Dług publiczny

dnia 27 sierpnia 2009 r. o Finansach Publicznych,
Akty wykonawcze do

ustawy o finansach publicznych , regulują szczegółowo niektóre kwestie, w tym:
podział tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, oraz zasady obliczania wartości nominalnej długu.

Dług publiczny
są to zobowiązania sektora publicznego względem
podmiotów gospodarczych i osób prywatnych
w kraju i zagranicą

Budżet państwa

dług sektora rządowego,
dług sektora samorządowego,
dług sektora ubezpieczeń

społecznych. Państwowy dług publiczny w 2009 r. wyniósł
669 881,4 mln zł co stanowiło 49,8 % w relacji do PKB
Z tego 624 mld zł przypadały na budżet centralny,
39 mld zł na samorządy i 7 mld zł na Ubezpieczenia Społeczne

Przez

państwowy dług publiczny rozumie się
nominalne zadłużenie sektora finansów
publicznych ustalone po odjęciu przepływów
finansowych pomiędzy podmiotami
należącymi do tego sektora.

Budżet państwa

wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń, w następstwie

których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości produktu krajowego brutto.”

Wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej w zakresie:
ustawy budżetowej,
ustawy o prowizorium budżetowym,
zmiany ustawy budżetowej,
ustawy regulującej zaciąganie długu publicznego
ustawy o udzielaniu poręczeń i gwarancji finansowych przez państwo
ma Rada Ministrów Konstytucja z 1997 roku wprowadziła zakaz finansowania deficytu budżetu państwa
poprzez zaciąganie zobowiązań w banku centralnym;

Budżet państwa

Dług publiczny

dług publiczny Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 72
Państwowy

dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora
finansów publicznych z następujących tytułów:
wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;
zaciągniętych kredytów i pożyczek;
przyjętych depozytów;
wymagalnych zobowiązań:
wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń
sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych
uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów
publicznych będącą dłużnikiem

Budżet państwa

oblicza się jako wartość nominalną zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych

po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań między jednostkami tego sektora.

Art. 74

1. Minister Finansów sprawuje kontrolę nad sektorem finansów
publicznych w zakresie przestrzegania zasady stanowiącej, że
państwowy dług publiczny nie może przekroczyć 60 % wartości
rocznego produktu krajowego brutto.

Budżet państwa

ustawie o finansach publicznych (Rozdział 3 Art. 86)

Jeśli dług publiczny liczony jako procent PKB przekroczy:
50-55% to Rada Ministrów uchwala projekt budżetu na rok
następny, w którym stosunek deficytu do
dochodów nie może być wyższy niż w roku
bieżącym,

Budżet państwa

Dług publiczny

Ustawa o Finansach Publicznych c.d.

55-60% Rada Ministrów uchwala projekt budżetu, w którym

a) Nie przewiduje się deficytu budżetu państwa lub jego wielkość umożliwia
osiągnięcie wymaganej relacji długu państwa do PKB,
- Wynagrodzenia państwowej sfery budżetowej zostają „zamrożone”,
- Waloryzacja rent i emerytur tylko o poziom bieżącej inflacji,

b) Rada Ministrów dokonuje przeglądu wydatków budżetu państwa
finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych, oraz
przeglądu programów wieloletnich,

c) Zakaz udzielania kredytów i pożyczek z budżetu państwa

Budżet państwa

Dług publiczny

Ustawa o Finansach Publicznych c.d.

powyżej 60% to Rada Ministrów uchwala projekt budżetu,
w którym stosuje się postanowienia pkt. a) i b)
c) Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny
(w ciągu miesiąca),
d) Nie przewiduje się deficytu w budżetach Jednostek Samorządu
Terytorialnego.
e) Jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych
poręczeń i gwarancji.

Program sanacyjny obejmuje:
wskazanie przyczyn kształtowania się relacji państwowego długu
publicznego,
2. program działań zmierzających do ograniczenia długu publicznego,

3. trzyletnią prognozę relacji długu publicznego do PKB, oraz sytuacji
makroekonomicznej kraju.

Budżet państwa

publiczny,
wzmożone wydatki publiczne, zwłaszcza okresy wojen i

głębokich kryzysów gospodarczych,
realizowana doktryna ekonomiczna, która zakłada świadome
utrzymanie deficytu budżetowego i długu publicznego jako
narzędzi interwencjonizmu państwowego,
osiąganie celów politycznych rządzącej elity, która nie decyduje
się na podnoszenie podatków, ale nie dokonuje również cięć
w wydatkach publicznych,
- wpadnięcie władz publicznych w pułapkę zadłużenia.

Przyczyny powstawania długu publicznego

Budżet państwa

i zagraniczny )
pożyczki ( krajowy i zagraniczny )
prywatyzacja majątku Skarbu

Państwa,
nadwyżka z lat poprzednich

Formy finansowania długu publicznego

Budżet państwa

odziedziczyła po okresie gospodarki centralnie
planowanej dług publicznych przekraczający

80% PKB.
/ w roku 1989 /


Był to głównie dług zagraniczny, najpierw zaciągnięty w zachodnich bankach w latach 70-tych /okres rządów E. Gierka / ,
potem wzrastający w latach 80-tych z powodu
niespłacanych odsetek.


Krajowy dług publiczny był za to niewielki
- był to w zasadzie dług wobec NBP z tytułu kredytów na
sfinansowanie deficytu budżetowego.

W końcu lat 90-tych relacja długu do PKB spadła poniżej 40%.

Budżet państwa

/

W latach 1990 - 2000 nastąpił

silny spadek relacji długu do PKB, możliwy
dzięki czterem zjawiskom
- Ograniczeniu skali deficytów budżetowych do ok. 3% PKB,
- Szybkiemu wzrostowi gospodarczemu,
- Silnemu wzmocnieniu się złotego, przez co obniżeniu uległa
relacja długu zagranicznego do PKB,
- Redukcji zadłużenia zagranicznego Polski. / dwustronne umowy
międzynarodowe /

Zwiększenie się tej relacji już prawie do 50% spowodował gwałtowny wzrost
wysokości deficytów budżetowych po roku 2000, w połączeniu z powolnym
wzrostem PKB.
Przyrost długu w ciągu ostatnich 3 lat wynika z: - kryzysu gospodarczego na świecie i spowolnienia gospodarczego w Polsce, które spowodowało spadek wpływów z podatków i wzrost
wydatków budżetowych np. na zasiłki dla bezrobotnych).

Budżet państwa

/


Obniżki podatków i składek przez

poprzedni rząd ( 2007/8 ), któremu nie towarzyszyło proporcjonalne obniżenie wydatków publicznych, w efekcie deficyt budżetowy trzeba łatać pożyczkami oraz przychodami z prywatyzacji. W relacji do PKB nasz dług publiczny był najniższy w 2000 roku (38,7%) i od tego czasu
dość systematycznie rośnie.
W roku 2009 zbliżył się do poziomu 50%. / 49,8 % /

W roku 2010 przekroczono próg 50 % / 50,3 % /

Na koniec września dług wzrósł do poziomu ok. 52,5 %


Około 70% tej kwoty stanowi publiczny dług krajowy, a 30% dług zagraniczny

Budżet państwa