Дүниетануды оқытудың материалдық базасы

бұрышы (мүйісі)
Мектеп маңындағы оқу-тәжірибе үлескесі
Географиялық алаң

ешбір әдіспен білім сапасы көтерілмейді»
Фридрих Адольф Вильгельм Дистервег
(1790-1866)

жоғары.
Дүниетану пәні бойынша материалдық база 3 негізгі топқа жинақталады:

кезегінде үш топқа жіктеледі:
1. Табиғаттың тірі және өлі табиғи объектілері
2.

Иллюстративті (суреттер, кестелер, модельдер т.б.)
3. Қосымша көмекші құралдар (лабораториялық құрал-жабдықтар, приборлар) және техникалық құралдар (кодоскоп, диапроектор, микроскоп, теле-видеоаппараттар, компьютер т.б.)

шарт. Табиғи тірі объект жайында нақты шындыққа үйлесімді ұғым береді.

Оларды төмендегідей типтерге жіктеуге болады:

карталар.
Бұл көрнекіліктерді қолдану танысқалы отырған заттың өзін тікелей көру мүмкін

болмаған жағдайда, олардың бейнесін суреттеме түрінде пайдаланады.

Муляж – табиғи объектінің дәлме-дәл көшірмесі, яғни оның сыртқы белгілері (түсі, пішіні, көлемі) сақталынады. Оларды парафин, пластиллин, ұн немесе желімді пйдалана отырып даярлауға болады. Қыста оқытылатын кейбір объектілерден, мәселен, шырынды жемістер, саңырауқұлақтар муляждарын жасауға болады.

Модель – зат пен оның құрылысының барлық детальдарын сол қалпында қайталайтын көшірмесі (балалар ойнайтын ойыншық машиналар, т.б.)

зертханалық құрал-жабдықтар жатады:

білімін толықтырады, тереңдетеді сондай-ақ практикалық мышық пен дағды қалыптастырады.
Тірі табиғат

мүйісін ұйымдастыру үлкен материалдық тұрғыда қаражатқа байланысты. Жетіспеген жағдайда класс кабинетінде бөлме өсімдіктерінің түрлерін көбейту, аквариум, шағын террариум, құстар мен сүтқоректілердің ыңғайлы түрлерін ұстауға болады.

Тірі табиғат бұрышын жасауға арнайы ауқымды орын болмаған жағдайда бөлме өсімдіктерін, жер шарының әр бұрышындағы өсімдіктер түрлерін өсіріп, оқушыларды сол өсімдіктердің ерекшеліктерімен, күту, оларды бақылау сияқты жұмыстарды ұйымдастыруға болады. Онда әр өсімдікте этикетка іліну керек, мұнда өсімдіктің аты, отаны, отырғызылған уақыты жазылады.

оқу-тәжірибе үлескесі ұйымдастырылады. Онда бастакыш сыныптарға арналған мөлтектер бөлініп беріледі.

Әрбір сынып өз мөлтегінде жұмыс істейді.
Оқу-тәжірибе үлескесі алдын ала мынандай бөлімдерге бөлінеді: дала өсімдіктері бөлімі, көкөніс өсімдіктер бөлімі, жеміс-жидектер бөлімі, әсемдік өсімдіктер бөлімі және жануарлар бөлімі.
Дала өсімдіктері бөлімінің өзі 2 бөлімге коллекциялық және тәжірибелік деп бөлінеді.

1м-ге баратын қашамен қоршайды, қашаның бір бөлігін түрлі түске (мысалы,

ақ пен қара) кезектестіріп бояйды да, өлшеуіш қаша ретінде пайдаланады. Алаңға арналған орынды мүмкіндігінше ашықтау жерден таңдайды. Оның дәл ортасында тіктегіші бар, биіктігі 1м вертикаль таяқ (гномон) орнатады. Оның көмекгімен күннің түсу уақытын, көкжиек бағытын анықтайды.
Ауа райын бақылау үшін метрологиялық дүңгіршек (будка) орнатып, оның ішіне термометр қояды. Желдің бағытын анықтау үшін биіктігі 10м бағанаға флюгер орнатады. Алаң ашық жерде орналаспаса флюгер мектеп шатырына бекітіледі.
Қар жамылғысының қалыңдығын анықтау үшін ұзындығы 1,5-2м, ені 8-10см қар өлшейтін рейка қолданылады. Рейканың бет жағы ақ түске боялады да, 1см сайын бөлінеді.