Көп корпусты буландыру қондырғы сы

бір бөлігін буға айналдыру арқылы ерітінділерді қоюландыру(концентрациясын жоғарылату) процесі буландыру

деп аталады.

және т.б. өнімдерді өндіріп алу үшін кеңінен қолданады.

және арзандату; 3.Ерітінділердің сақтау мерзімдерін ұлғайту;

құрылмдары әртүрлі болады және төмендегі негізгі белгілеріне қарай былай бөлінеді:
а)

ысыту бетінің түріне байланысты:
-құбырлы;
-жейделі;
-ирек құбырлы;
б) ысыту тәсіліне байланысты:
-бумен;
-газбен;
-электротогымен;
-жоғары температуралы жылу тасымалдағышпен ысыту.
в) аппарат осьінің орналысуына байланысты:
-горизонтальды;
-тік (вертикаль);
-көлбеулі (кей кезде);
г) ерітіндінің циркуляциясына байланысты:
- еркін (табиғи);
- еріксіз циркуляциялы.

құрылады :
- ысыту камерасы
- сепаратордан

Ысыту камерасыңда (қайнатқышта) қоюландырылатың ерітінді кайнатылады. Сепараторда екіншілік бу жиналады және ол ерітіндіден ажыратылады. Химия өнеркәсібінде бумен ысытылатын тік үздіксіз әрекетті аппараттар өте жиі кездеседі.
 

құбыры бар үздіксіз жұмыс істейтін буландару аппаратының жұмыс істеу принципін

қарастырамыз (3.1-сурет). Аппарат негізінен ысыту камерасы (1) және сепаратордан (2) құрылады. 3.1 – суретте көрсетілген тәсілде ысыту камерасы және сепаратор бір аппаратта орналасқан. Ысыту камерасы сепаратордан бөлек орналасып, онымен құбыр арқылы жалғасуы да мүмкін.
Камера әдетте қаныққан су буымен ысытылады. Бу құбырлар сыртындағы кеңістікпен өтіп, конденсацияланады және камераның төменгі жағынан шығады.
Бір корпусты аппараттағы екіншілік будың қысымына байланысты,көп корпусты буландыру қондырғылары вакуумдыжәне жоғары қысымды болады. Өнеркәсіпте вакуумды қондырғылар жиі кездеседі. Қысымды қондырғылар бірінші корпусынан алынған жоғары қысымды екіншілік буды басқа мақсаттарға қолданады

ысыту камерасы; 2 – сепаратор; 3 – қайнату құбырлары; 4

– циркуляциялық құбыр.

шығады. Сепараторда сұйық будан ажыратылады. Сұйық тамшыларынан ажыратылған екіншілік бу

сепаратордың жоғарғы жағынан шығарылады. Сұйықтың бір бөлігі орталық циркуляциялық құбыр (4) арқылы аппараттан төменгі бөліміне – құбырлар торының астына ағып түседі. Орталық циркуляциялық құбырдағы (4) сұйық ерітінді және қайнату құбырларындағы бумен сұйық қоспалар арасындағы тығыздықтар айырмасының әсерінен сұйық үздіксіз циркуляция жасап тұрады. Қоюланған ерітінді аппарат түбіндегі штуцер (келтеқұбыр) арқылы алынады. Егер буландыру вакуумда өткізілсе онда екіншілік бу вакуум-сорғымен сорылып конденсаторға беріледі

буландыру қондырғылары вакуумдыжәне жоғары қысымды болады. Өнеркәсіпте вакуумды қондырғылар жиі

кездеседі. Қысымды қондырғылар бірінші корпусынан алынған жоғары қысымды екіншілік буды басқа мақсаттарға қолданады.
Көп корпусты буландыру қондырғылары.Қазіргі буландыру қондырғыларында өте көп мөлшерде су буландырады. Жоғарыда көрсетілгендей, біркорпусты қондырғыда 1 кг суды буландыру үшін 1кг ысытатын бу қажет етеді. Бұл жағдай ысытатын будың өте көп мөлшерде шығындалатынын көрсетеді. Дегенмен, буландыру процесін көп корпусты қондырғыларда өткізіп,ысытатын будың шығынын азайтуға болады. Мұнда бірінші аппаратқа ысытатын бу берілсе,екінші аппаратты ысыту үшін бірінші аппараттан шығатын екіншілік бу пайдаланылады, ал үшінші аппаратты ысыту үшін екінші аппараттан шығатын бу пайдаланылады және сол сияқты. Соңғы аппараттан шығатын бу конденсаторға жіберіледі. Көпкорпусты буландыру қондырғылары ысытатын будың нақты шығыны 3.1 – кестеде берілген.

Қондырғы бірнеше корпустан құралады. Бастапқы ерітінді алдын ала ысытқышта қайнау

температурасына дейін ысытылып,бірінші корпусқа беріледі. Бірінші корпус ысытатын бумен ысытылады. Бірінші аппараттағы пайда болған екіншілік бу ысытатын бу ретінде екінші корпусқа (2) беріледі. Екінші аппараттағы қысым біріншіге қарағанда төмен,сондықтан бірінші аппаратта буландырылған ерітінді екінші аппаратқа өздігінен өтеді. Екінші аппараттағы ерітіндінің қайнау температурасы төмендеу болғандықтан,бірінші аппараттан келген жоғары температуралы ерітінді мұнда суытылады. Бұл кезде жылу бөлінеді, және соның салдарынан қосымша екіншілік бу пайда болады. Қондырғының барлық корпустарында болатын бұл құбылыс өз-өзінен булану деп аталады.
 

– барометрлік конденсатор; 5-тамшыұстағыш; 6 – сорғы.

аппаратқа (3) ысытатын бу ретінде екінші аппаратта пайда болған екіншілік

бу беріледі. Соңғы корпустан шыққан екіншілік бу барометрлік конденсаторға (4) беріледі және мұнда будың конденсациялануы нәтижесінде вакуум пайда болады. Ауа және басқа конденсацияланбаған газдар жылу алмасу процесін нашарлатады, сондықтан вакуум-сорғымен тамшыұстағыш (5) арқылы сорылып тасталады. Конденсатордағы қалдық қысымның мәні конденсаторға берілетін судың температурасына байланысты болғандықтан, вакуум-сорғының жәрдемімен қондырғыда тиісті вакуум сақталып тұрады.
Бір бағытты ағынды буландыру қондырғылардың артықшылығы: ерітінді бір аппараттан екінші аппаратқа өздігінен тасымалданады (себебі қысым корпустан корпусқа төмендейді),яғни сорғы керек емес.
Бір бағытты ағынды буландыру қондырғылардың кемшілігі: әрбір кейінгі аппараттағы ерітіндінің концентрациясы алдынғысынан жоғары, ал ысытатын будың температурасы төмен, яғни жоғары концентрациялы ерітінді төмен температуралы бумен буландырылады; концентрация жоғарылаған сайын тұтқырлығы көбейеді, яғни жылу өту коэффиценттерінің мәндері бірінші корпустан соңғысына қарай төмендейді[1].
Әрбір процестердің өздеріне тән артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Соның ішіндегі вакуумда өткізілетін буландыру процесінің негізгі артықшылығы мен кемшілігіне тоқталып кетсем.
Артықшылықтары:
Процессті көп төмен температурада өткізуге болады;
Жоғары температурада ыдырап кету мүмкін болатын заттардың ерітінділерін қоюландыруға болады;
Буландыру қондырғысынан шыққан екіншілік буды ысытатын бу ретінде пайдалану мүмкіндігі туады.
Кемшіліктері:
Қосымша жабдықтар (конденсаторлар, вакуумды сорғылар,тамшы ұстағыштар) қажет болады. Сондай-ақ қондырғы бағасы қымбаттайды.
Атмосфералық қысымдағы буландыруда екіншілік бу пайдаланылмай атмосфераға шығарылады. Бұл экономикалық тиімсіз.