Слайд 1Лектор: м.ғ.д. Омарова Гульжахан Кашкинбаевна
С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ,
№1 акушерия және
гинекология кафедрасы
Жүктілік кезіндегі акушерлік қан ағулар. Шұғыл көмек көрсету.
Слайд 2Дәріс жоспары
Акушерлік қан ағулардың өзектілігі
Жүктіліктің II жартысындағы қан ағулар
Плацентаның жатуы,
Қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын сылынуы
Слайд 3Тақырыптың өзектілігі
Жүктіліктің ІІ жартысындағы қан ағулар ана мен нәрестенің өліміне
әкелетін ауыр асқынулардың бірі болып табылады.
Кез келген маман дәрігері осындай
патологияның себептері туралы білуі керек, ол туралы күмәнданса, шұғыл көмек көрсетуі қажет
Слайд 4Дүние жүзіндегі ана өлімі
200.000.000
130.000.000
530.000
Слайд 5БЕЗОПАСНОЕ АКУШЕРСТВО
Дүние жүзіндегі ана өлімі
- 1 мин
Слайд 6БЕЗОПАСНОЕ АКУШЕРСТВО
Ана өлімі кездесетін аймақтар (%)
Слайд 7Дүние жүзіндегі ана өлімінің құрылымы (%)
Слайд 8ҚР-да ана өлімінің көрсеткіші (2000-2012 жж.)
Слайд 9ҚР қан кету жиілігінің динамикасы
(1000 босану санына)
Слайд 10Ана өлімі
Жүктілік
Босану
Босанғаннан кейінгі кезең (42 күн)
Слайд 11Жүктіліктің II жартысында және босанудың I, II кезеңдеріндегі қан кету
Слайд 12Акушерлік қан ағу:
жүктіліктің I жартысында
жүктіліктің II жартысында
Босану кезінде: босанудың I,
II кезеңінде
босанғаннан кейінгі кезеңде
босанғаннан кейінгі ерте кезеңде
босанғаннан кейінгі кеш
кезеңде
Пайда болу мерзіміне байланысты қан кетудің жіктелуі
Слайд 13Плацентаның жатуы (PLACENTA PRAEVIA – «жолдың алдында»). Кездесу Жиілігі 0,1
– 1%;
Қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын сылынуы (ҚОПМБС) - 0,5-
2%;
Көпіршікті тығын
Жатырдың жыртылуы
Қынаптың көктамырларының варикозды кеңеюі
Жатыр мойнындағы патологиялық процестер
Жүктіліктің II жартысында қан кетудің себептері
Слайд 14Плацентаның жатуы
(PLACENTA PRAEVIA)
Қалыпты жағдайда плaцента жатырдың бүйір қабырғаларына, ал
сирек жағдайда жатырдың түбіне бекиді.
Слайд 15Толық – плацента жатырдың ішкі ернеуін толық жауып тұрады
Толық
емес (бөліктік) – плацента жатырдың ішкі ернеуін жартылай жауып тұрады
Плацентаның төмен орналасуы – плацента ішкі ернеуден 7,0 см және одан да төмен орналасады
Плацента жатуының жіктелуі (0,1 – 1%)
Толық
Толық емес
Төменгі плацентация
Слайд 19Плацента жатуының себептері
Аналық фактор
Жатырдың шырышты қабатының
Дистрофиялық
Атрофиялық өзгерістері
Нәрестелік фактор
Слайд 20ПЖ – на әкелетін себептер:
Жүктілікті жасанды үзу кезінде жатырдың шырышты
қабатын шектен тыс қыру;
Этиологиясы әр түрлі қабыну аурулардың салдарынан
эндометрийдің өзгеруі;
Әр түрлі жатырішілік араласулардың нәтижесінде (ЖІС) эндометрийдің өзгеруі;
Жалпы немесе генитальды инфантилизмнің нәтижесінде пайда болатын эндометрийдің атрофиялық өзгерістері.
түсік
Қабыну аурулары
ЖІС
Слайд 21Плацентаның жатуына әкелетін себептер
Жоғарыда аталған себептер жатырдың шырышты қабатының децидуальды
реакциясының жетіспеушілігіне алып келеді
Жүктілік пайда болған кезде, ұрықталған жыныс жасушасы
жатырдың қуысында өзіне қолайлы орын таппай, ішкі ернеу аймағында немесе одан жоғары бекиді.
Слайд 22Плацента жатуының патогенезі
ПЖ кезінде қан ағудың себебі – бұл бүраралық
кеңістіктің бұзылыстары.
Төменгі сегмент қалыптасқанда ол керіліп, плацента негізінен өзінің орналасқан
аймағын ауыстыруға қабілетті емес, сондықтан төменгі сегмент бөлігінде плацентаның екі беті де жылжып, жатыр қабырғасынан бүрлер ажырайды және плацентарлық аймақтың қантамырларынан қан ағулар болады.
Нәресте бір тамшы қанын жоғалтпасада, анасындағы қан ағу мен плацентаның жатыр қабырғасынан ажырауы, нәрестенің қалыпты газ алмасуын бұзады және нәрестенің жедел құрсақішілік гипоксиясына алып келеді.
Слайд 23Плацента жатуының клиникасы (ПЖ)
1. Плацента жатуында қан кетудің ерекшеліктері:
Қан ағу
кенеттен пайда болады,
сипаты толқын тәрізді
белгілі бір себепсіз қайталанып отырады.
2.
Анемия
Қайталанатын қан ағудың нәтижесінде гемоглобин концентрациясы төмендейді;
Сыртқы қан ағу көлемі қан ағудың толық көлемін көрсетпейтінін есте сақтау керек;
Слайд 24Диагностика
1. Анамнез:
Жатырдың қабыну аурулары,
Жиі жатырішілік араласулар,
ЖІС ұзақ жүру.
2. Сыртқы акушерлік әдіспен анықтайды:
Алда жатқан бөліктің кіші жамбас кіреберісінен
жоғары тұруы;
Нәрестенің көлденең немесе қиғаш орналасуы (16%);
Жамбаспен жатуы (10%).
Слайд 253. Қынаптық тексеру кезінде қынап күмбезінен жұмсақ тін анықталады, ал
босану кезінде – кеңістікте плацентарлы аймақ анықталады.
Қынаптық тексеру кезінде қан
кету қаупі болатындығын естен шығармау керек, сондықтан ПЖ күман болғанда қынаптық тексеру жүргізілмейді!!!
УДЗ жүргізу қажет!
4. УДЗ
ПЖ- ң диагностикасындағы объективті және қауіпсіз әдіс болып табылады.
Слайд 26Жүктілік кезіндегі плацентаның жатуын УДЗ көмегімен анықтайды
Толық жатуы
Толық емес жатуы
Слайд 27
ПЖ Дифференциальды диагностикасы
Қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын сылынуы;
Жатырдың жыртылуы;
Жатыр мойнындағы
жүктілік;
Жатыр мойнының рак ауруы;
Қынаптың варикозды тамырларының жарылуы.
Слайд 28Асқынуы
Жүктіліктің үзілу қаупі (мерзімінен бұрын босану 60%);
Геморрагиялық шок;
Тамыр ішілік шашыранды
қан ұю синдромы (ДВС);
Босанғаннан кейінгі ерте кезеңде гипо- және атониялық
қан кету;
Босанғаннан кейінгі іріңді - септикалық аурулар
Перинатальды өлім жоғары;
Ана өлімі.
Слайд 29Бос медперсоналды шақыру қажет
Әйелді каталкада операциялық-босану бөлімшесіне жеткізу қажет
Операциялық
бөлімшені дайындау
Қан кету көлемін анықтау
Ана жағдайын бағалау (пульс, АҚҚ, ТАЖ,
дене қызуы)
Бір немесе екі кубитальды венаны катетеризациялау (G 14 немесе 16 )
Физиологиялық ерітіндімен инфузияны 3:1 көлемінде бастау
Қан тобы мен Rh - факторды анықтау
Жүкті әйел стационарға плацента жатуы және қан кетумен түскенде бір мезгілде жасау қажет:
Көп және қайталанбалы қан кету кезінде оперативті жолмен босандыру қажет.
Слайд 30Жеңіл немесе тоқтаған қан ағуда
Егер нәресте тірі, гестациялық мерзімі
34 апта – консервативті тактика, глюкокортикоидтармен РДС алдын алу;
Егер нәресте
тірі, гестациялық мерзімі 34-37 апта - консервативті тактика
Егер нәресте тірі, жетілген – жоспарлы оперативті босануға дайындау
Нәресте өлі немесе даму ақаулары бар болса кез келген гестация мерзімінде организмді босануға дайындау, егер толық жату анықталса, онда оперативті жолмен босандыру.
Слайд 31Кесар тілігі операциясына көрсеткіштер
Плацентаның толық жатуы қан кету көлеміне байланыссыз
кесар тілігі операциясына көрсеткіш болып табылады;
Плацентаның толық емес жатуы, егер
жетілген жүктілік мерзімінде амниотомиядан кейін қан ағу тоқтаса – онда босану жолдары арқылы босандыруға болады, бірақ операция бөлімшесі дайын тұруы қажет.
Слайд 32Қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын сылынуы (SEPARATIO PLAECENTAE NORMALITER INSERTAE
SPONTANEA)
ҚОПМБ –нің кездесу жиілігі 0,5- 2%, ал 17,5 – 62,2%
перинатальды өлімнің себебі болып табылады
Бұл жүктілік кезінде немесе босанудың І, ІІ кезеңінде нәрестенің туылуына дейін плацентаның бөлінуі.
Бұл патология әйел үшін де, нәресте үшін де қауіпті болып табылады.
Слайд 33PL сылыну қаупінің факторлары
Алдыңғы жүктілік кезінде қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен
бұрын сылынуы (ОР - 15.0-20.0)
наркомания (ОР – 5.0-10.0)
азсулық (ОР –
2.5-10.0)
Созылмалы гипертензия фонында преэклампсияның қосылуы (ОР – 7.8)
Созылмалы гипертензия (ОР- 1.8-5.1)
Ана жасының және паритеттің жоғары болуы (ОР–1.1-3.7)
Көпнәрестелі жүктілік (ОР – 1.5-3.0)
Темекі тарту (ОР – 1.4-2.5)
Мерзімі жетпеген жүктілікте қағанақ суының кетуі (ОР – 1.8-2.5)
хориоамнионит (ОР - 2.0-2.5)
Басқа қауіп факторларына жатады: жарақат, тромбофилия, көпсулық, жүктіліктің бірінші жартысында болған қан ағу эпизодтары
Слайд 34
Ауру сезімі
Қан кету
Қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын сылынуының клиникасы
Слайд 35Асқыну
ТШҚҰ – Синдром
Бала жолдасы және босанғаннан кейінгі ерте кезеңде гипо-
атонилық қан кету.
Геморрагиялық және гиповолемиялық шок.
Перинатальды өлім (50%)
Ана өлімі (0,8%)
Қағанақ
суымен эмболиясы.
Мерзімінен бұрын босану (42,1%)
Слайд 37ПЖ мен ҚОПМБ диференциальды диагностикасы
Слайд 38ПЖ мен ҚОПМБ диференциальды диагностикасы
Слайд 39Емі
Оперативті босандыру:
Жүктілік кезінде және босанудың I кезеңінде кесар тілігі
Босанудың II-
кезеңінде – акушерлік қысқыш салу.
Слайд 40Сұрақ:
Қалыпты жағдайда плацентаның төменгі жиегі қай жерде орналасады?
Жүктілікке байланысты қан
кетудің себептері?
Слайд 41
Назар аударып тыңдағандарыңызға рахмет!