РЕСПИРАТОРЛЫ ВИРУСТЫ ИНФЕКЦИЯЛАР ОРТОМИКОВИРУСТАР, ПАРАМИКСОВИРУСТАР

таксономиялық жағдайы. Тұмау вирустарының жіктелуі
Вириондарының құрылысы, химиялық құрамы
Вирустық антигендері
Вирус дақылдандыруы

және репродукциясы
Тұмау патогенезі. Тұмауға қарсы иммунитет
Тұмау вирустарының экологиясы мен эпидемиологиясы
Тұмауға арнайы алдын алу
Тұмаудың лабораторлық диагностикасы

мен эпидемиологиясы
Парамиксовирустармен қоздырылатын аурулардың лабораторлық диагностикасы
Эпидемиялық паротиттің, қызылшаның арнаулы алдын

алу

ажыратады. А-вирустары адамдарға, жануарларға және құстарға патогенді болады. В- және

С-вирустары тек адамдарға патогенді болады.

8 фрагменттен түзелген “теріс-жіпті” РНҚ орналасады, фрагменттер өзара алмаса алады.

Бұл вирустың жоғарғы өзгергіштігін қамтамасыз етеді. Рибонуклеопротеин /РНП/ РНҚ-полимеразамен және эндонуклеазамен байланысқан. Бұлар РНҚ-ның репликациясына және транскрипциясына қажет. Нуклеокапсид спиральдық симметриясымен орналасады.
Сыртқы липопротеидтік қабығы /суперкапсид/ тікенек тәрізді гликопротеидтік рецепторларымен жабылған – гемагглютинин /Н/ және нейраминидазамен /N/. Қабықтын ішкі жағынан М-белогы төселеді.
Вирионның құрамындағы липидтерімен көмірсулардың шығу тегі жасушалық болып табылады.

Аг бойынша вирустың 3 түрін ажыратады – А,В,С.
2/ сыртқы

Аг – гемагглютинин /Н/ және нейраминидаза / N/. Осы Аг бойынша вирустің А түрі түр тармақтарына бөлінеді. Сыртқы Аг-дердің өзгергіштік қасиеті жоғары болады. Бұл екі генетикалық процесспен – дрейф және шифтімен байланысты. Дрейф кезінде геннің ішінде нүктелі мутациялар байқалады. Шифттің нәтижесінде гендер толығымен алмасады, вирустың жаңа антигендік варианттары пайда болады.

Адам ұрық бүйрегінің алғашқы жасушаларын пайдаланады.
Гемагглютинин көмегімен вирус эпиттелийге

жабысады, эндоцитоз жолымен ішіне енеді. Геномының транскрипция және репликациясы жасуша ядросында өтеді, қажетті белоктар рибосомаларымен түзеледі. Жинақталған вирустар жасушадан нейраминидаза көмегімен бір-бірден бүршіктеніп шығады.

арқылы вирустар қанға түседі, капиллярлардың эндотелийін бұзып олардың өткізгіштігін жоғарылатады.

Ауыр жағдайда ішкі органдарға қан құйылуы мүмкін. Вирус лимфоциттерге әсерін тигізген сон иммундық тапшылық пайда болады. Сол кезде тұмауға екіншілік бактериялық инфекциялар қосылады.

– естественные клетки-киллеры/. Анасынан иммунды глобулиндерімен берілген А-вирусқа қарсы иммунитет

жас балаларда өмірінің алғашқы 6-8 айларында сақталады.
Спецификалық иммунитет жасушалық және гуморальдық факторларымен байланысқан. Жасушалық - макрофагтар және Т-киллерлер арқылы. Гуморальдық - комлементбайланыстырушы және вирусты бейтараптандырушы антиденелер арқылы.
Ауру басталғаннан антиденелер 3-4-ші тәулікте пайда бола бастайды да 2-3 аптада шегіне жетеді. Гемагглютининмен нейраминидазаға қарсы түзелген антиденелер вирусты бейтараптайды. Инфекциялық иммунитет спецификалық және берік болады.

ауа-тамшылы. Жылдың салқын мерзімде грипп эпидемиялық түрде тарайды: А-вирусы –

пандемияны, В – эпидемиямен ошактық вспышкаларды, С – жеке ауруларды қоздыруы мүмкін.
Вирус УКС-лерге, дезинфектанттарға, қыздыруға сезімтал. Сырт ортада бөлмелік температурасында 1-2 тәулікке дейін сақталады. Төменгі температурада –700С-та көп уақытқа дейін сақталады.

қарсы адам иммуноглобулині
лейкоцитарлық интерферон.
Иммунопрофилактикасы вакцина арқылы жүргізіледі: тірі, активсізделген және

химиялық.

мұрынкөмейдің кілегейлі қабығында вирусспецификалық антигендерді анықтайды
Вирусологиялық - мұрынкөмейдің шайындысымен тауық

эмбрионын немесе жасуша дақылын жұқтырып, вирусты көбейтіп бөліп алады. Вирустың түрін КБР-мен анықтайды /А,В,С/. Гемагглютининнің типін ГАТР-мен, ал нейраминидазаның типін – нейраминидазаны тежеу реакциясымен анықтап, А-вирусының түр тармағын идентификациялайды.
Серологиялық - науқастың қан сарысуында антиденелердің мөлшерін анықтайды. 1-ші рет – аурудың басында, 2-ші – 8-14 күннен кейін Антиденелердің титрі кемінде 4 есе жоғарыласа грипп диагнозын дұрыстайды.

нуклеокапсид спиральдік симметриясымен орналасады. Геномы “теріс”-жіпті РНҚ-мен құралады және РНҚ-полимераза

ферменті бар. Нуклеокапсид матриксты белогымен қоршалған. Сыртқы қабықшасы екі липидтік қабатынан тұрады және 3 белоктардан – гемагглютинин, нейраминидаза, F-белок.

паротит /мысқыл/ вирусы,
Morbіllіvіrus - қызылша аурруының вирусы,
Pneumovіrus – респираторлық-синцитиалық вирусы

/РС/.

– Н, N.
Репродукциясы. Гликопротеидтік рецепторларымен вирус жасушаға жабысады, эндоцитоз немесе

мембраналар қосылуы арқылы ішіне енеді. РНҚ-лы цитоплазма ішінде репликацияланады. Жасуша мембранасы сыртқы жағынан гликопротеидтерімен, ішкі жағынан матриксты белогымен жабылады. Болашақ вирустардың нуклеокапсидтері мембранаға жақындап, сонымен қоршалады да бүршіктену арқылы жасушадан бір-бірден шығады. Инфекция нәтижесінде жасуша ішінде ацидофильдік қосындылар пайда болады.

науқастарымен вирустасымалдаушылар. Жұғу жолдары – аэрозольды және қатынастар арқылы. Эпидемиялық

паротитпен, қызылшамен ауырғандар аурудың жасырың кезеңінен инфекция көзі есебінде қауіпті болады.

әдісімен анықтау
Вирусологиялық - зерттеу затты жасуша дақылына жұқтырып вирусты бөліп

алады. Идентификациясын ЦПӘ /цитопатикалық әсері/ бойынша және серологиялық реакция көмегімен жүргізеді: КБР, бейтараптау, ГАТР.
Серологиялық - КБР, бейтараптау, ГАТР-лары жұп /парные/ қан сарысуларымен қойылады, титрдің өзгеруін аурудың даму динамикасында бағалайды.

қарсы тірі вакцина,
2/ қызылшаға қарсы тірі вакцина,
3/ паротитке-қызылшаға қарсы тірі

дивакцина.
Жедел профилактикасын иммуноглобулин енгізу арқылы жүргізеді