Лекция № 2

бөледі. Шартсыз қимыл-әрекетің негізінде созылу қарапайым рефлексі немесе миотатикалық рефлекс

жатады.

оның бір жақ шеті сіңірмен, алекінші жақ шеті экстрафузалды талшықпен

байланысқан. Интрафузалды (миозин) талшықтарынан сигнал жұлынның алдынғы мүйізіндегі γ –жасушаларға беріледі. Сигналдың жартысы α-мотонейрондарға беріледі,одан шыққан сигнал экстрафузалды талшықтарға жетеді. αжасушаларынан экстрафузалды талшықтарға берілетін сигналдың жартысы қайтадан Рэншоу жасушаларына қайтып келеді(экстрафузалды талшықтарға келіп түсетін артық импульстарды реттеуші орталық). Оларда жұлынның алдынғы мүйізінде орналасады, яғни γ-ілмек түзеді. Рефлекторлы(шарттсыз) іс-қимыл жасау үшін тітіркенгіш пен рефлекторлы доға біртұтастығы қажет.

орталық алды бөлігінен импульс жұлынның алдынғы мүйізіне жетіп, одан әрі

алдыңғы түбір арқылы, өрімнің қимылға жауапты бөлігімен нерв арқылы бұлшық етке жетеді. Қыртыс-бұлшықет жолы 2 нейроннан тұрады: орталық және периферикалық. Орталық нейрон денесі мандай бөліктін алдыңғы орталық иірімінің 5-ші қабатындағы Бецтың үлкен пирамида жасушаларында орналасқан. Пирамида жолы деп аталатын аксон бойымен импульс ішкі капсуланың артқы саны, ми аяақшасы, варолиев көпірі, сопақша ми арқылы өтеді. Сопқша ми мен жұлын шекарасында пирамида жолының (80%) қарсы жаққа өтіп, жұлынның бүйір бағанына кіріп әрбір сегмент деңгейінде ( 31-32 сегмент бар) жұлынның алдынғы мүйізінде орналасқан перифериялық нейронмен синаптикалық байланыс түзеді.

қимылға жауапты бөлігі арқылы бұлшықетке беріледі. Егерде қимыл-қозғалысқа аяқ,дене бұлшықеттері

қатысса, импульс қыртысты-спиналды(пирамидалы) жол арқылы жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан 2-ші нейрон денесіне бағыталады. Егерде қимыл-қозғалысқа көмей, жұтқыншақ, бет, тіл бұлшықеттері және шайнайтын, көз қимылдатын бұлшықеттер қатысса импульс кортико-ядролы жол құрамында бмн сай қимылдататын ядроларға беріледі, онда периферикалық нейрон денесі орналасқан, ары қарай импульс қимылдатқыш түбір мен нерв арқылы бұлшық етке жетеді.

онда периферикалық нейрон рефлекторлы доғаның эфферентті бөлігін құрайды. Қыртыс-бұлшықет жолы зақымдалған

кезде паралич дамиды, Паралич-қимыл мен бұлшық ет күшінің болмауы. Немесе парез – қимыл-қозғалыс шектігі мен бұлшық ет күшінің төмендеуі. Перифериялық нейрон зақымдалған кезде шеткі паралич дамиды.

рефлекстер
Патологиялық синкинезиялар
Беткей рефлекстердің жоғалту

Жуковского

части подошвенной поверхности стопы происходит медленное тоническое разгибание I пальца

проведение с нажимом подушечкой I пальца обследующего по передней поверхности

голени

конечности при сдавлении кистью обследующего икроножной мышцы

пяточного сухожилия

ответ на отрывистые удары по дистальным фалангам пальцев

молоточком по тылу стопы в области III—IV плюсневых костей

ударе молоточком по подошвенной стороне стопы ближе к пальцам

болады. Бұлшықетті созған кезде тонуста болғандықтан, ол қарсыласады-мұны – миотатикалық

рефлекс деп атайды. Алдыңғы мүйіз жасушалары: - үлкен α мотонейрондар - кіші α мотонейрондар. Үлкен α мотонейрондар жылдам жиырыла алатын ақ бұлшықет талшықтарын иннервациялайды. Кіші α мотонейрондар тонус пен позаға жауап беретін қызыл бұлшықет талшықтарын иннервациялайды. Алдыңғы мүйіздің 1/3 жасушасын γ-мотонейрондар құрайды. Мотонейрондар аксондары периферияға алдыңғы түбірмен перифериялық нервтар арқылы жүреді. α мотонейрон аксоны экстрафузальды бұлшық ет талшықтарында аяқталады. γ-мотонейрон аксоны бұлшық ет иіріміне (интрафузальды) келеді.

γ-мотонейронын импульсі бұлшық ет ұршығынының жиырылуына әкеледі, бұл өз кезегінде

спинальды ганглидың тітіркенуіне әкеледі. Қозу α-мотонейронға беріліп бұлшық еттің тоникалық қатаюына әкеледі. Спинальды гангли нерв талшықтарының дендриттер бөлігінің жартысы бұлшыұ ет ұршығында емес, сіңір рецепторларында аяқталады. Олар α-мотонейрон белсенділігін тежейтін импульстарға рецептор болып табылады. Бұл сезімтал нейрондардың аксоны α-мотонейрондармен қатынасқа түсетін қосымша жасушада (Рэншоу) аяқталады. Бұлшық еттің қатаюы бұл рецепторлардың қозуына әкеледі. Сондықтан олар жоғары әсерлі деңгейлі күш түскенде ғана қозады. Бұл кезде пайда болатын қимыл патенциалы жұлынға беріліп, α-мотонейрондарды тежейді. Алдыңғы мүйізді тежелуі синергиялық бұлшықеттердің босаңсуымен бір уақытта антагонист бұлшықеттердің жиырылуына әкеледі.

Маңдай бөліктің қыртысы
Қыртыс асты ганглилер (құйрықты ядро, скорлупа, латеральды және

медиальды бозғылт шар, Льюистің субталамикалық ядросы)
Ми бағанында – ортаңғы мида – қара субстанция, қызыл ядра, ортаңғы ми төбесінің пластинкасы, медиальды көлденең шоғыр ядросы (ядра Даркшевича), варолиев көпірігіндегі көкшіл дақ, ретикулярлы формация
Жұлынның γ – мотонейроны
Мишық (тісті ядро)

Паллидарлы жүйе (филогенетикалық тұрғыдан өте кәрі) құрамында: бозғылт шар, қара

субстанция, қызыл ядро, субталамикалық ядро. Стриарлы жүйе (филогенетикалық өте жас) құйрықты ядромен скорлупа.

түрде реттейді: нигроретикулоспинальды және стриопалидоруброспинальды жолдар.

физиологиялық синкинезиясымен қимылдың автоматтылығына жауапты.
Мүсінге, кейіпті анықтайды,
Эмоцияның қимыл

қозғалыспен жалғасуы: экспрессия – бет-әлпетіне, шошыну, айғайлау, дірілдеу
Дауыс модуляциясы
Жүріс ерекшелігі

симптомы
Қарсыласу феномені
Қуыршақ жүрісі
Бір қалыпты баяу сөйлеу
Жазудың өзгеруі микрография
Гипомимия

кезіндегі антагонист бұлшықеттердің бірлесіп атқаратын қызметтерін реттеу, дененің тепе-теңдігін сақтайды.

3 пар аяғы бар
Мишықтың ортасында- құрт (орталық бөлігі) және 2

жартышарлары болады.
Қос ядра – тығын тәрізді, шар тәрізді, тісті,, кровельное,

(жартышаралар қыртысынан мишыққа қарай) – маңдайкөпірмишық жолы және самайшүйдекөпірмишық жолы
Тікелей

мишықтан төмен баратын (мишықтан жұлынға қарай) – ретикулоспинальды, руброспинальды, вестибулоспинальды, тектоспинальды, оливоспинальды

кезде) және динамикалық (екі жартышарлар зақымдалған кезде)

кері жұлқыну симптомы
Ожеховский симптомы

дәл тимеуі
Дисметрия
Адиадохокинезия
Нистагм
Жазудың мегалография түрінде өзгеруі
Сөйлеудің өзгеруі – дизартрия