“Ағзаның шартты рефлекторлық қызметі және оның нейрофизиологиялық механимздері

іс-әрекетінің типтері. І және ІІ сигналдық жүйелер”.

Жоспар:
1. ЖЖІӘ туралы тарихи

мәліметтер.
2. Шартты рефлекстер, қалыптасуының негізгі механзмдері, жіктелуі.
3. Шартты рефлекстердің тежелуі. Тежелу түрлері.
4. Үлкен жарты шарлардың анализдік-синтездік іс-әрекеті. Динамикалық стереотип.
5. И.П.Павловтың ЖЖІӘ типтері туралы ілімі.
6. І және ІІ сигналдық жүйелер туралы түсінік.

және жүре пайда болған мінез- құлық реакциясының құрылымдық негізгі принциптерін,

сонымен қатар ЖНҚ- ның тежелу және шартты рефлекстердің жасалу механизмін меңгеруі.

қалыптастыру және бекіту кезінде, қыртыс процесстері жоғары жүйке іс-әрекеті типтерінің

қалыптасуында маңызды орын алатынын көрсетті.
- Күші;
- Тепе-теңдігі;
- Жылдамдығы.

тежелу процесстерінің қатынасы.

Жылжымалығы – қозу және тежелу процесстерінің бір-біріне алмасу

жылдамдығы.

қағидалар мен болжамдар бар.




Ежелгі грек дәрігері Гиппократ (ІV ғ. біздің

дәуірге дейін) адамдардың төрт типін ажыратты:
1. Сангвиник;
2. Флегматик;
3. Холерик;
4. Меланхолик.

тез шешім қабылдаумен және т.б. сипатталады.
Бұл тип Гиппократтың сангвиник типіне

сәйкес.

тежелу процесстерінің жеткілікті күшімен, ұстамдылықпен, сабырлылықпен сипатталады, бірақ күнделікті дағдылардың

өзгерістеріне қиындау бейімделеді.
Бұл тип Гиппократтың флегматик типіне сәйкес.

басым.
Ол – жоғары белсенділікпен, қайраттылықпен, ұстамсыздылықпен сипатталады.
Бұл тип Гиппократтың

холерик типіне сәйкес.

процессінен басым.
Ол – төменгі белсенділікпен және қиыншылықтар мен өзгерістерге

қиын бейімделумен сипатталады.
Бұл тип Гиппократтың меланхолик типіне сәйкес.

тұқым қуалаған қасиеттеріне түрлі сыртқы орта мен тәрбиенің ықпалы әсер

етеді.


И.П. Павлов ЖЖІӘ типтерінің адамға тән ерекшеліктерін анықтады. Яғни адамға сөйлеу (ІІ-ші сигналдық жүйе), сонымен қатар ойлау және творчествалық іс-әрекет тән.

жүйе – организмге сыртқы және ішкі ортадан келетін көру, есту

және басқа сезім жүйелерінің сигналдары.
Бұл адам мен жануарларға ортақ жүйе болып табылады.

Екінші сигналдық жүйе – адамға ғана тән, яғни сөйлеуге байланысты.
Оның сигналдары – еститін, оқитын және айтылатын сөз.
Бірінші сигналдық жүйесімен сезілген заттардың бейнесі екінші сигналдық жүйесімен анықталады, яғни сөз арқылы түсіндіріледі.

жүйе ІІ-ші сигналдық жүйеге қарағанда басым болады. Олар сыртқы орта

құбылыстарын өте жоғары сезімталдықпен қабылдайды (көру, есту және т.б.), нақтылы және деректі ой туады
(суретшілер, музыканттар).

І-ші сигналдық жүйеге қарағанда басым болады. Оларға логикалық және дерексіз

(абстракты) ойлау қабілеті жоғары (ғалымдар, философтар, математиктер).

және ойлау (дерексіз) қабілеті бірдей дамыған.

екінші сигналдық жүйе белсенді дамиды.

СӨЗ – сигналдардың сигналы болып қалыптасады.

бар (Вернике).
Осы орталық зақымдалғанда - адам дыбыстарды естігенмен, бірақ сөз

мағнасын түсінбейді.

Сол жақ ми сыңарының маңдай бөлімінде сөйлеудің моторлық орталығы бар (Брока).
Осы орталық зақымдалғанда сөйлеу қабілеті бұзылады, бірақ естіген және жазылған сөздің мағынасын түсінеді.

ми сыңарлары арасындағы ассиметрия.
Сол жақ жартышар (басым болады):
Сөйлеуге жауапты

(вербальдық);
Уақытты сезу;
Тітіркендіргіштерді талдау;
Реттік қабылдау;
Дерексіз ойлау;
Оң жақ жартышар:
Сөйлеуге жауапты емес;
Көруге жауапты;
Кеңістікті түйсіну;
Құрастыру қызметі;
Жалпылама түйсіну;
- Нақты ойлау.