Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі М.Өтемісов ат. Батыс

мемлекеттік университеті     Педагогика және Психология кафедрасы Дипломдық жұмыс  АЗ ҚАМТЫЛҒАН ОТБАСЫ

БАЛАЛАРЫНА ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КӨМЕК мамандығы 5В012300 – «Әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану»     Әбдірашева Жансая Бектілеуқызы

отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмектің теориялық негіздері.
1.2. Аз қамтылған

отбасына әлеуметтік көмектің нормативтік құқықтық негіздері.
1.3. Аз қамтылған отбасы балаларға тікелей әсер ететін фактор ретінде
 
 
АЗ ҚАМТЫЛҒАН ОТБАСЫ БАЛАЛАРЫНА ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КӨМЕКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
 
2.1. Аз қамтылған отбасы балаларын әлеуметтік-педагогикалық көмек технологиясын іске асыру
2.2. Жалпы білім беретін мектепте аз қамтылған отбасыларының балаларымен әлеуметтік педагог жұмысының әдістері
2.3. Аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмек берудегі тәжірибелік жұмыс
 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
 
ҚОСЫМША
 
 

МАЗМҰНЫ

субъектісі, өскелең ұрпақты тәрбиелеу мен әлеуметтендірудің бірегей институты ретінде отбасына

қойылатын талаптарды арттыру;
- қазіргі Қазақстандық отбасының тәрбие әлеуетін нығайтуға, отбасындағы балалардың өмірімен байланысты педагогикалық проблемалардың күрделі кешенін шешуге ықпал ететін көмектің қажеттіліктерімен;
- отбасыларды көмектің субъектілік рөлін жандандыруға, тәрбие әлеуетін нығайту мен дамытуға, осы мақсатта әлеуметтік институттар ресурстарын біріктіруге бағытталған тиімді нысандары мен түрлерінің сұранысқа ие болуы;
- балаларды тәрбиелеу мен әлеуметтендірумен байланысты проблемаларды шешу процесінде педагогикалық және әлеуметтік ресурстарды біріктіруші, мемлекеттің әлеуметтік қызметінің құрамдас бөлігі ретінде балалармен отбасын әлеуметтік-педагогикалық көмектің теориялық негіздерін дамыту қажеттілігі.

Зерттеудің өзектілігі:

отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмек .
Зерттеудің мақсаты - аз қамтылған

отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмектің теориялық-әдіснамалық негіздерін әзірлеу және оның ұйымдастырылуының басым бағыттарын анықтау.
Мәселеге, объектіге, зерттеу пәні мен мақсатына сәйкес оның келесі міндеттері тұжырымдалды:
• аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмектің зерттеудің теориялық негіздеу,
• аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмек көмектің нормативтік құқықтық негіздері ашу;
* өмірлік әлеуметтік-педагогикалық жағдайлар контекстінде аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық проблемаларының жалпылама сипаттамасын ұсына отырып, оларға әсер ететін факторларды анықтау;
* аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмек процесін технологиясын іске асыру зерттеу; отбасының проблемалық жағдайын әлеуметтік-педагогикалық сараптау алгоритмін және оны әлеуметтік-педагогикалық көмекті технологиялық қамтамасыз етуді қарастыру;
* жалпы білім беретін мектепте аз қамтылған отбасыларының балаларымен әлеуметтік педагог жұмысының әдістерін анықтап, аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмек берудегі тәжірибелік жұмыс жүргізу
Зерттеу болжамы. Егер: әлеуметтік-педагогикалық көмек балаларды тәрбиелеу мен дамытудың күрделі проблемаларын шешуде отбасының, қоғамның, мемлекеттің өзара іс-қимылының жаңа сапасын, қажеттіліктерін кешенді іске асыру мақсатында олардың қызметінің басым жүйесі ретінде қалыптастырылатын болса, онда әлеуметтік-педагогикалық көмек балаларды тәрбиелеу мен әлеуметтендіру институты, өз өмірінің белсенді субъектісі ретінде отбасына қойылатын өсіп келе жатқан талаптарға сәйкес келетін болады.
Зерттеудің әдістері: теориялық, логикалық-семантикалық, жүйелік-құрылымдық талдау, салыстыру және салыстыру, жіктеу, жинақтау және синтездеу; эмпирикалық әдістер: сауалнама, сұхбат, сараптамалық бағалау әдісі, әңгімелесу, эксперимент кезеңдерін айқындаушы және қалыптастыратын; эксперименталды моделдеу; Әлеуметтік сала мекемелері қызметінің тиімді тәжірибесі мен практикасын зерделеу және қорыту, семинарлар мен "дөңгелек үстелдер"қолданылды.
Зерттеудің базасы: Ақтөбе облысы, Ырғыз ауданы Ы.Алтынсарин ат. ЖББОМ

курсының саясаты шеңберінде қабылданған әлеуметтік қорғау туралы заңда, кейінірек 1940-шы

жылдары Халықаралық еңбек ұйымының құжаттарында ресми бекіту алды.
Әлеуметтік даму негіздерін заманауи түсіну мемлекеттің әлеуметтік көмек жүйесі адамның лайықты өмірі мен еркін дамуын қамтамасыз ететін жағдайлар жасауға бағытталуы тиіс. Кейбір зерттеушілер халықты әлеуметтік қорғау әлеуметтік саясатпен тығыз байланысты, оның ажырамас құрамдас бөлігі ретінде мемлекеттің және оның институттарының әлеуметтік саясатының бір бағыты ретінде әрекет ете отырып, индивидке өмірде өзін-өзі анықтау және өзін-өзі бекіту үшін мүмкіндіктер беруді және материалдық жеткіліктіліктің барынша ықтимал жағдайларын қамтамасыз етеді.

олардың әрқайсысында бір айқындаушы белгі бар деген қорытындыға келуге болады:

табыстар өмір сүру құралдарының белгілі бір (қоғам ресми белгілеген) деңгейінен аспайтын өмір сүру деңгейінің жай-күйі. Бұл кедейліктің анықтаушы белгісі болып табылады және аз қамтамасыз етілген деп аталады, өйткені бұл белгілі бір жағдайларға арналған кедейліктің нақты сипаттамасы. Қазақстан Республикасы нормативтік, құқықтық құжаттарында "кедейшілік" және "аз қамтамасыз етілу" ұғымдары да бір тәртіпті ретінде қолданылады.
Кедейшілік феномені сипаттаудың қазақстандық және Батыс әлеуметтанулық ойларында қалыптасқан тәсілдерді зерделеу және талдау бізге "аз қамтамасыз етілген" ұғымының жеке анықтамасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Аз қамтылғандар деп біз қажеттіліктерді қанағаттандырудың қол жеткізілген орташа деңгейі мен жекелеген әлеуметтік топтарда, халықтың жігінде оларды қанағаттандыру мүмкіндіктерінің арасында сәйкессіздік туындайтын жағдайды түсінеміз; ол қажеттіліктердің дамымағандығымен, материалдық қажеттіліктер мен қажеттіліктерді рухани және әлеуметтік зиянға қанағаттандыру қажеттілігімен, әлеуметтік байланыстардың бұзылуымен (үзілуімен) сипатталады. Бұл адамдардың белгілі бір топтарының материалдық қамтамасыз етілуінің төмендігіне; олардың құндылықтар жүйесінің өзгеруіне; қоғамда бекітілген жалпыға бірдей қабылданған, келіспейтін ерекше әлеуметтік бейбітшіліктің, өзінің мәдениетінің (субмәдениетінің) және өмірлік стилінің қалыптасуына алып келеді, бұл соңғысының қалыпты жұмыс істеуіне қауіп болып табылады.

болып табылады, оның әлеуметтік институттарының тәрбие ресурстарын біріктіруге негізделетін және

тәрбиелеу мен әлеуметтендірудің аса маңызды институты ретінде отбасының қажеттіліктерін есепке алуға және іске асыруға бағытталған педагогикалық құрамдастарын көрсетеді. Қарастырылатын феноменнің мәні педагогикалық ықпал ету әлеуеті бар отбасы мен әлеуметтік институттардың күш-жігері мен ресурстарын біріктіру негізінде балалармен отбасының ішкі әлеуетін қалпына келтіру мен дамыту болып табылады. Әлеуметтік-педагогикалық көмек мазмұны отбасының әлеуметтікпен өзара іс-қимылы кезінде туындайтын және балаларды тәрбиелеу мен әлеуметтендірумен байланысты отбасының әлеуметтік-педагогикалық проблемаларының жиынтығымен детерминацияланады. Әлеуметтік-педагогикалық проблемалар екі есе табиғатқа ие (педагогикалық, өйткені балаларды тәрбиелеуге және әлеуметтік контекстке енгізілгендіктен), педагогикалық және әлеуметтік ресурстарды біріктіруге, әлеуметтік әлеуметтік институттардың тәрбие әлеуетін біріктіруге себепші болады.

басқаларға ауыстыру;
• оларға қол жеткізу мақсатын қоя алмау;
* қауіптен қорқу;
•

ұмтылысын айыптай өз сәтсіздіктерін басқаларды кіналаумен сипатталады.

беріледі.
Отбасына тегін дәрі, киім-кешек, балалар азығы беріледі.
Отбасына тегін әлеуметтік

қызмет ету, яғни, психологиялық, педагогикалық және заң жүзінде көмек көрсету.

Отбасындағы материалдық жағдай, көбінесе мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік саясатына байланысты болады. Қазіргі уақытта мемлекеттің балалары бар отбасына көрсететін көмегінің ең негізгі төрт түрі белгілі:

әлеуметтендіру барысында ерекше қиындықтарды жоюға және жеңуге ықпал ету;
- барлық

оқушыларды, олардың шығу тегіне қарамастан, олардың қоғамдағы рөлдік болашағы мен мүмкіндіктерімен, қоғамдық сұраныстармен таныстыру, сондай-ақ оларды осы перспективаларды сыни қабылдауға дайындау мақсатында озыңқы әлеуметтендіру процесін дамыту;
- Мамандық таңдау және оқыту кезеңінде тұлғалық және әлеуметтік білім беру үдерістерін дамытуға ықпал ету;
- әлеуетті және жанжалдарды шешуге дайын педагогикалық шешуге қатысу.

Қазіргі еліміздегі мектептердің мәселелеріне сүйене отырып, мектептегі әлеуметтік педагогтің келесі мақсаттарын анықтауға болады:

күніне бірнеше сағат бойы көп уақыт өткізіп, отбасымен тығыз қарым-қатынас

жасау нысаны, табылған оқиғаларға әсер ете отырып, отбасында болып жатқан барлық оқиғалар курсына кіреді". Әлеуметтік патронаж мерзімі әрқашан шектеулі. Нақты жағдайларға байланысты ол 4-9 ай бойы жалғасады. Әлеуметтік педагог бір уақытта екі жанұядан артық емес, бір мезгілде оның бақылауымен бұрын патрондалған отбасылар болуы мүмкін. Әлеуметтік педагог олармен жақсы қарым-қатынас жасайды және осы отбасының жекелеген мәселелерін шешуге қосылады.
М. А. Галагузова патронаж аясында отбасымен әлеуметтік педагогтың келесі жұмыс кезеңдерін бөлуді ұсынады.
1-ші кезең. Танысу. Отбасымен шарт. Отбасымен жұмыс әлеуметтік педагог ретінде отбасы мен білім беру мекемесі арасында екі жақты келісім-шарт жасасудан басталады. Шарттың заңды күші жоқ. Оның мәні өзара міндеттемелер мен құқықтар шеңберін көрсету, сондай-ақ ортақ мақсатқа қол жеткізу үшін өзара қарым-қатынасқа кіру фактісін тараптардың санасында бекіту болып табылады.
2-ші кезең. Отбасына кіру. Дағдарыстан шығу мотивациясын құру және қолдау. Әлеуметтік педагог алдымен отбасының қолда бар оң әлеуетін отбасы мүшелерінің жоспарлары мен ниеттеріне ресімдеуге, содан кейін осы жоспарлар мен ниеттерді нақты іс-әрекеттерге, іс-әрекеттерге іске асыруға, дағдарыстан шығу бойынша мақсатты іс-әрекеттердің дәйектілігін қадағалап, жәрдемдесуге тиіс.

ауқымын қолдану;
* отбасымен жұмыс істеу уақыты бойы ақпарат жинау;
* отбасымен

жұмыс істеу үшін қажетті және жеткілікті ақпарат жинау;
* отбасы мүшелері болатын жерлерде объективті ақпаратты мұқият іріктеу;
* әр түрлі көздерден ақпаратты салыстыру. Әлеуметтік педагог өз жұмысын отбасы мүшелері мен олардың жақын маңдағы ортасы туралы нақты, толық, шынайы, объективті ақпарат жинаудан бастайды. Ол білуі керек: отбасы құрамы; отбасының сыртқы және ішкі байланыстарының сипаттамасы; осы отбасының нормалары, құндылықтары, ережелері; отбасы мүшелерінің қабілеті мен мүмкіндіктері; материалдық қамтамасыз ету деңгейі, тұрмыс ұйымдастыру ерекшеліктері; отбасы мүшелерінің денсаулық жағдайы, өмір салты және әдеттері.
Ақпарат жинау үшін әлеуметтік педагог көптеген әдістерге ие. Ең алдымен, бұл отбасы мүшелерімен және оның жақын айналасындағы адамдармен әңгімелесу. Кең құрамда сындарлы сұхбат немесе әңгімелесу (осы отбасы үшін аса маңызды басқа мамандарды тарта отырып) сияқты әңгіме түрлерін қолдануға болады.
4-ші кезең. Отбасы туралы ақпаратты талдау. Отбасы туралы ақпаратты талдау әлеуметтік педагог отбасы мәселелерін шешудің оңтайлы тәсілдерін және онымен өзара іс-қимылдың неғұрлым тиімді тәсілдерін табу үшін жүзеге асырады. Бұл ретте ол өзінде бар ақпаратты беріп қана қоймай, сонымен қатар отбасының қандай да бір проблемаларын шешуге мүмкін болатын теориялық және практикалық тәсілдер туралы оған үнемі маңызды ақпаратты жазады.
5-ші кезең. Отбасын әлеуметтік оқшаулаудан шығару. Отбасымен жұмыс істеу жоспары мен келісім-шарты. Әлеуметтік педагог пен отбасы жұмысының мақсаттары, міндеттері мен перспективалары келісім-шартта өз көрінісін табады. Келісім-шартты әлеуметтік педагог алған ақпаратты талдау негізінде отбасы мүшелерімен бірге жасайды. Онда тараптардың отбасын дағдарыстан шығару жөніндегі өзіне қабылдайтын міндеттемелері қысқаша нысанда баяндалады, осы жұмыс мерзімі көрсетіледі.
Отбасымен жұмыс мазмұны оның мәселелерімен анықталады. Әлеуметтік педагог әр түрлі мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда жұмыс істейтін адамдардың, қызмет борышы бойынша отбасымен және отбасымен эмоциялық байланысты жеке тұлғалардың проблемаларын шешу үшін өзара іс-қимыл желісін ұйымдастырады. Ол отбасына әсер ету келісілген, уақтылы және қажетті қарқындылықтың болуы, оның даму қажеттіліктеріне сәйкес келуі үшін әр түрлі ұйымдардың күш-жігерін үйлестіреді. Әлеуметтік педагог отбасына ақпараттық және ұйымдастырушылық көмек көрсетеді
6-ші кезең. Отбасыдан шығу. Жұмыстың қарқынды кезеңі аяқталғаннан кейін әлеуметтік педагог отбасының өзгеру картасын ұсынады. Отбасын әлеуметтік патронаждан алып тастау және отбасына белгілі бір мерзімге (бір жылға дейін) бақылау белгілеу туралы мәселе қаралады. Бұл ретте әлеуметтік педагог отбасының жағдайы туралы Әлеуметтік қорғау органдарын үнемі хабардар етеді. Ол отбасына қажетті ақпаратты хабарлауды жалғастырады сауықтыру, мәдени, дамыту іс-шараларына шақырады.

өткізілді.Мектепте 30 сынып, 613 оқушы. Көп балалы отбасы 116, аз

қамтылған отбасы -47, толық емес отбасы -49.
Тәжірибелік-эксперименттік жұмыс 2019 жылдың қаңтар-наурыз айларында жүргізілді. Анықтау экспериментінің мақсаты: аз қамтылған отбасы балаларының әлеуметтік-педагогикалық жұмыс деңгейін анықтау.
Міндеттер:
1) аз қамтылған отбасы балаларының әлеуметтік - педагогикалық жұмысында балалардың ерекшеліктері қаншалықты есепке алынатынын анықтау;
2) Әлеуметтік - педагогикалық қызмет аз қамтылған отбасылардың қажеттіліктеріне қаншалықты ықпал ететінін анықтау;
3) мектептің әлеуметтік өкілдерімен ынтымақтастық деңгейін анықтау.
Әдістері:
- мектептің әлеуметтік паспортын зерттеу (қараңыз. №1 қосымша);
- бақылау;
- әлеуметтік педагогпен; отбасы мүшелерімен әңгімелесу.

қолдандық.
Әңгіме әлеуметтік педагогтың құзыреттілігін анықтау үшін де қолданылды. Әлеуметтік педагог

әңгімелесу үшін сұрақтар. № 2 қосымшада;
- мектеп директорымен сұхбат.Біз мектеп директорымен сұхбат өткіздік.Сұхбат жоспарын №3 қосымшада қараңыз.;
- педагогтарға сауалнама жүргізу. Біз мектеп педагогтарына жасырын жазбаша жабық сауалнама өткіздік. Сауалнама үлгісін №4 қосымшада қараңыз. Сауалнамаға 36 педагог қатысты.;
- отбасы патронажы. Біз диагностикалық мақсаттармен 5 отбасы патронажын қабылдадық;
- балалар мен ата-аналарды тестілеу.
Біз қолданған ата-ана қарым-қатынасын анықтауға арналған сауалнама-тест (А. Я. Варга, в. В. Столин) . Ата-ана қатынасының тест-сауалнамасы балаларды тәрбиелеу және олармен қарым-қатынас мәселелері бойынша психологиялық көмекке жүгінген адамдардың ата-ана қатынасын анықтауға бағытталған психодиагностикалық құрал болып табылады. Ата-ана қатынасы балаға қатысты әртүрлі сезімдер жүйесі, онымен қарым-қатынаста қолданылатын мінез-құлық стереотиптері, баланың сипаты мен жеке басын, оның әрекеттерін қабылдау және түсіну ерекшеліктері ретінде түсініледі.

әдістемесін апробациялау.
Міндеттер:
1) аз қамтылған отбасыларынан шыққан балалармен жұмыс жүргізу;
2) Балалары

оқитын аз қамтылған отбасылармен жұмыс жүргізу;
3) аз қамтылған отбасыларының балаларына кәсіптік бағдарлау жұмысын жүргізу;
4) аз қамтылған отбасылардағы балаларды тәрбиелеу мәселелері бойынша ата-аналармен, мектеп педагогтарымен ынтымақтастық орнату.
Әдістері:
- тәрбие сабақтары;
- тренинг (психологпен бірге);
- әңгіме;
сынып сағаты (сынып жетекшісімен бірге);
- оқыту және бақылаушы патронаж;
- "Әкем, анам, мен-тату отбасы" мерекесі":
- "Күн шуақ" оңалту орталығымен ынтымақтастық және бірлескен іс-шаралар өткізу;
- - әлеуметтік көмекті ұйымдастыру;
- балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру;
- Ырғыз аулдық кеңесінің әкімшілігімен бірлескен рейдтер;
кітаптар, ілгіштер, ойыншықтарды жинау бойынша акциялар ұйымдастыру;
- аз қамтылған отбасынан шыққан балалар мәселесі бойынша педкеңес.

педагогикалық жұмыстың тиімділігін тексеру.
Әлеуметтік педагог ретінде мектепте әр түрлі бағыттар

бойынша аз қамтамасыз етілген отбасылардағы балалармен әр түрлі әдістер мен формаларды пайдалана отырып, балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, әлеуметтік жұмыстың түрлі субъектілерімен ынтымақтастықта әлеуметтік - педагогикалық жұмыс жүргізіледі.
Мектеп педагогтарына қайта сауалнама жүргізу педагогтардың 100% - ы отбасының аз қамтылғандығын ең маңызды әлеуметтік проблемалардың бірі деп есептейтінін көрсетті.
Педагогтердің 40% - ы отбасының табысы әрдайым теріс әсер етеді деп санайды, 60% - ы тек басқа теріс факторлармен бірге әсер етеді деп жауап берді. Отбасының отбасылық тәрбие үдерісіне жағымсыз әсерін көрмейтін педагогтар жоқ. Осылайша, педагогтердің балаларды тәрбиелеуде аз қамтамасыз етілген фактордың рөліне көзқарасы өзгерді, педагогтар осы факторға аса маңызды мән бере бастады.
Сауалнамаға қатысқандардың көпшілігі мектеп аз қамтылған отбасыларға (72%) аз ғана көмектесе алады деп санайды, алайда мұндай педагогтар 10% - ға азайған. Қазірдің өзінде 22%, (6% емес ) мектеп оларға елеулі көмек көрсете алады деп санайды. Мектеп оларға көмектесе алмайды деп ойлаған педагогтар қалған жоқ. Мектепте аз қамтамасыз етілген отбасылардағы балалармен жұмыс жүргізіліп жатқанын білмейтін педагогтар қалған жоқ, барлығы жүргізіліп жатыр және оны қанағаттанарлық деп санайды, бірақ ол жетілдіруді қажет етеді деп санайды. Қазіргі уақытта тек 6 % (30% емес) осы жұмысқа қатыспайды, қалғандары әлеуметтік педагогке тегін тамақтануды ұйымдастыру үшін құжаттарды жинауға, аз қамтылған отбасыларды және олардың мәселелерін анықтауға, балаларға арналған іс-шараларды ұйымдастыруға, ата-аналармен сөйлесуге көмектесіп қатысады.

әңгімелесу, ата-аналарды тестілеу төмендегілерді анықтады:
1) М отбасы. Әлеуметтік педагог

кәмелетке толмағандарды жұмысқа орналастыру органдарына өтініш беріп, нәтижесінде бала жазда жұмысқа орналасатын болды. Мектеп психологы отбасымен қарым-қатынасты үйлестіруге көмектесті. Жасөспірім анасына мұқият болып, оған шаруашылық жағынан көмектеседі. Жасөспірім оқуға өте ынталы, оның үлгерімі артты. Ананы қайта тестілеу балаға бұрынғыдай оң қарым - қатынасты көрсетті ("жағымды / жағымсыз" шкаласы бойынша жоғары баллдар - 26 балл) және "бақылау" шкаласы бойынша жоғары баллдар (4 балл), ересек адам тарапынан баланың іс-әрекетіне бақылау жасауды куәландырады.
2) Ы-ов отбасы. Әлеуметтік педагогтың, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің бірлескен қызметі жасөспірімнің ата-аналарына, сондай-ақ қазіргі уақытта мектепті босатпайтын, бейәлеуметтік іс-әрекеттер жасамайтын жасөспірімнің балаға тәрбиелеу қажеттігіне сендірді.
3) Ж-в отбасы. Әлеуметтік педагог қызметінің арқасында психолог және сыныпта жұмыс істейтін педагогтармен бірге құрдастары ұжымындағы жасөспірімнің мәртебесін көтере алды. Әлеуметтік педагог отбасының апатты үйлерден қоныс аударуы туралы бақылауға кіріседі, қоныс аударудың уәде етілген мерзімінің сақталуын қадағалайды.
4) П - ов отбасы. Балалардың әкесі жұмыс тапты. Отбасы жеке кәсіпкерлердің қолдауын алып, жаңа пәтерге көшеді.Әлеуметтік педагог пен психолог ата-аналарға балаларды тәрбиелеу мәселелері бойынша бірнеше рет кеңес берді.Ата-аналар осы ұсынымдарды толтыруға тырысады, қазіргі уақытта олар үй жұмысын оқуға зиян келтірмейтіндей артық жүктемейді. Қайта тестілеу әкесінің тарапынан бақылаудың нормативтік деңгейі ("бақылау" шкаласы бойынша 4 балл), ересек адам өз бетінше балаға қатысты жүргізетінін айтады, одан әрі сөзсіз мойынсұнуды талап етпейді.
5) Ананы ата - ана құқығынан айырған, өйткені оған сендіру әдістері әрекет етпейді және балалар жағдайында қадағалаусыз тұрды.
Қазір балалар оңалту орталығында оңалтудан өтуде.
Осылайша, бақылау эксперименті әлеуметтік-педагогикалық жұмыстың табысты жүргізілгенін көрсетті.
Қорытынды: тәжірибелік-эксперименталды жұмыс әлеуметтік педагог аз қамтамасыз етілген отбасылардағы балалармен жұмыс барысында балалардың ерекшеліктерін ескеретінін көрсетті; аз қамтамасыз етілген отбасының ерекшеліктерін ескереді; педагогтармен, психологпен, қоғам өкілдерімен ынтымақтастықты ұйымдастырады, бұл зерттеу болжамын растады.

әсер етуі жалғасуда. Әсіресе болып жатқан өзгерістер оның тәрбие функцияларына

ерекше әсер етеді, бұл отбасының өмір сүруінің барлық салаларында белсенді субъектілік позициясына бағдарланған әлеуметтік саясаттың қазіргі заман шындығы мен басымдықтарына барабар отбасын көмектің оңтайлы нысандарын іздеу қажеттілігін негіздейді.
Қазақстанның экономикалық сапалы басқа даму жолына көшуі отбасының өмір сүруіне елеулі түрде әсер етті. Бүгінгі күні соңғы әлеуметтік салдар туралы айту әлі ерте, бірақ қазіргі уақытта отбасының материалдық жағдайы көптеген көрсеткіштер бойынша жақсартуды талап етеді. Отбасындағы бірқатар кәсіптердің беделінің төмендеуіне байланысты қаржылық жағдайының нашарлауы ата-аналардың тәрбие әлеуетінің қысқаруына себеп болды. Жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясат өзінің белгісіз әрекеттерімен жұмыссыздықтан кепілдік бермейді, отбасы мен мектепке жастарды кәсіптік даярлауға өзінің әлеуметтік тапсырысын қалыптастырмайды.
Балалы отбасыларды әлеуметтік-педагогикалық көмекті іске асыру процесін қамтамасыз ету нормативтік құқықтық және технологиялық тұжырымдамаларда берілген. Бұл тұрғыда жалпы білім беретін мекемелердегі әлеуметтік - педагогикалық қызмет басым бағыт болып табылады. Әлеуметтік педагогтың негізгі мақсаты - баланы әлеуметтік қорғау, оған әлеуметтік көмек көрсету, оны оқытуды, оңалтуды және бейімдеуді ұйымдастыра білу. Әлеуметтік педагог балалардың қажеттіліктеріне байланысты ақпаратты жинайды, жеңілдіктері бар және жәрдемақы алатын балалардың құқықтары мен міндеттері мәселелері бойынша кеңес беруді ұйымдастырады. Ол клиенттің жағдайын талдайды және оған проблемаларды шешудің баламалы тәсілдерін ұсынады.
Отбасы, қарым-қатынас және адамдар арасындағы қарым-қатынас саласындағы проблемалар мен қиындықтарды анықтай отырып, диагностика процесінде әлеуметтік педагог анықталған проблемаларды саралап, оларды шешуге әр түрлі кәсіптегі және әр түрлі бейіндегі маман-мамандарды шығарады. Отбасының нығаюына, оның тәрбиелік-сауықтыру әлеуетін дамытуға қамқор бола отырып, әлеуметтік педагог отбасындағы және оның микросоциумындағы қарым-қатынастарды сауықтыру мен қалыпқа келтіруге күш жұмсайды.

құқықтық базасы көмектің осы түрінің проблемаларына қатысты терминдер мен санаттарды

қамтитынын анықтауға мүмкіндік берді; отбасына қатысты шаралар кешенін қолдануды талап ететін жағдайларды, әртүрлі көмек түрлерін, оның ішінде әлеуметтік-педагогикалық көмекті жүзеге асыру қажеттігіне объективті әкелетін адам мен балалары бар отбасылардың нақты жай-күйін анықтайды.; аз қамтылған отбасы балаларына көмектің әлеуметтік-педагогикалық инфрақұрылымын негіздейді және осы саладағы әртүрлі ұйымдардың қызметін қамтамасыз ету бойынша әдістемелік ұсынымдарды қалыптастырады; балалары бар отбасылар мен балалардың жекелеген санаттарын көмектің бірқатар қосымша арнайы шараларын, сондай-ақ әлеуметтік және әлеуметтік-педагогикалық көмектің бағдарламалық-нысаналы әдісінің басымдығын айқындайды; балалары бар отбасы алуы мүмкін негізгі әлеуметтік қызметтерді стандарттауды қамтамасыз етеді.; балалармен отбасын көмектің түрлі түрлерін қамтамасыз ететін кадрлық әлеуеттің номенклатурасы мен кәсібилігіне қойылатын талаптарды қалыптастырады.
Жүргізілген тәжірибелік-педагогикалық және эксперименттік жұмыс әзірленген теориялық ережелердің негізділігін растады. Олардың негізінде отбасы жағдайын ерте анықтау, балалардың қадағалаусыз және әлеуметтік жетімдігінің алдын алу, орнын басатын отбасыларды сүйемелдеу және т. б. модельдері бар отбасыларды көмектің түрлі үлгілері пысықталды. Әзірленген теориялық ережелерді іс жүзінде іске асыру отбасын көмек субъектілерінің дәстүрлі құрамын мәдениет, бос уақыт, спорт, денсаулық сақтау, өндірістік ұжымдар, бизнес-қауымдастықтар, қоғамдық ұйымдар және т. б. органдары мен мекемелерін қосу есебінен кеңейтуден; тәрбиелеу және әлеуметтендіру институты ретінде отбасын көмек саласында педагогикалық және әлеуметтік шаралардың бірлігін қамтамасыз етуден; әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларына ғана емес, балалармен отбасылардың барлық түрлеріне алдын алу қызметін күшейтуден көрініс тапты.; олардың әлеуметтік-педагогикалық қажеттіліктері мен мүдделерінің мониторингін жүргізу; балалармен отбасын көмектіңкешенді сипатын қамтамасыз ету; проблемалы жағдайлардың ерекшелігін ескеретін, балалы отбасылардың түрлі санаттарын әлеуметтік-педагогикалық көмек стратегияларын, оны іске асырудың нысандары мен құралдарын саралау және т. б.

жетілдіруге, атап айтқанда оларды әлеуметтік-педагогикалық көмекке бағытталған. Алынған зерттеу нәтижелері

отбасымен практикалық жұмыстың вариативті үлгілерін қалыптастыруға, оның әр түрлі өмірлік жағдайларда әлеуметтік-педагогикалық көмекке ықпал етеді. Аз қамтылған отбасы балаларына әлеуметтік-педагогикалық көмекті одан әрі дамытудың анықталған және негізделген бағыттары балалары бар отбасылардың жағдайын жақсарту және өмір сүру сапасын арттыру мақсатында бағдарламалар мен іс-шаралар жоспарларын әзірлеу және іске асыру кезінде атқарушы билік органдары, әлеуметтік сала басшылары мен мамандары үшін бағдар болып табылады. Әлеуметтік-педагогикалық жағдайды бағалаудың типологиясы, жіктелуі, өлшемдері мен көрсеткіштері, балалы отбасыларды әлеуметтік-педагогикалық көмекті технологиялық қамтамасыз ету моделі әр түрлі мекемелердің олардың ведомстволық қатыстылығына қарамастан отбасын әлеуметтік-педагогикалық көмек бойынша қызметін оңтайландыруға мүмкіндік береді. Зерттеу нәтижелері оқу, ғылыми-зерттеу және практикалық қызметтің сапасын арттыру мақсатында үздіксіз білім беру жүйесінде мекемелердің педагогикалық және басқару кадрларымен пайдаланылуы мүмкін.