Слайд 1Гинекологиялық аурулардың пропедевтикасы.
Лектор: № 1 акушерия және гинекология кафедрасының
меңгерушісі,
м.ғ.д., Г.К. Омарова
№1 акушерия және гинекология кафедрасы
Слайд 2Дәріс жоспары
Гинекология туралы түсінік
Гинекологияда қолданылатын зерттеу әдістері
Слайд 3Гинекология
Бұл әйел туралы ғылым
әйелдердің жас ерекшелігіне байланысты ағзасында болатын
қалыпты жұмыстарын,
әр түрлі жаста кездесетін ауруларды және олардың алдын
- алуын зерттеп оқытады.
Слайд 4Қазіргі кезде гинекология саласында дұрыс диагноз қою үшін көптеген тексеру
әдістері бар.
Слайд 5 Объективті қарау әдістері
сыртқы
қарау,
іш пальпациясы,
сүт бездерін пальпациялау,
айна көмегімен гинекологиялық тексеру, бимануальды
тексеру)
аспапты (арнайы техника көмегімен)
лабораториялық.
Слайд 6Шағымдары:
Жалқық,
ауру сезімі,
қан ағу,
жылжымалы ағзаларының бұзылысы
жыныс жүйесі жұмысының
бұзылысы,
сыртқы жыныс мүшелерінің қышынуы.
Слайд 7Жалқықтар.
Бездің секреторлы жұмысы мен ағзаның бұзылуының нәтижесінде пайда болады.
Бұл гинекологиялық аурулардың ішінде ең жиі кездесетін симптом.
Жалқықтың этиологиялық
себептері әр түрлі болып келеді
Слайд 81. Генитальды тұрғыдан:
Гениталий аймағындағы жұқпалы аурулар нәтижесінде:
жыныс ағзаларының құрылысы дұрыс
емес
жыныс қуысының ашық болуы
(қынаптың шырышты қабығының жыныстық қуысқа бұлтиып
шығып тұруы)
Ол жерде орналасқан бездерден патологиялық шырыштың шығуына әкеледі.
Слайд 9Жаңадан пайда болған түзіліс
Жатырдың және жатыр мойнының гиперпластикалық үрдістері.
Механикалық тітіркендіру (бөгде зат). Мысалы: қынапқа қойылған сақиналар, бұлар егде
жастағы әйелдерде қынаптың және жатырдың түсуін болдырмау үшін қойылады.
химиялық, термиялық әрекеттер (ыстық сумен, марганецтің қою ерітіндісімен шаю нәтижесінде.)
Слайд 10Паразитарлы себептері:
Трихомониаз, глисті инвазия
Саңырауқұлақты аурулар
(кандидоз).
Слайд 11Жалқық түрлері:
түтікті – түтіктің секрециясына байланысты.
катаральды – жатыр
эпителийінің секрециясына байланысты.
Мойындық жалқық – жатыр мойнының және цервикальды
каналдың бездік эпителийінің секрециясына байланысты
қынаптық
вестибулярлы (қынаптың кіре берісіндегі жалқықтар).
Слайд 12Түтіктік жалқық:
жатыр түтіктерінің безді эпителиальды төсеніштерінің,
тамырларының трансудациясы
және секрециясы
нәтижесінде пайда болады.
Түтіктердің кез келген қабынуына жауап ретінде патологиялық
шырыш бөлінеді.
Алғашқы кезде қабынуға жауап болып ісіну, гиперемия, ауру сезімі, температура, шырыш сулы, содан кейін іріңді сипат алуы мүмкін.
Слайд 13Катаралды жалқық
Әр түрлі сипатта болуы мүмкін, яғни қоздырғыштың қай флораға
енгеніне байланысты болады.
Қалыпты жағдайда жатырдың анатомиялық бөліктерінің салдарына байланысты
болады жатыр мойнының екі сфинктерлі болуы (сыртқы және ішкі ернеу).
Слайд 14Мойындық жалқық:
Жатыр мойнының цервикальды каналындағы бездердің секрециясы нәтижесінде пайда болады.
Кейде бездер кисталарға, бөлікті бездерге айналады.
Жатыр мойны зрозиясы кезінде
болатын жалқықтар қынаптың ортасын өзгертеді.
Слайд 15Қынаптық жалқық:
Өте жиі кездеседі
Жыныстық қатынас кезінде түсетін микробтың қоздырғышына
байланысты:
гонококктар,
трихоманадалар.
Слайд 16Вестибулярлы жалқықтар.
Қынаптың кіреберісінде орналасады:
терлі,
майлы,
кіреберіс безі,
бартолин безі,
парауретралды
безі
Олардың қызметі қынап кіреберісін ылғалдап тұрады, ал оның бұзылысы
вестибулярлы жалқықтың пайда болуына әкеледі.
Слайд 17Ауру сезімі
Эндо -, экзогенді факторлардың әсеріне байланысты
Ауру сезімі іштің төменгі
жағында, бел аймағында болады
Жедел, ұстама тәрізді
Ауру сезімі толғақ
тәрізді
Ауру сезімі көбіне түнде болуы мүмкін.
Слайд 18Қан кету.
Қан кету генитальды және экстрагенитальды факторлардың әсерінен болуы мүмкін.
Генитальды
себептеріне:
етеккір бұзылыстарының барлық түрлері жатады.
Мұндай қан кетулер
циклды
ациклды
болуы мүмкін.
Слайд 19Генитальды себептері:
Қабыну аурулары
Жаңадан пайда болған түзіліс:
жатыр миомасы кезіндегі қан
кету
бұл кездегі қан кету сипаты әр түрлі, аз мөлшерден
өлімге әкелетін мөлшерге дейін болуы мүмкін.
Слайд 20Гениталий жарақаттары:
күрт қан кетулер
бірлескен жарақаттар,
құрсақ артындағы гематомалар
Слайд 21Экстрагенитальды себептері:
Ауыр гипертензия кезінде:
(менопауза кезіндегі әйелдің жатырынан қан
кету)
Ауыр инфекциялар кезінде:
гепатит (ауыр интоксикация қан ұюының бұзылысына, қан
тамырларларының сынғыштығына әкеледі).
Әр түрлі улармен улану
Слайд 22Зерттеу әдістері
Анамнез жинау.
Анамнез жинауда негізгі функциялар анықталады:
етеккір
генеративті
жыныстық (сексуальды)
және әйел ағзасымен жүйесі салыстырылады.
Слайд 23Арнайы зерттеулер:
1) Жалпы қарап тексеру
2) Айнамен қарау
3)
Бимануальды тексеру.
Слайд 24Қынаптық тексеруде ескеру қажет:
көлемі,
пішіні,
консистенциясы,
қозғалғыштығы,
жатыр және жатыр
қосалқыларының ауру сезімталдығы.
Слайд 253. Арнайы әдістер:
Қынаптан,
цервикальды каналдан,
уретрадан
гонококк және флораға алынған жағындылар.
Бұларды
жыныс жолдары арқылы жұғатын инфекцияларды тексеретін ортаға себуге де болады.
Слайд 26Флораға байланысты қынаптың тазалық дәрежесін анықтау үш дәрежеге бөлінеді:
1-2
тазалық дәрежесінде диагностикалық және хирургиялық іс шараларды істеуге болады,
ал
үшінші тазалық дәрежесінде болмайды
Слайд 27Қынаптың үш тазалық дәрежесі
1 дәрежесі:
құрамында Додерлейн таяқшасы, Гр
- , Гр + кокктардың аздаған мөлшері, лейкоциттердің болмауымен сипатталады.
Додерлейн таяқшалары
Слайд 28Қынаптың үш тазалық дәрежесі
2 дәрежесі:
құрамында Додерлейн таяқшалары көп емес,
Гр - , Гр + кокктар флорасы, лейкоциттер болуымен сипатталады.
Додерлейн таяқшалары
Слайд 29Қынаптың үш тазалық дәрежесі
3 дәрежесі:
құрамында Додерлейн таяқшалары жоқ, лейкоциттер
көп мөлшерде, кокктар флорасы және арнайы патологиялық қоздырғыштардың болуымен сипатталады.
Слайд 30Цитологиялық зерттеу:
Жатыр мойнынан алынған шырышты қырындыны микроскопиялық қарау. Қырындыны арнайы
қасықпен алады да шыныға жағып лабораторияға жібереді.
Слайд 31УДЗ
Бұл зерттеу әдісі дәрігерге:
кіші жамбас астауындағы ағзалар туралы,
қатерлі ісік диагностикасы,
қабыну аурулары,
пісіп жетілу ақаулары,
жүктілік ағымы
туралы көптеген мәліметтер береді.
Слайд 32Жатырды зондтау:
Бұл әдісті диагностикаларда:
миоматозды түйін,
жатыр қуысының ұзындығын өлшеу,
түсік жасар алдында,
жатырдың шырышты қабатын қырғанда қолданады.
Зондтауды арнайы бөлінділері
бар жұмсақ металдан жасалған зондпен жүргізеді.
Слайд 33Диагностикалық қыру
Бұл әдісті жатырдың қатерлі ісігіне күмәнданғанда және жатырдан жиі
қан ағулар болғанда қолданады.
Қырудан кейін алынған материалды гистологиялық зерттеуге
жібереді.
Слайд 34Биопсия
Жыныс мүшелеріндегі қатерлі жаңа түзілістерге күмәнданғанда жасалынады.
Күмән келтіретін ауданнан
скальпельмен кесіп алып, материалды гистологиялық зерттеуге жібереді.
Слайд 35Эндоскопиялық әдістерге:
кольпоскопия,
диагностикалық лапароскопия,
гистероскопия жатады.
Слайд 36Кольпоскопия
Тінді 30 есе ұлғайтып көрсететін оптикалық құрал
кольпоскоп жатыр мойнын
тексеруге арналған.
Жатыр мойнының қынаптық бөлігін люголь ерітіндісімен өңдегенде:
қалыпты жасушалар
қою қоңыр түске
ал патологиялық жасушалар боялмай түссіз болып қалады.
Слайд 37Лапароскопия
Бұл әдіс кезінде құрсақ қуысы және кіші жамбас
астауындағы ағзаларды көруге болады.
Слайд 38Гистероскопия
Оптикалық құрал гистерескоп арқылы жатыр қуысын қарауға болады.
Гистероскопия операция болып
есептеледі.
Бұл
әдіс:
субмукозды миомада,
бедеулікте,
жатырдың ісіктерінде,
патологиялық ақауларда,
жиі қан кетулерде,
ЖІС алып тастағанда,
кесар тілігі операциясынан кейінгі жатыр қуысын қарауда,
емдеу және диагностикалау мақсатта қолданады.
Слайд 40Гормональды зерттеу
Бұл әдісті:
етеккір бұзылысында,
гирсутизмде,
бедеулікте,
эндокринді жүйе ауруларында қолданады.
Қандағы гормон
мөлшерін анықтайды.
Слайд 41Гинекология саласындағы маманның этаптары мен үрдістері
Тексеру әдістері,
гинекологиялық патологиясы
бар науқастардың мәселесін шешу,
акушериядағы деонтологияның артықшылығы;
акушерия және гинекологиядағы патологиялардың
қазіргі кездегі алдын - алу шаралары мен емі;
Слайд 42Гинекология саласындағы маманның этаптары мен үрдістері
әйелдер кеңесінде тіркелген жүкті
әйелдерді бақылау;
дені сау және гинекологиялық аурулары бар әйелдерді диспансеризациялау.
әйелдер кеңесінде
және гинекологиялық стационарларда санитарлы эпидемиологиялық тәртіп сақтау ерекшеліктері.
реанимация, интенсивті терапия палатасының, операция бөлімінің құрал жабдықтарының жабдықталу ерекшеліктері;
Слайд 43Гинекология саласындағы маманның этаптары мен үрдістері
Қыз балалардағы гинекологиялық аурулар.
гинекологиялық ауруларды оперативті емдеудегі негізгі әдістер;
жанұяны жоспарлау және қазіргі замандағы
контрацепция;
Жыныс жолдары арқылы берілетін аурулар, ЖИТС.
Слайд 44Назар аударып тыңдағандарыңызға рахмет!