Әлеуметтік маңызы бар аурулар

Қазахстанның бәсекеге қабілеттілік глобальді индексінің рейтингі 101 құрайды. Әлеуметтік маңызы

бар аурулар 2012 жылы 69,1 жас денгейде болады. Өмір ұзақтығының төмендеуі және эканомикалық шығынды ҚР әлеуметтік маңызы бар аурулар алып келеді.

бар аурулар тізбесі бекітілген. 30/10/2010 Құжаттың анатациясы: № 2018 2009 жылы

4 желтоқсанында ҚР үкметінің қаулысы бойынша «Қоршаған орта үшін ұсынылатын қауып қатерлер аурулары және әлеуметтік маңызы бар аурулар тізбесі бекітілген

1. Туберкулез
2. Адамның иммунды тапшылық вирусының тасымалдаушысы және адамның адамның иммунды тапшылық вирусымен шақырылған аурулар.
3. Вирусты гепатит В, С
4. Қатерлi жаңа түзiлiмдер
5. Қантты диабет
6. Психикалық бұзылыстар және мiнез-құлықтық бұзылыстар

бар аурулар тізбесі бекітілген.

7. Бала ми салы
8. Инфаркт миокардысы (алғашқы

6 айда)
9. Ревматизм
10. Байланыс тіндердің зақымдалу жүйесі
11. Орталық жүйке жүйесінің тұқым қуалау –дегенеративтті аурулар
12. Орталық жүйке жүйесінің демиелинизирленген аурулар
Аурулар тізімінде ,сонымен қатар қоршаған ортаға қауып төндіретін жыныстық қатынас арқылы берілетін инфекциялық ауруларда жатады.
 

мен қадағалауға көмектесетін үрдіс. Денсаулықты нығайтудың негізгі принциптері : шешім

қабылдайтын қізметкерлердің сенімдігі, сектораралық ынтымақтастық, халықтың бұл бағытқа қарай жылжуы, тұрғылықты бірлестіктердің «тек адамдарға емес, бірақ адамдармен бірге« қағидасына сай жұмыс істеуі. Денсаулықты нығайту жұмысның ең негізгісі ол халықтың өз денсаулығына жағымды көз қараста қарауы болып саналады.

тұрақты салауаттыт өмір салты мен, мінез құлықтың жағымды жаққа ауысуына

мен оптималды денсаулық жағадайына жеткізуге бағыттаған позиция

жеке адамның, жанұяның, қоғамның денсаулығын сақтауға, өмір сүру ұзақтығын

нығайтуға бағытталған емдік медициналық, ғылыми, санитарлы-эпидемиолгиялық, құқықтық,әлеуметтік,мәдени, саясаттық ,экономикалық шаралар жиынтығы

денсаулығындағы ауытқулар мен аурулардың дамуын, өршуін тоқтатуға, алдын алуға, және

ауырып қалу рискі мен аурудың зардаптарын азайтуға бағытталған медициналық және медициналық емес жүйе шаралары.

қатер факторлары бар кез келген құбылысты алдын алу немесе жоюды

білідіреді
қоғамдық
жеке немесе индивидуальді

аталады Бөлінуі біріншілік, екіншілік және үшіншілік профилактика, немесе реабилитация (денсаулықты қайта

қалпына келтіру).

факторларын алдын алатын шаралар жүйесі(вакцинация, еңбектің және демалыстың тиімді режимі,

тиімді және сапалы тамақатну, физикалық активтілік, қоршаған ортаны қорғау және т. б.). Іс шаралардың бір қатары түрлері мемлекет көлемінде жүзеге асырылады
3.2 Екіншілік профилактика
Екіншілік профилактика -- аурудың пайда болуы мен ұшығуына және рецидивіне әкеп соқтыратын факторларын жоюға бағытталған компелексті шаралар жүйесі (стресс, иммунитеттің әлсіреуі, кез келген ағза жүйесіне әдеттен тыс жук түскенде) Екіншелік прфилактиканың ең эффективті тәсіліне диспанцеризация жатады. Диспанцеризация ауруды алдын алуға , емдеуге және динамикалық бақылауға бағытталған комплексті шаралар жүесі,
3.3 Үшіншілік профилактика
Кейбір мамандар үшіншілік профилактиканы аурудын реабилитациясына бағытталған компелексті шаралар жүйсі деп анықтайды

әлеуметтік және аумақтық ерекшеліктеріне сай ағза жүйесі жұмысының ауытқуларын алдын

алуына бағытталған медициналық және медициналық емес комплексті шаралар. Біріншілік профилактикаға әр түрлі компоненттер кіреді: • адам ағзасына кері әсері бар факторларды төмендету ( атмосферадағы ауа , ауыз судың, тамақтану спасын көтеру, демалыс пен жұмыс істеу , өмір сүру деңгейіне әсері бар факторлар), экологиялық және санитарлық-гигиеникалық скрининг өткізу; • салауатты өмір салтын қалыптастыру; • денсаулыққа креі әсері бар мінез-құлық және басқа да факторларды анықтау мен алдын алу мақстаныда прфилактикалық медициналық қаралулар жүргізу • проведение иммунопрофилактики различных групп населения; Біріншілік профилактиканың ең басты компоненті салауатты өмур салтын қалыптастыру болып саналады. Салауатты өмір салты(healthy life style) [M3]

салтының (СӨС) мақсаты халықтың өмір сүру деңгейі н, өмір сүру

ұзақтығын және денсаулығын нығайтуға бағытталған гигиеналық мінез құлқын қалыптастыру болып табылады Бұл мақсатқа жету үшін келесі тапсырмалар орындалу тиіс • Халықтың барлық әлеуметтік жастық топтарын СӨС туралы керекті медико-гигиеналқ ақпаратпен қамтамасыз ету; Мемлекеттік және қоғамдық мекмелерді СӨС қалыптастыруға шарттарыды жасауға ынталандыру; • барлық медициналқ қізметкерлердің санитарлы-ақпараттық және тәлімдік жұмыстарға тарту;

рациональді тамақтану; • жеке дербес гигиена; • демалыс гигиенасы ; • үйлесімді қозғалыстық

режимі; • физкультура және спорт; • күйзеліспен күресу ; •өзін-өзі шынықтыру; • некелік қатынастың гигиенасы, соның ішінде отбасынын жоспарлау; • психогигиена; • медико-әлеуметтік активтілік; • қоршаған ортаның гигиенасы.

болуын,ұшұғуын,шиеленісуін,созыламлыға ауысуын, тіршілік әрекеттерінің шектеулерін және әлеуметтік дезадаптациясына соқтыратындерттерді анықтауға

мен алдын алуға бағытталған медициналық, әлеуметтік, психологиялық, санитарлы-гигиеналық комплексті шаралар жүйесі.

мүшелерін нақты бір ауруға байланысты білімдер мен дағдыларға үйрету, топтық

және идивидуальдік консультациялау , мақсатты санитарлы-гигиеналық тәрбие беру; • керекті емдеу сауықтыру шараларды жүргізу мен аурудың дамуы мен денсаулық динамикасын бағалау мақсатында диспансерлік медициналық бақылауларды жүргізу ; • мақсатты сауықтыру мен профилактикалық емдеу курстарын жүргізу, соның ішінде емдік тамақтану және санатролы-курортық , емдік массаж бен басқа да емдік профилактикалық шаралар; •денсаулық жағдайына байланысты медико-психологиялық адаптациялқық жұмыстарды жүргізу;

— адамның тіршілік әрекетімнің шектеулері мен жоғалтқан функцияларына байланысты әлеуметтік

және кәсіби мәртебенің шектелулерін жоюға мен компенсацияға бағытталған медициналық, психологиялық, педагигикалық, әлеуметтік шаралар жиынтығы

мен алдын алуға бығытталған халықтың материалдық әл-ауқаттың көтермелеу, медициналық қамсыздандырудың

жақсарту, медицина мен еңбек және демалыс шарттарын жақстартуға бағытталған мемлекеттік шаралар жатады
Арнайы шараларға емдік профилактикалық кәсіпкерлер мен санитарлы-эпидемиологиялық мекемелермен жүргізілетін шаралар жатады. Айрықша қауіпті инфекциялар инфекциялара кезінде профилактикалық шаралар жүйесіне халықаралық шаралар да кіреді.
3)Халықтың инфекцияларға сезімталдығын жою шарлары.
Казіргі уақытта барлық профилактикалық шаралар үш топқа ірітеледі : санитарлық-гигиеналық, дезинфекциялық, дезинсекциялық.

мінез-құлық факторлардын алдын алу үшін халықтың медициналық сауатылығын көтеру :
-

дұрыс тамақтану мен салауатты өмір салтын насиқаттау ;
- бұкаратты ақпартық құралдар арқылы халықты аруларды алдына алатын бағдараламалармен хабарладныру ;
- инефекциялық емес созылмалы аурулармен ауыратын ауруларды өзі-өзіне көмектесу жолдарына үйрететін денсаулық мектептерін ұйымдастыру;

2) санитарлық-эпидемиилогияда қізметте істейтін қізметкерлерді мен мемлекеттік органдарда жұмыс істейтін қізметкерлерді және бекітілген бір аулаға халықты кәсіптік аурулармен ауруын алдын мен мониторинглеу мақсатында біріншілік медико –санитарлық мамандардың бақылауы.
 

отырып әр түрлі ауруға шалдығу рисктерін минимизациялау.
 4) созылмалы инфекциялық емес

және кәсіптік аурулары бар ауруларды анықтау мақстаында халық ішінде медициналық қаралуларды мен скринингтерді өткізу.
 5)Созылмалы арулары мен кәсәптік аурулары бар жеке азаматтық санаттарға әлеуметтік медициналық реабилитация мен қоса дәрілік заттармен амбулаторлық емді қамтамасыз ететін динамикалық бақылау мен уақытылы ем ем шараларын жүргізу