Разделы презентаций
- Разное
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Лексіка
Содержание
- 1. Лексіка
- 2. сукупнасць слоў якой-небудзь мовы або дыялекту;сукупнасць слоў,
- 3. Лексічнае значэннепрамое значэнне (асноўнае, галоўнае) адлюстроўвае аб’ектыўную
- 4. Лексіка беларускай мовыпаводле сферы выкарыстаннялексіка абмежаванага выкарыстанняагульнаўжывальная лексіка спецыяльная лексіка
- 5. Актыўная і пасіўная лексікаактыўная лексіка – агульназразумелыя,
- 6. Стылістычныя разрады лексікінейтральныя словы - словы, пазбаўленыя
- 7. У працэсе ўжывання слоў могуць узнікаць розныя віды пераносу назваў метаніміяметафарасінекдаха
- 8. перанос назвы з аднаго прадмета на іншыя
- 9. перанос назвы на сумежнасці з’яў (прасторавай, часавай,
- 10. замена назвы цэлага назвай яго часткі (або
- 11. словы, якія маюць рознае лексічнае значэнне, але
- 12. Амонімы бываюць лексічныя, марфалагічныя (амаформы), фанетычныя (амафоны), акцэнтуальныя (амографы)
- 13. Лексічныя амонімы адносяцца да адной часціны мовы
- 14. Амаформы – граматычныя амонімы; гэта словы розных
- 15. Амафоны – словы, якія аднолькава вымаўляюцца, але
- 16. Слайд 16
- 17. словы, якія структурна, сваім знешнім афармленнем вельмі
- 18. блізказначныя словы і выразы, якія абазначаюць адно
- 19. пары слоў (адной часціны мовы) з процілеглым значэннем:дзікі – свойскі;святло – цемра Антонімы
- 20. Скачать презентанцию
сукупнасць слоў якой-небудзь мовы або дыялекту;сукупнасць слоў, якія ўжываюцца ў пэўнай сферы дзейнасці (напр., тэрміналагічная і прафесійная лексіка);слоўнікавы склад твораў якога-небудзь аўтара.
Слайды и текст этой презентации
Слайд 2сукупнасць слоў якой-небудзь мовы або дыялекту;
сукупнасць слоў, якія ўжываюцца ў
пэўнай сферы дзейнасці (напр., тэрміналагічная і прафесійная лексіка);
якога-небудзь аўтара.
Слайд 3Лексічнае значэнне
прамое значэнне (асноўнае,
галоўнае) адлюстроўвае
аб’ектыўную рэчаіснасць
непасрэдна
пераноснае значэнне
(другаснае, вытворнае)
адлюстроўвае аб’ектыўную
рэчаіснасць апасродкавана,
праз прамое значэнне
змест слова, яго
суаднесенасць з прадметамі, якасцямі, дзеяннямі, працэсамі і інш. 
Слайд 4Лексіка беларускай мовы
паводле сферы выкарыстання
лексіка абмежаванага выкарыстання
агульнаўжывальная лексіка
спецыяльная лексіка
Слайд 5Актыўная і пасіўная лексіка
актыўная лексіка – агульназразумелыя, шырокаўжывальныя словы, здольныя
абслугоўваць усе сферы чалавечай дзейнасці
пасіўная лексіка – малаўжывальныя словы, якія
захоўваюць адценне ўстарэласці або навізнынеалагізмы – словы, што абазначаюць новыя паняцці і яшчэ не набылі агульнай вядомасці і шырокага выкарыстання
устарэлыя словы
архаізмы – даўнейшыя назвы, якія ў працэсе развіцця мовы былі заменены сучаснымі словамі-сінонімамі
гістарызмы – устарэлыя словы, якія выйшлі з ужытку па прычыне знікнення тых прадметаў і паняццяў, што яны абазначалі
Слайд 6Стылістычныя разрады лексікі
нейтральныя словы - словы, пазбаўленыя стылістычнай афарбоўкі; яны
могуць ужывацца ў любым функцыянальным стылі
стылістычна афарбаваныя словы
кніжныя словы -
словы, якія выкарыстоўваюцца ў кніжных стылях (афіцыйным, навуковым, публіцыстычным, мастацкім)гутарковыя словы - словы вуснага маўлення з эмацыянальна-экспрэсіўнай афарбоўкай, якія пераважна ўжываюцца ў сферы штодзённых бытавых зносін
Слайд 7У працэсе ўжывання слоў могуць узнікаць розныя віды пераносу назваў
метанімія
метафара
сінекдаха
Слайд 8перанос назвы з аднаго прадмета на іншыя на аснове падабенства
знешніх адзнак (формы, колеру, функцыі, месца знаходжання): носік яйка, ружовыя
мары, корань слова, галава калоныМетафара
Слайд 9перанос назвы на сумежнасці з’яў (прасторавай, часавай, лагічнай): горад будуецца
– горад спіць, рабіць пераклад – добры пераклад, цяжкі пераход
– падземны пераход, пярсцёнак са срэбра – есці са срэбра.Метанімія
Слайд 10замена назвы цэлага назвай яго часткі (або наадварот): пасадзіць грушу
– з’есці грушу; адкрыць рот – лішні рот; знайшоў адну
капейку – зарабіў сваю капейкуСінекдаха
Слайд 11словы, якія маюць рознае лексічнае значэнне, але супадаюць або ў
напісанні, або ў гучанні (ці ў напісанні і гучанні адначасова):
гасцінец1 (‘дарога’), гасцінец2 (‘падарунак’)Амонімы
Слайд 12Амонімы бываюць лексічныя,
марфалагічныя (амаформы),
фанетычныя (амафоны),
акцэнтуальныя (амографы)
Слайд 13Лексічныя амонімы адносяцца да адной часціны мовы і супадаюць ва
ўсіх або некалькіх суадносных формах
Бабка1 - ‘бабка’ (старая жанчына).
Бабка2 -
‘надкапытны сустаў нагі ў жывёлы’.Бабка3 - ‘сталёвае кавадлачка для кляпання кос’.
Бабка4 - ‘страва, прыгатаваная з дранай бульбы’.
Бабка5 - ‘абабак’ (грыб).
Бабка6 - ‘дзесяць снапоў, састаўленых у кучу для прасушкі і накрытых распасцёртым снапом’.
Слайд 14Амаформы – граматычныя амонімы; гэта словы розных часцін мовы, якія
становяцца амонімамі (аднолькава гучаць і пішуцца) толькі ў адной-дзвюх граматычных
формахвусны (назоўнік) – вусны (прыметнік);
варта (назоўнік) – варта (прэдыкатыўнае прыслоўе);
стάла (дзеяслоў) - стάла (прыслоўе);
каля горкі (назоўнік) - горкі (прыметнік)
Слайд 15Амафоны – словы, якія аднолькава вымаўляюцца, але пішуцца па-рознаму
лес –
лез,
мець – медзь,
Крапіва – крапіва,
Ампер – ампер,
код – кот
Слайд 16 Амографы – словы, якія пішуцца аднолькава, яле вымаўляюцца па-рознаму (адрозніваюцца
націскам)
карά - кάра
накапάць - накάпаць
Слайд 17словы, якія структурна, сваім знешнім афармленнем вельмі падобныя адно на
другое (блізкія гучаннем), але маюць розныя значэнні: бульбоўнік // бульбянік
// бульбянішча.Бульбоўнік – лісце і сцябло бульбы.
Бульбянік – 1) тое, што і бульбоўнік; 2) аладка з дранай бульбы.
Бульбянішча – месца, на якім расла бульба.
Паронімы
Слайд 18блізказначныя словы і выразы, якія абазначаюць адно і тое ж
паняцце, але адрозніваюцца адценнямі значэння або стылістычнай афарбоўкай (а таму
гучаць і пішуцца па-рознаму):вядомасць, слава, папулярнасць
Сінонімы
Слайд 19пары слоў (адной часціны мовы) з процілеглым значэннем:
дзікі – свойскі;
святло
– цемра
Антонімы
