Слайд 1Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Тақырыбы: Амбулатория жағдайында эндокринді синдромдар кезіндегі
рационалды дифференциалды диагностика алгоритмі, науқастарды жүргізу және динамикалық бақылау (қалқанша
бездің пальпациясы, диффуздық токсикалық зоб, эндемиялық зоб, тиреоидиттер қалқанша без обыры, гипотиреоз). Қалқанша безінің гормонды дәрежесін зерттеу нәтижелері, қалқанша безінің УДЗ.
Орындаған: Айдаров М. Н
Топ: 609 ЖТД
Қабылдаған: доцент Бектибаева Н. Ш
Шымкент 2016
Слайд 2Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Физикалық зерттеу әдістері
Этиология ,патогенез
Гипотиреоз,гипертиреоз
Тиреотоксикоз
Гиперкортицизм,гипокортицизм
Зертханалық
зерттеу әдістері
Қалқанша без аурулары
Емі
Әдебиеттер
Слайд 3Физикалық зерттеу әдістері
Қалқанша без ауруларының клиникалық диагностикасы науқастарда тиреотоксикоз, гипотиреоз
және без қызметінің қалыпты, жоғары, төмен болуымен сипатталатын қалқанша без
құрылымдарының өзгерістерін анықтауға негізделеді. Қалқанша без ауруларының диагностикасында пальпациялау маңызды орын алады. Қалқанша безді сипап сезу науқас сілекейін жұтқанда орындалады, себебі сол сәтте көмей қалқанша безбен жоғары көтеріліп, төмен түседі. Осы кезде ҚБ саусақтардан сырғып өтіп, жұмсақ-эластикалық буылтық сияқты сезіледі. Дәрігер пальпация барысында науқасқа қарама-қарсы (бұл кезде пальпация екі басбармақпен жүргізіледі) немесе науқастың артқы жағынан тұрады (науқас отырады), яғни ҚБ сұқ және ортаңғы саусақтар арқылы пальпацияланады
Слайд 4Гипотиреоз –қалқанша безінің қызметінің төмендеуімен немесе мүлде тоқтауымен сипатталатын және
әр түрлі мүшелер мен жүйелердің қызметінің өзгерістерімен көрінетін, тиреоидты гормонның
жетіспеуімен негізделетін гетерогенді синдром .
Гипертиреоз – генетикалық бейімділігі бар адамдарда дамитын қалқанша безінің гиперфункциясымен және диффузды ұлғаюымен сипатталатын, сонымен қатар мүшелермен жүйелердің токсикалық өзгерістерімен көрінетін қалқанша безінің аутоиммунды ауруы.
Слайд 6
Эпидемиологиясы
Әйелдер 10 есе жиі ауырады,әсіресе 20 мен 50 жас аралығында.Қалыпты
йод қабылдайтын аймақтарда тиреотоксикоздың таралуы әйелдерде 2% да,ГА жаңа жағдайларының
жиілігі жылына 1000 әйелдердің 3 де.
Ерлер,әйелдер-1:10.Жалпы популяцияда -2%.Репродуктивті жастағы әйелдер арасында 2-5%.60 жастан асқан егде адамдар арасында 6-12%.
Слайд 7 Патогенезі
Тиреотоксикоз синдромы мен ретробульбарлы шелмайда қабынулық өзгерістердің дамуымен сипатталатын ТТГ
рецепторларына ынталандырушы қарсыденелердің өндірілуі.
Ағзаның жасушалық жүйесінің метаболизмі мен негізгі алмасуының
төмендеуі
Слайд 10Басты клиникалық көріністер
Тахикардия,суправентрикулярлы аритмия,жүрек жеткіліксіздігі, тәбеті жоғары бола тұра дене
салмағының төмендеуі, бұлшықеттік әлсіздік, тремор,тершеңдік,қозғыштық,жылауықтық,тиреотоксикоздың көздік сиптомдары, эндокринді офтальмопатия.
Спецификалық емес
немесе болмайды: жалпы әлсіздік, депрессия, терінің құрғауы, шаштың артық түсуі, іш қату, гипохромды анемия, перикардта сұйықтықтың жиналуы, диастолалық гипертензия, атерогенді дислипидемия, етеккір циклдің өзгеруі, бедеулік, либидоның төмендеуі.
Слайд 11
ТТГ төмен ал, Т4 және Т3 жоғары болуы,эндокринді офтальмопатия,ҚБ көлемінің
жайылмалы ұлғаюы,ҚБ сцинтиграфиясы бойынша 99mTc сіңірілуінің жайылып күшеюі,ТТГ рецептопларына қарсы
антиденелер.
Манифесті біріншілік гипотиреоз:ТТГ жоғары, Т4 төмен.
Субклиникалық гипотиреоз:ТТГ жоғары, Т4 қалыпты деңгейде.
Екіншілік гипотиреоз:ТТГ төмен, Т4 төмен.
шілік гипотиреоз:ТТГ төмен, Т4 төмен.
Диагностикасы
Слайд 12 Емі
Тиреостатикалық терапия(тиамазол, пропилтиоурацил),тиреоидэктомия(ҚБ субтотальды резекциясы), 131I пен терапия.
Левотироксин препараттарымен орынбасушы
терапия,терапияның мақсаты қалыпты деңгейде ТТГ ұстау.
Слайд 13Қалқанша бездегі гормондардың көп және аз өндірілуі:
Слайд 14 Болжамы
Тұрақты эутиреозға қол жеткізгенде болжамы жақсы.Тиреостатикалық терапиядан кейін сауығып кету
мүмкіндігі-25-50%.Радикалды әдістерді қолданғаннан кейін тұрақты тиреоидты гормондар дәрілерімен орынбасушы терапия
Орынбасушы
терапия көрінісінде ТТГ деңгейін тұрақты мөлшерде ұстау симптомдар мен көріністерінің толық регрессі.
Слайд 19Гиперкортицизм
Кортикостероидтардың эндогенді гиперфуекциясынан немесе олардың ұзақ уақыт экзогенді қабылдаудан туындаған
клиникалық синдром.
Гипокортицизм
Гипоталамус-гипофиз-бүйрек үсті безі жүйесінің бір немесе бірнеше сатыларының қызметі
бұзылуы натижесінде бүйрек үсті гормондарының жеткіліксіздігімен сипатталатын клиникалық синдром.
Слайд 21 Этиологиясы
Гипофиз кортикотропиномасы, бүйрек үсті безі кортикостеромасы, эктопирленген АКТГ синдром,сырттан глюкокортикостероид.ды
енгізу.
Біріншілік гипокортицизм:аутоиммунды адреналит,туберкулез,адренолейкодистрофия.
Екіншілік гипокортицизм:ісіктер мен гипоталамус-гипофизарлы аймақта дамитын басқа деструктивті
үдерістер
Гиперкортицизм
Гипокортицизм
Слайд 22 Патогенезі
Кортизолдың артық болуынан дамитын катаболикалық , контринсулярлы және минералокортикоидты әсерлер.
Альдостерон
және кортизол тапшылығынатрийді жоғалтусусыздануэлектролитті ауытқулар ағзаның бейімділік мүмкіндіктерінің төмендеуі.
Слайд 23 Эпидемиологиясы
КА жаңа жағдайлар жиілігі жылына 2жағдай 1млн.Әрбір КА ның 5жағдайына
1кортикостерома жағдайы сай келеді.КА әйел адамдарда 8-15есе жиі, 20-40жас аралығында
кездеседі.
1-БҮБЖ жиілігі жылына 1млн ересек жастағы халық санына 40-60 жаңа жағдайлардың дамуы сәйкес келеді.
Слайд 24Басты клиникалық көріністер
Кушингоидты семіздік, миопатия,тері атрофиясы,жолақтар,остеопороз,кардиомиопатиялар,артериальды гипертензия,стероидты қант диабеті,аменория,гирсутизм,гипокалиемия,гипернатриемия,гиперпигментациялар.
Гиперпигментация, гипотония,
жүдеу, жалпы әлсіздік, диспепсия, тұзды тағамға құмарлық.
Слайд 25
Диагностикасы
Үлкен және кіші дексаметазонды сынақтар,гипофиз МРТ сі,бүйрек үсті безі КТ.
Кортизол,АКТГ,альдостерон,ренин,калий,натрий,
АКТГ мен сынақ,инсулинді гипогликемия
Этиологиялық диагностика:P450c21 қарсыденелер,ұзын тізбекті май қышқылдарының деңгейі,
өкпе туберкулезі.
Слайд 26 Емі
Стероидогенез ингибиторлары,транссфеноидальды аденомэктомия, гипофиз аймағына протонотерапия,бір жақты немесе екі жақты
адреналэктомия
Кортикостероидтармен орынбасушы терапия
Слайд 27 Болжамы
Уақытылы ем жүргізілмеген кезде алғашқы 5жылда өлім көрсеткіші 30-50%.
Болжамы науқас
өз сырқатын түсінетін болса және ГКС шектен тыс қабылдау эпизодтары
дамымағанда қолайлы.Болжамы адренолейкодистрофия кезінде нашар
Слайд 30Гипергликемия
Қан сары суында глюкоза мөлшерінің қалыптымен(3,3-5,5 ммоль/л) салыстырғанда әлдеқайда жоғарылайтын
клиникалық синдром.
Гипогликемия
Қан сары суында глюкоза деңгейінің төмендеуінен (2,2-2,8 ммоль/л),симпатикалық жүйке
жүйесімен белсену белгілерімен орталық жүйке жүйесінің дисфункциясымен сипатталатын клиникалық синдром
Слайд 31Этиологиясы
Гипергликемия
ҚД-1 инсулиннің абсолютті тапшылығы(ҚД-1 манифестациясы,қосарланған инфекциялық аурулар,науқас өз инсулинін қабылдауды
тоқтату).
Гипогликемия
Инсулин және сульфонилмочевина дәрілерін шектен тыс қабылдау;жеткіліксіз мөлшерде тағам қабылдау
;өзгермеген қант деңгейін төмендететін терапия барысында және қосымша көмірсуларды қабылдамай физикалық жүктеме.
Слайд 32 Патогенезі
Гипергликемия,сусыздану,контринсулярлы гормондардың гиперпродукциясы,глюконеогенездің және липолиздің белсенуі,кетон денелерінің өндірілуі,ацидоз,калий натрий тапшылығы.Гликемия
деңгейі >15-20ммоль/л.
Гликемия деңгейі 2,2-2,8 ммоль/л ден төмен түсуі.
Слайд 33 Эпидемиологиясы
Жылына ҚД-1 сырқаттанған 1000адамның 5-8 жағдайында.
Қарқынды инсулинтерапиядағы бір науқасқа жылына
ауыр гипогликемияның бір жағдайы тиесілі.ҚД-2- мен сырқаттанған инсулин қабылдайтын науқастардың
20% да және сульфонилмочевина дәрілерін қабылдайтын науқастардың 6% да 10жылда бір рет ауыр гипогликемия эпизоды болады
Слайд 34 Диагностикасы
Гипергликемия,кетонурия,кетоз,метаболикалық ацидоз, гиперосмолярлық
ҚД мен сырқаттанған науқастарға тән симптоматика;экспресс мәліметтері бойынша
төмен гликемия деңгейі.
Слайд 36Басты клиникалық көріністер
Полиурия,полидепсия,жүдеу,іште жайылған ауыру сезімі, лоқсу, құсу, ұйқышылдық, естен
тану.
Адренергиялық симптомдар:тахикардия,мидриаз,мазасыздық,ашушаңдық,қалтырау, суық тер т.б.Нейрогликопениялық симптомдар астения,бастың ауруы,қорқыныш сезімі,құрысулар,кома.
Слайд 39 Емі
Регидратация,инсулинмен терапия,гипокалиемия коррекциясы,қосымша патологияны емдеу.
Жеңіл гипогликемия кезінде көмірсулардың ішке қабылдау(тәтті
сусындар),ауыр гипогликемия кезінде:50мл 40% глюкоза ерітіндісін көктамырға енгізу және глюкагон
ерітіндісін.
Слайд 40Болжамы
ДКК кезінде өлім көрсеткіші 0,5-5%; басты себебі емді кеш бастау.
Арнайы
оқытылған науқастарда сырқаттың жақсы компенсациясы көрінісіндегі жеңіл гипогликемияның болжамы оңтайлы.
Слайд 42Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
«Эндокринология» оқулық.Авторы:И.И.Дедов,Г.А.Мельниченко,В.В.Фадеев,2013 жыл.
Medportal.kz/article/bolezni_i_sindromy_itsenko_kushinga_.htlm.
«Эндокринология» Авторы:И.И.Дедов,М.И.Балаболкин,Е.И.Марова,2000год выпуска.
«Проблемы эндокринологий» Авторы:И.А.Бондарь,А.Р.Алина,Е.Н.Варонина.год выпуска
2007.
http://happy-womens.com/rol-shitovidnoy-zhelezyi-v-organizme.html.
Слайд 43Назар аударғандарыңызға рахмет!!!
