездері арқылы шығу мүмкін, саңырауқұлаққа қарсы әсерін тигізіп.
6. ДИЕТА: алкоголь, ашы тамақ, консерванттар, шылым шегу, көмірсуларды азайтып, белоктарға бай тағамдарды қабылдау.
Дисбактериозды қалпына келтіру- сүт тағамдар, бактисуптил- (2 там. 3-6 рет/тәул.), бифидум бактерин- қурғак (5 доза 2-3 рет/күн.курс 2-3 апта), бифиформ (2 капсула күніне).
Слайд 26
7. жарақаттушы факторларды жою, гальванизмді белгілерін, пломбаларды ауыстыру, протездерді
сапалы жасау.
8. ауыз қуысының гигиенасын жақсарту: Пародонтакс тіс
пастасын қолдану
9. ауыз қуысының санациясы.
Слайд 27
жергілікті:
Саңырауқұлаққа карсы препараттар: оральды нистанин , амфотерицин, орунгал суспензиясы,
леворина таб.
1% клотримазол (қойыртпақ, крем, сүйықтық), микогептин (қойыртпақ), флюконаз қойыртпағы.
Клотримазол жоғары антибактериальды әсері бар, токсикалық әсері және аллергогендық әсері төмени.
Аппликациялар 3-4 рет/ күн., 2-3 апта.
Слайд 28
Антисептиктер:1% иодинола сүйықтығы;
0,1% хлоргексидин сүйықтығы; 2% бор қышқылы; 5%
р-р буры в глицерине.
Анилин бояулар :1% бриллиант жасыл ,
метилен көгі.
ауыз қуысты шаю, ванночкалар минералды сумен, бальзама Возрождения (1 қасық стакан суға),
ФИТОТЕРАПИЯ: шөптер –эхиноцея, ромашка, шалфей, мята, календула, крапива, эвкалипт - ауыз қуысты шаю.
1% Корсидил сүйық. шаю
.