Құпия сөзбен қорғау

құпия сөз. Қарауылдық және гарнизондық қызмет жарғысында ол әрбір жеке

қарауылға, әр күн сайын қандай да бір атау сөз түрінде бекітіледі. Пароль ауысымға келген қарауылдың дәл сол мақсатқа жіберілгенін және тиісті бастықтар бұйрығы бойынша келген ресми тұлға екенін дәлелдейді. Әскери қызметтің басқа міндеттерін атқару барысында рұқсаттама және жауап сөздері қолданылады. Пароль басқа мемлекеттердің қарулы күштерінде қарауылдық қызметті атқару барысында да, сондай-ақ барлау мен күзет қызметтерінде де қолданылады. 2) компьютердің жұмыс істеуін жалғастыру үшін теруді қажет ететін құпия сөз.

қорғалған ресурстардағы мәліметтерді, файлды оқу мақсатында енгізілетін құпия код (сөз);

сондай-ақ бағдарламалар мен мәліметтерді рұқсатсыз пайдаланудан қорғау амалы; желіге кіру үшін рұқсатсыз пайдалануға болмайтын файлдарды оқу үшін қолданылатын жасырын бүркеме атау. Ол кез келген символдар комбинациясынан тұрады да, ұзындығы көбінесе 15 символдан аспауы тиіс. Парольді енгізіп жатқанда оның символдарының орнына экранда жүлдызшалар (*) бейнеленеді.

– бұл ғылым және шифрлау технологиясы мәліметтерді өзгертуге және авторлық

құқықты сақтайды. Криптография тек қана тексттерді шифрланған формаға аударып қана қоймайды, сонымен қатар, жүйеде жұмыс жасап отырған кезде қолданушының аутентификациясын және идентификациясының берілуін қадағалап отырады.

жасаған кезде тек қана адамдармен сөйлесіп қана қоймаймыз, сонымен  қатар басақада

қызметтер барысында араласатынымыз бізге мәлім. Мысалға, біз қандай да бір серверден программа көшіретін болсақ, біз үшін осы сервер шығарушы – фирманың сервері ма, әлде біздің компьютерімізге вирус болып түсетін пираттық фирманың сервері емес па деген ойлар келеді. Жіберу кезінде құжатты жеке және публикалық кілттер арқылы шифрлауға болады., ал оның шифрын екі пардағы кілттер арқылы ашуға болады. Құжатты шифрлап жеке кілт арқылы жіберсе, оның шифрын публикалық кілт арқылы ашуға болады, және де керісінше. Жеке кілт тек қана иесіне белгілі оны басқа біреуге беруге болмайды, осы уақытта публикалық кілт барлық корреспонденттерге ашық жария етіледі.

қамтиды. Бұл жағдай баршамызға едәуір жеңілдіктер әкеліп, жаңа есептерді туындатты.

Олардың бірі – ақпаратты қорғау. Компьютерлік жүйелерде ақпаратты қорғау бүгін ғылымның ерекше саласы болып табылады. Төмендегідей ақпаратты қорғау әдістері белгілі:
- Жүйе компоненттерінің физикалық қатерсіздігін ұйымдастыру тәсілдері;
- Бақылау, есепке алу, қатынауды басқару;
- Ақпаратты қорғаудың криптографиялық тәсілдері;
- Заңдылық шаралары;
- Әкімшілік шаралары.

мәлімет алмасуы үшін екі қос кілттер болуы қажет.

отыру қажет емес. Бұл кілтті жүйеге ашық жазып қою сізге

ыңғалы болады. Сол кезде барлық адамдар осы кілтті өздеріне жазып алып, сіздерге құпиялы мәліттерді жібере алады.

эффективалық жағынан жеңіліп қалады,сондықтанда көптеген адамдар шифрлау жүйесінде ассиметиялық және

дәстүрлі симметриялық шифрлау жүйесін қолданады. Ашық кілтпен шифрлау симметриялық кілт қолданылады, бұл жіберілген мәліметті ширлау үшін қолданылады. 

енгізу қажет. Біржақты  хэш функция бұл функция, шығарылған мәліметтің ұзындығын белгілі

ұзындыққа айналдрады, оны жіберу дайджесті деп атайды. 16 байттық хэш функцяны шығару кезінде сіз 16 байттық мәлімдеме аламыз.

қолданылатын түрлендірулер механизмі жалпыға белгілі деп саналады;
2. алгоритмнің сенімділігі

тек қана құпия кілтке байланысты деп саналады.

жақсы түсіндіреді: «Егер мен хатты мысалға Нью-Йорк қаласында, сейфке тығып

қойып, сізге тап десем, онда бұл қауіпсіздік емес. Бұл нағыз түнек. Ал енді мен хатты алып, оны сейфке жауып, сізге сол сейфті барлық спецификацияларымен бірге тапсырайын. Тіпті жүздеген осындай сейфтерді әлемдегі ең епті ұрыларға берейін. Осы жағдайда да сіз менің хатымды сейфтен алып оқи алмасаңыз, онда бұл шын мәнінде де қауіпсіздік болады».

істе жүзеге асуындағы әлсіз жері – кілттердің таратылу мәселесі. Пайдаланылатын

жүйенің екі субъектісі арасында жасырын ақпараттар алмасуы мүмкін болуы үшін кім олардың біреуімен бірге таралып, содан кейін қалайда жасырын тәртіпте басқасына қайтадан берілген болуы тиіс. Яғни, жалпы жағдайда кілт берілуі үшін тағы да қандай да бір криптожүйелердің пайдаланылуы талап етіледі. Нәтиже негізінде бұл мәселенің шешілу үшін классикалық және қазіргі заманға алгебрамен алынған ашық кілтті жүйелер ұсынылған болатын. Олардың мәні пайдаланылатын жүйенің әр мекен – жай иесіне нақты бір ереже бойынша өзара байланысты екі кілт таратылатындығында. Бір кілт ашық боп, ал екіншісі жабық боп жарияланады.

пайдалана алады. Құпия кілт жасырын сақталады. Бастапқы мәтіннің шифры мекен

– жай иесінің кілтімен ашылады да соған беріледі. Негізінде шифрленген мәтіннің шифры сол кілтпен ашылмайды. Хабарлама шифрының ашылуы тек мекен – жай иесіне ғана белгілі жабық кілт пайдаланушымен ғана мүмкін.

екі маңызды әрі айқын талаптар қойылады:
1. Бастапқы мәтіннің түрленуі кері

қайталанбайтын болуы және оның қалпына келтірілуін ашық кілт негізінде шығарып тастауы тиіс.
2. Ашық кілт негізінде жабық кілт анықталуы сондай-ақ қазіргі технологиялық деңгейде мүмкін емес болуы тиіс. Оған қоса шифрды ашу қиындығы нақты төменгі баға.

мәселе – кілттермен басқару. Криптожүйенің өзі қанша қиын әрі сенімді

болғанымен ол кілттердің қолданылуына негізделген. Егер ақпараттармен жасырын алмасуды екі пайдаланушы арасында қамтамассыз ету үшін кілттермен алмасу езбе процесс болса, онда кілттермен басқаруды пайдаланушылар саны ондап жүздеп болатынпайдаланылатын жүйеде – қиын мәселе. Кілтті ақпараттың астарында пайдаланылатын барлық жұмыс істейтін кілттердің жиынтығы деген түсінік жатыр. Егер кілтті ақпараттың сенімді басқаруы айтарлықтай қамтамассыздандырылмаған болса, онда оны қолға түсіріп алып, қара ниетті барлық ақпаратқа шектеусіз ене береді.