Орындаған: Саламатқызы А. Тексерген: Тамабекова А. А. Басқарудың ұйымдық

тігінен және көлденеңінен байланысу және бағыну тәртібі. Басқару құрылымының негізгі
элементтері-

буындар, деңгейлер
және байланыстар.

оқшауланған, дербес құрылымдық бөлімшесі.

буындарының жиынтығы. Ұйым құрылымы екі немесе үш (көп) деңгейлі болуы

мүмкін.
Екі деңгейлі құрылымда басқарудың жоғарғы буыны (жалпы ұйымды басқару) және төменгі буыны (орындаушылардың қызметін басқару) құрылады.
Үш және одан артық деңгейлері бар құрылымдарда ортаңғы буын пайда болады, ал оның өзі бірнеше деңгейлерден құрылуы мүмкін.

қалыптастырған кезде оған әсер ететін факторларды талдауды талаптармен, сәйкес қағидалармен

дұрыс үйлестіру қажет. Басқарудың ұйымдық құрылымын қалыптастырғанда мына қағидалар қолданылады:

1) өкім беру мен дербес жауапкершіліктің бірлігі;

2) сызықтық және функционалдық басшылық арасында дәл шек орнату;

3) бақылаудың таралуы;

4) айқын функционалдық бөлу;

5) әрбір буын басшысы мен лауазымды тұлғаның құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігінің сәйкестігі;

6) икемділік және үнемділік.

асыруы тиіс қызмет. Алайда бұл тұжырымдаманың мағынасы еңбекті көлденеңінен және

тігінен бөлу үшін құқықтар мен міндеттерді табыстау болып табылса да, ұйымның құрылымы туралы шешімді әрқашан жоғары деңгейдегі басшы қабылдайды.

ететін ішкі және сыртқы факторларға сай келетін құрылымды таңдау болып

табылады. Ең жақсы құрылым - бұл сыртқы ортамен тиімді әрекеттесуге, өз қызметшілерінің күштерін өнімді әрі лайықты түрде бөлу және бағыттау, сөйтіп, клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыру және өз мақсаттарына жоғары тиімділікпен жету үшін барынша жақсы мүмкіндік беретін құрылым.

Басқарудың ұйымдық құрылымы ұйымның мақсатына негізделуі тиіс, сонымен қатар өндіріске

және оның қажеттіліктеріне бағытталуы керек;

- Мамандығына, қызметіне, қабілеттеріне және мүмкіндіктерін ескере отырып қызметкерлердің жұмысын оңтайлы түрде бөлу;

- Ұйымдық құрылымды қалыптастыру барысында әрбір қызметкер мен басқару органының міндеттері мен өкідеттіліктерін дұрыс бөлу керек;

- Қызметтер мен міндеттердің, өкілеттіліктер мен жауапкершіліктің арасында сәйкестік орнату керек, олай жасамаса жүйе құрдымға кетеді.

және қиындығы, өндіріс пен басқарудың автоматтандырылу деңгейі)
1. Ұйымдық

(өндіріс типі, өндірістік құрылым, т.б.)

2. Экономикалық (шаруашылық байланыстар, қызметті жоспарлау мен бағалау жүйесі, материалдық ынталандыру жүйесі)

3. Әлеуметтік-психологиялық (психологиялық климат, басқарушының беделі, формалды емес қарым-қатынас)

орналасу (сыртқы байланыстардың көлемі)
2. Табиғи жағдайлар.

Ұйымдық құрылымды қалыптастыру

процесін жалпы қарастыра отырып, мынадай шешімге келуге болады:

1) Кіршіксіз ұйымдық құрылым болмайды, бірақ әрбір құрылым өз кәсіпорнында белгілі бір қағидалар бойынша тиімді бола алады. Сол үшін қандай да бір ұйымдық құрылымды таңдамас бұрын оның оң және теріс факторларын қарастырған жөн.

2) Әрбір кәсіпорынның ұйымдық құрылымы немесе оның бір бөлігі, сол ұйымның мақсат-міндеттеріне сәйкес келуі тиіс.

3) Ұйымның әлеуметтік құрылымы оның мақсатына ғана емес, өзге де ұйымдық технология, өндірістік жүйеге қатысушы құрылымнан, ұйымның мүшелерінің мәдениетінен, яғни ұйымдық құрастырушылардан тұрады.