Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы Қалыпты және патологиялық физиология

Дайындаған:Иса С
Тобы:Б-ЖМҚ-03-16
Қабылдаған:Султанова А.Қ

ауруының этиологиясы мен патогенезі.
Бүйрек - тас ауруының түрлері мен белгілері

Бүйрек - тас ауруының нәтижесі
ІІІ. Пайдаланған әдебиеттер

– бүйректің түбектері мен астаушаларына және несепағарға көлемі, құрылысы мен

химиялық құрамы (фосфаттар, ураттар, оксалаттар, карбонаттар) әр түрлі тас байланатын ауру. Бұл созылмалы ағымды ауру, бүйректің сыңарын немесе екеуін де зақымдайды.

бүйрек тасы сирек кездеседі де, қуықтасы жиі кездеседі. Бүйрек тасы

оң жақ бүйректе жиірек кездеседі, екі бүйректер тасы аурулардың 15— 20%-де кездеседі. Бүйрек пен несепағар тастары 20—50 жаста жиі кездеседі.

тастар түзіледі. Осы кристалдар бірнеше апта немесе ай ішінде тасқа

айналады.
Кальцийлі тастар жиі кездеседі.  Олар көбінесе, 20-30 жас арасындағы ерлерде пайда болады. Кальций басқа заттектермен бірігіп, тас түзеді.
Оксалаттар - кальцийлі тастардың жиі кездесетін түрлері. Оксалаттар саумалдық секілді кейбір өнімдерде болады. Сондай-ақ, олар С дәруменді тағамдық қоспаларда кездеседі. Жіңішке (аш) ішектің ауруларында осы тастардың түзілу қаупі артады.
Кальцийлі тастар сондай-ақ, кальцийдің фосфатпен немесе карбонатпен қосылуында түзілуі мүмкін.
Тастардың басқа түрлері:
Цистинді тастар цистинурияға шалдыққан адамдарда түзіледі. Бұл тұқым қуалайтын ауру. Оның  ерлерде және әйелдерде кездесу жиілігі бірдей.
Струвитті тастар, негізінен, несеп шығару жолдарының инфекциясына шалдыққан әйелдерде кездеседі. Бұл тастар үлкен өлшемге жетіп, бүйректі, несепағарды немесе несеп қапты бітеуі мүмкін.
Несеп қышқылының тастары әйелдерге қарағанда ерлерде жиі кездеседі. Олар подаграда немесе химиялық емдеуде пайда болуы мүмкін.
Дәрілік препараттар секілді басқа заттектер де тастың түзілуіне ықпал етуі мүмкін.
Бүйрек тасының пайда болуының басты қауіп факторы – сұйықтықты жеткіліксіз тұтыну. Бүйректе тас түзілуі несептің тәулігіне 1 литрден аз бөлінуінде ықтимал. 

анатомиялық даму ақаулары, тұқым қуалайтын нефроз және нефритке ұқсас синдромдар.
*

Жүре пайда болған 1-лік,2-лік жағдайларда болуы мүмкін.

Жалпы :
- минералдар

алмасуы бұзылуы
- А гиповитаминозы
- Д гипервитаминозы немесе авитааминозы
- гиперкальциурия
- гиперпаратиреоз
- бактериальды интоксикация
- химиялық препараттарды шектен тыс пайдалану(сульфаниламид, тетрациклин, антацид, ацетилсалицил қышқылы, глюкокортикоид т. б.)
- ұзақ және толық иммобилизация

2-лік стенозы
- несеп шығаратын жолдарының аномалиялары
- нефроптоз
- несеп жолдарының рефлюкстері
-

инфекциялар
- несеп шығаруының қиындауы
- несеп қышқылдылығы мен сілтілігінің артуы

жас, жыныс
- судың химиялық құрамы

аладыГиперпаратиреоз біріншілікке және екіншілікке бөлінеді. Біріншілік гиперпаратиреоз (қалқан маңындағы бездің

аденомасы) кальцийдің қандағы және зәрдегі ұлғаюы (гиперкальциемия, гиперкальцурия), фосфатурия, сілтілі фосфатазаның ұлғаюы, полиурия (зәрдің меншікті салмағының төмендеуімен) белгіленедНефролитиаз ауруында біріншілік гиперпаратиреоз 1 -2 % кездеседі. Ал, екіншілік немесе компенсаторлы гиперпаратиреоз бүйректегі қабыну құбылысына байланысты туады. Екіншілік гиперпаратиреоздың біріншілік гиперпаратиреоздан айырмашылығы –мұнда қандағы кальций мөлшері төмен болады. Екінші гиперпаратиреоз бүйрек тасы ауруларының 40% -3нде кездесед36 ал маржан тастарында 70 % шамасында кездеседі

бөлшектер бар. Коллоид заттар кристалдардың жабысуынан сақтап, еріген халде сақтайды.

-Тастар пайда болуының 2 теориясы бар:
- Физика-химиялық теория- тепе-теңдік бұзылғанда кристалдар шөгіп, тасқа айналады.
- Матрица теориясы- органикалық негіздің (ядроның)пайда болуына байланысты.Ядро қызметін қан ұйындылары, ыдыраған тіндер, бактериялар атқаруы мүмкін. Осы органикалық қалыпқа кейін тұздар шөгуіне байланысты тастар түзіледі.
Тас пайда болуы үшін қанда немесе несепте тұздар концентрациясы артуы керек.
Кристализациялық қағида- тұздар еруі азайып, тұнуынан тас байлануын түсіндіретін қағида.

бүйректің ішінде,оның табақшаларында,түбекшелерінде немесе несеп ағарда табылады.
Уролитаз- тастардың несепағарда кездесу
Нефролитаз-тастардың

паренхимасында түбекшерінде табақшаларында кездесуі.Уролитаз нефролитаз әсерінен пайда болады.

Нефролитиаз кезіндегі бүйрек

құйылып, эпителийі түсіп қабынады (пиелит, пилонефрит).
Егер тас несепағарды тығындап

тастаса бүйректе гидронефроз дамиды.
Несептің несеп жолдарында іркіліп қалуы осы жердегі іріңді инфекцияның дамуына жағдай тудырады. Нәтижесінде іріңді пинлонефрит, жекелеген абсцесс, пионефроз, іріңді пери- және паранефрит дамиды.
Осы өзгерістер уросепсиспен аяқталуы мүмкін

Бүйректе пайда болған тастардың ағзаға әсері

орындары ол: бүйрек тостағаншасының несепағарға өтетін жері, несепағардың орталық бөлімі

және несепағар-қуық бөлімі болып табылады

бастың ауырсынуы
несеп жолдары тұсында ауырсыну
зәр шығарған кезде ауырсыну.

артуы,зәр қышқылы,бейорганикалық фосфор, магнидың анықталады,бұлардың жоғарылауы зат алмасу бұзылғандығын көрсетеді)
Биохимиялық

зәр талдауы (Зәрде әртүрлі тұздардың болуы,аминокислоталардың болуы)

және тостағаншаларында конкременттердің, яғни бүйрек тастарының жиналуы. Бұл конкреметтер бүйректің

және зәр шығару жолдарының патологиялық өзгерістерін тудырады.