Слайд 1SINIF YÖNETİMİNİN TEMEL KAVRAMLARI VE ÖZELLİKLERİ
Doç. Dr. Atilla Çimer
Слайд 2Temel Kavramlar
Temel Kavramlar: Eğitim, Örgüt, Yönetim, Okul, Sınıf
Sınıf Yönetimi
Kavramı
Sınıf Yönetiminin Önemi
Sınıf Yönetiminin Özellikleri
Sınıf Yönetimi Boyutları
Sınıf Yönetimini Etkileyen Faktörler
Слайд 4Sınıf yönetimi ile ilgili temel kavramlar
Слайд 5Eğitim?
Bireyde kendi yaşantıları yoluyla kasıtlı olarak gerçekleştirdiği kalıcı izli, istendik
davranış değişikliği meydana getirme sürecidir (Ertürk, 1975).
Eğitimin tanımı aşağıdaki
değişkenler üzerine kurulur:
Bireylerin kendi yaşantısında gerçekleşmesi,
İstendik olması,
Kalıcı olması, ve
Davranışın değişmesi.
Слайд 6Örgüt?
İnsanların kendi güçlerini aşan amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelerek
oluşturdukları yapıdır.
Örgütler aşağıdaki özellikleri ile tanımlanırlar;
Ortak amaç
Amaca dönük hiyerarşik yapı
Girdi,
süreç ve çıktı ilişkileri ve
Yazılı kurallar
Слайд 7Yönetim
Yönetim en eski bilimlerden birisidir. Tarih boyunca insanlar ya yönetmiş
ya da yönetilmiştir.
Yönetim evrensel özellikler taşımasına rağmen toplumdan topluma
çeşitli nedenlerden dolayı farklılıklar mevcuttur.
Слайд 8Yönetim
Yönetim bilgisi yeni gelişmekte olan bir bilgidir.
Yönetimin bir disiplin
olarak gelişmesi ve üniversitelerde bir ders olarak okutulması 19. yüzyılda
olmuştur.
Ülkemizde ise 1950’den sonra bu alanda gelişmeler olmuştur.
Son zamanlarda yönetim alanındaki problemler bu alanda çalışan uzmanların sistematik araştırmalarına konu olmuş ve bu alandaki gelişmeler son yıllarda hızlanmıştır.
Слайд 9Yönetim?
Belirli amaçlara ulaşmak için başta insanlar olmak üzere parasal kaynakları,
demirbaşları, hammaddeleri ve zamanı birbiri ile uyumlu, etkili ve verimli
kullanabilecek kararlar alma ve uygulatma süreçlerinin toplamıdır.
Veya
Örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için insan ve madde kaynaklarının etkili bir biçimde ve eşgüdüm içerisinde faaliyetlerin yürütülmesidir.
Слайд 10Bir Süreç Olarak Yönetimin Özellikleri
Amaca dönüktür (Bireylerin tek başlarına güçlerini
aşan ortak bir amacın varlığı),
Planlıdır
İnsan ilişkilerini temel alır
Bir grup etkinliğidir
(Birden fazla insanın varlığı)
İşbölümü ve uzmanlaşma gerektirir
Слайд 11Bir Süreç Olarak Yönetimin Özellikleri:
Hiyerarşiktir
İşbirliği gerektirir
Eşgüdüm etkinliğidir
İletişim ve güdeleme kullanılan
temel süreçlerdir (Bireyler grubun veya örgütün amacını gerçekleştirmek doğrultusunda isteklidirler).
Слайд 12Eğitim Yönetimi
Eğitim Yönetimi, toplumun eğitim gereksinimlerini karşılamak üzere kurulan eğitim
örgütünü, önceden belirlenen amaçları gerçekleştirmek için, etkili işletmek, geliştirmek ve
yaşatmak sürecidir.
Слайд 13Eğitim yönetimini diğer yönetim alanlarından farklı kılan özellikler?
Girdisi, süreçleri ve
çıktısı insan olan tek sistemdir.
Eğitim tüm insanları yakından ilgilendiren bir
hizmettir.
Eğitim örgütlerinde ürünü ve süreci değerlendirmek kolay bir süreç değildir.
Слайд 14Okul?
Toplumsal açık bir sistemdir ve daha büyük bir sistemin alt
parçasıdır.
Amaçları doğrultusunda girdilere süreçlere ve çıktılara sahiptir.
Çevresi ile sürekli
bir etkileşim halindedir. Okul çevresini dönüştürürken çevresi de okulu dönüştürür.
Okulun alt sistemleri vardır
Слайд 15Okul Yönetimi
Okul yönetimi, okulu önceden belirlenmiş amaçlara ulaştırmak için eldeki
tüm madde ve insan kaynağının katkılarını bütünleştirmek, etkili biçimde kullanmak,
amaçlara dönük politika ve kararları uygulamak olarak ifade edilebilir.
Слайд 16SINIF?
Sınıf okul sisteminin alt sistemidir.
Belirli bir gelişim özelliğindeki bireylerin
ortak bazı amaçları gerçekleştirmek için faaliyette bulundukları ortamdır.
Sınıf, yerine göre
bazen bir laboratuar, atölye ve spor salonu vs. ortamıdır.
Слайд 17
Eğitimin Kalitesi ve Sınıf Yönetimi
Okulun sahip olduğu olabileceği kaynakların eğitsel
amaçları için kullanımı, eğitim yönetiminin kalitesine bağlıdır. Bu kalite, eğitim
yönetimi hiyerarşisinin her basamağında yer almalıdır.
Bu basamaklardan biri de;
SINIF YÖNETİMİDİR.
Слайд 18 Sınıf Yönetimi Nedir?
Sınıfta belli koşullar ve
kurallar geliştirerek, öğretme ve öğrenme ortamının yönetilmesidir.
Sınıf kurallarının kapsamlı şekilde
planlanması ve uygulanması yoluyla sınıfta düzenin sağlanması ve öğrenme-öğretme için uygun bir ortamın oluşturulmasıdır.
Sınıf kurallarının belirlenmesi, uygun bir sınıf düzeninin sağlanması, öğretimin ve zamanın etkili bir şekilde yönetilmesi ve öğrenci davranışlarının denetlenerek olumlu bir öğrenme ikliminin geliştirilmesi sürecidir.
Слайд 19Sınıf Yönetimi Nedir?
Sınıf yönetimi, sınıf yaşamının bir orkestra gibi yönetilmesidir,
içinde öğrenmenin gerçekleştiği bir çevrenin oluşturulabilmesi için gerekli olanak ve
süreçlerin, öğrenme düzeninin, ortamının kurallarının sağlanması ve sürdürülmesidir.
Слайд 20Sınıf Yönetimi Nedir?
Sınıf yönetimi, eğitim programı ve planı, öğretim yöntemi,
eğitim etkinliği, teknoloji, zaman, mekan, öğretici ve öğrenci arasında etkili
bir eşgüdümleme gerçekleştirerek, öğrenmeye elverişli bir ortam ve düzenin sağlanması ve sürdürülmesi olarak tanımlanabilir.
Слайд 21Sınıf Yönetimi Nedir?
Tanımlardan da anlaşılacağı üzere sınıf yönetimi, öğrenci disiplini
kavramıyla eşanlamlı olmayıp aksine, etkili öğretme-öğrenme süreci oluşturulması için düzenin
sağlanması ile ilgilidir…
Слайд 22Sınıf Yönetiminin Boyutları
Sınıfın fiziksel ortamının yönetimi (Sınıf ortamının fiziksel koşulları
ve düzenlenmesi)
Öğretimin yönetimi (Plan program etkinlikleri)
Zaman yönetimi (Süre kullanımına ilişkin
etkinlikler)
Sınıfta ilişkiler yönetimi (Sınıf ortamının düzenlenmesine ilişkin etkinlikler)
Öğrenci davranışlarının yönetimi (Davranış düzenlemelerine ilişkin etkinlikler)
Слайд 23Sınıf yönetiminin önemi
Sınıf Yönetimi, eğitimin en ciddi ve belki de
önemli alanıdır! Çünkü;
Etkili ve başarılı bir öğretim ortamının şartı, iyi
bir sınıf yönetimidir.
Öğrencilerin davranışlarını, duygularını ve öğrenmelerini etkiler
Öğrenmeye ayrılan zamanın verimliliğini sağlar
Öğrencilerin akademik başarı ve motivasyonunu artırır ve
Öğrencilerde sorumluluk bilincini geliştirir ve davranışlarını kontrol becerisi kazandırır.
Слайд 24Sınıf Yönetiminin Kendine Özgü Özellikleri
Слайд 25Sınıf Yönetiminin Kendine Özgü Özellikleri -1
Sınıf yönetimi okul yönetiminin
daha dar bir uygulama alanıdır.
Okul kültürü ve iklimi, sınıf yönetimini
etkileyen bir faktördür.
Toplumsal kültür, sınıf yönetimini etkiler.
Sınıf yönetimi bir ülkenin eğitim politikasına göre farklılıklar göstermektedir.
Слайд 26Sınıf Yönetiminin Kendine Özgü Özellikleri - 2
Sınıf yönetimi biçimi öğrencilerin
ihtiyaçlarına, gelişim özelliklerine ve sınıfın düzeyine göre farklılıklar gösterir.
Sınıf yönetimi,
öğrencilerin olumlu davranışlarının sürdürülmesini ve olumsuz davranışlarının değiştirilmesini amaçlar.
Öğretmenin yönetim yaklaşımı, sınıf yönetimini etkileyen kilit bir faktördür.
Слайд 27Sınıf Yönetiminin Kendine Özgü Özellikleri - 3
Sınıf yönetiminde başarı, büyük
ölçüde öğretimin yönetimine bağlıdır.
Her ortamda geçerli olabilecek en etkili ve
tek bir sınıf yönetimi yaklaşımı yoktur.
Sınıf yönetimi etkili bir sınıf liderliğini gerektirir.
Sınıf yönetimini etkileyen çok fazla iç ve dış etmen vardır.
Слайд 29Öğretmen
Sınıf yöneticisi olarak öğretmen, belirli amaçlara ulaşmak için zaman
ve madde kaynaklarını etkili bir şekilde kullanan ve öğrencileri amaca
yönelik olarak harekete geçiren, bu doğrultuda motivasyon, ödüllendirme ve iletişim gibi yönetsel süreçleri kullanan kişi olarak tanımlanabilmektedir .
Слайд 30Sınıfta Etkili Öğretmenin Özellikleri
Konuşma ve dinlemede etkili iletişim becerilerine sahip
olma,
Etkili bir güdüleyici olma,
Yapıcı, yaratıcı, sabırlı, esnek ve hoşgörülü olma,
Öğrencilerin
bireysel farklılıklarını gözeterek, onları ilgi, ihtiyaç ve kültürel yönden tanıma,
Demokratik, kültürel, ekonomik yapı ile toplum ve çevre sorunlarıyla ilgilenme,
Слайд 31Sınıfta Etkili Öğretmenin Özellikleri
İnsan sevgisiyle dolu ve açık görüşlü olma,
Yetenek
ve tecrübelerini zekice kullanarak öğrenmeyi gerçekleştirme,
Eğitim teknolojileri hakkında bilgi sahibi
olarak onları eğitim öğretim ortamında ve öğrenmenin geliştirilmesinde kullanabilme.
…..
Слайд 32Öğrenci
Sınıf yönetiminin merkezinde öğrenci vardır.
Öğretmen sınıftaki öğrencilerin her birinin
bir birey olduğunu unutmamalıdır.
Sınıftaki öğrencilerden bazıları diğerlerinden daha hızlı
öğrenir, bazıları daha baskındır, bazıları daha inatçı veya daha yaratıcıdır.
Ayrıca öğrenciler arasında ekonomik, sosyal ve psikolojik kaynaklı farklılıklar olabildiği gibi her bir öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve beklentileri de farklı olabilmektedir.
Слайд 33Öğrenci Özellikleri
Bireysel farklılıklar, her bir öğrenci;
aile kökeni,
genetik özellikleri,
cinsiyeti,
yaşı,
zeka yapısı,
yetenekleri,
ilgileri,
zihinsel, duygusal ve psikolojik gelişim
özelliklerini
kapsayan geniş bir yelpazede birbirlerinden farklı özellikler taşımaktadırlar.
Слайд 34Sınıf Ortamı
Sınıf ortamı,
ortamın fiziksel özellikleri ve psikolojik donanımı,
öğretim
programı,
öğrencilerin sahip oldukları bilişsel, duyuşsal ve psikomotor giriş davranışları,
öğrenme özellikleri,
ilgi alanları,
alışkanlıkları,
kişilik özellikleri,
öğretmenin niteliği ve özellikleri ile
tüm özellikler arasındaki etkileşimden oluşmaktadır.
Слайд 35
Sınıfın Yapısal Özellikleri
Çok boyutluluk
Yakınlık -Anındalık
Tahmin
edememe - Öngörememe
Açıklık
Ortak tarih
Слайд 36Çok boyutluluk
Sınıfta aynı anda bir çok etkinlik bir arada yapılabilmektedir.
Kimi öğrenciler okurken kimileri yazmakta, kimileri tartışmakta olabilirler.
Öğretmen bu
etkinlikleri sınıfın amaçları doğrultusunda bütünleştirebilmelidir.
Слайд 37Yakınlık-Anındalık
Sınıfta olaylar anında oluşur ve bunları ileri bir zamanda düşünmek,
ertelemek olanaklı değildir.
Öğretmenin her olaya yetişmesi, her soruya yanıt
olması gerekir.
Слайд 38Tahmin Edememe -Öngörememe
Ne kadar iyi planlanırsa planlansın sınıfta olabilecek her
şeyi önceden tahmin etmek olanaklı değildir.
Her şey yolunda giderken
bir öğrencinin burnunun kanaması ya da bayılması vb. bir olayı önceden tahmin etmek olanaklı değildir.
Слайд 39Açıklık
Sınıfta olup bitenlerde gizlilik yoktur.
Olaylar herkesin gözü önünde yaşanır.
Слайд 40Ortak tarih
Sınıf bir aile gibidir.
Sınıfta yıl boyunca yaşanan olumlu
ve olumsuz olayları bütün sınıf birlikte yaşar ve yaşananlar ortak
bir tarih oluşturur.
Bu ortak tarihin bilinmesi sınıfın geleceğine ilişkin kestirimlerde bulunmaya yardımcı olabilir.
Слайд 41Sınıf Yönetimini Etkileyen Faktörler
Слайд 42Etkinlik
Yanınızdaki arkadaşınızla birlikte tartışarak size göre sınıf yönetimini etkileyebileceğini
düşündüğünüz en önemli beş faktörü yazınız ve açıklayınız.
Слайд 44Sosyal Faktörler
Aile
Toplumsal normlar ve değerler
Çevre
Kitle iletişim araçları
Слайд 45gibi daha alt başlıklara ayırmak mümkündür.
Aile ile ilgili
Faktörler
Ailenin ekonomik durumu
Ailenin eğitim düzeyi
Ailede çocuk sayısı
Ailenin çeşidi
Anne-babanın ayrı ya da ölmüş olması,
Aile içi şiddet ve huzursuzluk,
…….
Слайд 46Eğitim ailede başlar ve kişilik yapısının temel davranışları büyük ölçüde
ailede atılır. Bunların sonradan değiştirilmesi çok güç olur.
Tembel-çalışkan, doğrucu-yalancı,
pısırık-girişken vb ikilemlerin kazanılması ailede başlar, gelişir ve çoğu zaman da pekişir. Okulun bunları değiştirebilmesi güçtür, uygun çözüm; önceden aileyi etkilemektedir.
Aile ile ilgili Faktörler
Слайд 47Toplumsal Norm ve Değerler
Norm, kişilerden ve gruplardan beklenen davranış biçimi,
önceden belirlenmiş ve uyulması gereken kurallardır.
Normlar, değerlerden daha sınırlı
ancak daha emredicidir.
Değerler, pek çok normun ortaya çıkmasının nedenidir.
Слайд 48Çevre
Bir okulun çevresini, okulu etkileyen varlıkların, olay ve olguların,
düşüncelerin tümü oluşturur.
Okul çevresi, yakın ve uzak çevre olarak
ikiye ayrılır.
Okulun yakın çevresini, aileler ve öğrenci velileri oluşturmaktadır.
Uzak çevreyi ise okulun etkileşim içinde olduğu siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel çevre oluşturmaktadır.
Слайд 49Beklentiler
Öğretmen ve aile beklentileri. Her iki grupta öğrencinin akademik ve
sosyal başarılarının üst düzeylerde olmasını ister.
Ancak bu beklentiler, öğrencilerin ulaşabilecekleri
kadar yüksek olmalıdır.
Eğer öğrencilerin ulaşamayacakları kadar yüksek olursa ve ulaşamazlarsa çocuklarda okula karşı soğuma ve psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkar.
Слайд 50Kitle İletişim Araçları
Çocuğun dış dünyayı algılayabileceği duyu organı gözüdür ve
dış dünyadaki olayları görme duyusu yoluyla algılamaktadır. Bu nedenle, bir
çocuk için öğrenme gördüğünü taklit etmedir.
Kitle iletişim araçlarının bireyler üzerindeki etkisinin farklı biçimlerde ve miktarlarda olduğu bir gerçektir. Gerçekleşen etkinin niteliği ve derecesi kişiden kişiye değişir.
Слайд 51PSİKOLOJİK Faktörler
Öğrencilerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Öğretmenlerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Слайд 52Öğrencilerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Maslow, ihtiyaçları aşamalı bir düzen içinde düşünmüştür.
Buna göre, ihtiyaçlar piramidinin temelinde biyolojik/fizyolojik ihtiyaçlar, en üst katında
da psikolojik ihtiyaçlar yer almaktadır. Bu ihtiyaçlar;
Fizyolojik ihtiyaçlar
Güvenlik ihtiyacı
Sosyal ihtiyacı
Kendini gösterme ihtiyacı
Kendini gerçekleştirme ihtiyacı
Слайд 53Öğrencilerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Öğretmen öğrenci ihtiyaçlarını analiz etmeli ve sınıfı
yönetirken bu ihtiyaçları mümkün olduğunca karşılamaya çalışmalıdır.
Слайд 54Öğrencilerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Tüm yaşlarda okul çağındaki çocukların sınıf içerisindeki
davranışlarını etkileyen önemli etmenlerden birisi de okul ve sınıf içinde
kurdukları arkadaşlık ve akran ilişkileridir.
Akran ilişkileri sayesinde bireyler sosyal becerilerini geliştirir, sosyalleşir, benlik duygusu kazanır, kendi yaşamlarını anlamlandırarak birbirlerine sosyal ve duygusal açıdan destek olurlar.
Akran ilişkileri ve baskıları, diğer yandan, şiddet ve zorbalık olaylarının temelinde yer almaktadır.
Zorbalığa maruz kalan çocuklarda fiziksel ve psikolojik gelişim engellenmektedir.
Слайд 55Öğretmenlerin Özellikleri ve İhtiyaçları
Öğretmenin özellikleri, mesleki deneyimi, öğretim stili, kültürü,
aldığı hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimi sınıf yönetimini olumlu
yönde etkiler.
Öğrenciler, öğretmenin görünüş, konuşma, davranış ve dersine verdiği önemden etkilenirler.
Слайд 56Sınıf yönetimini etkileyen eğitim ortam ve durumları ile okulun yönetim
yapı ve işleyişi ile ilişkili etkenlerdir. Bunlar;
Okulun yönetim yapısı
ve işleyişi
Öğretmen nitelik ve eğitimi
Öğretmenlerin okul amaç ve değerlerine bağlılığı
Kontrolü kaybetme korkusu
Dersin işlenişi
Sınıfın fiziksel durumu
Sınıf kurallarının belirsizliğidir.
Eğitim Öğretime İlişkin Faktörler
Слайд 57Okul Yönetiminin Yapısı ve İşleyişi
Okul yöneticilerini yönetim tarzları öğrFaktörlerin sınıf
yönetim tarzlarını etkiler. Yöneticiler okulda üç tür yönetim tarzı uygulayabilirler.
Bunlar;
Otoriter yönetim tarzı; kararların yönetici tarafından alınıp uygulandığı yönetim tarzıdır.
Demokratik yönetim tarzı; kararların çalışanlarla birlikte alındığı yönetim tarzıdır.
Başıboş yönetim tarzı; çalışanların okul amaçlarını gerçekleştirme konusundaki karar ve uygulamalarında serbest bırakıldıkları yönetim tarzıdır.
Слайд 58Öğretmen Nitelik ve Eğitimi Durumu
Öğretmenlerin almış oldukları eğitim ve
bu mesleği seçmedeki isteklilik durumu, sınıfı yönetim uygulamalarını etkiler.
Слайд 59Öğretmenlerin Okul Amaç ve Değerlerine Bağlılığı
Öğretmenlerin, öncelikli olarak öğrencilere
kazandırılması gerekenler konusundaki inançları onların sınıf yönetim tarzlarını etkilemektedir.
Okulun
öncelikli amacına göre öğretmen sınıf yönetimi ve öğretim yöntemi tarzını değiştirmektedir.
Öğretmenlerin, öğretim amaçlarını ve bunlara ulaşmak için gerçekleştireceği işlemleri öğrencileriyle paylaşması sınıfı yönetmesini kolaylaştıracaktır.
Öğretmen her fırsatta öğrencileri sınıfın amaç ve hedeflerini gerçekleştirme işlemlerine katmalıdır.
Слайд 60Kontrolü Kaybetme Korkusu
Öğrenciyi sınıfta yeteri kadar güdüleyecek bilgi ve
beceriye sahip olmayan öğretmenin öğrenci üzerinde etkili olması mümkün değildir.
Öğretmen, kontrol mekanizmasını sağlam temellere bağlayabilmek ve kaybetmemek için bütün yetkileri kendisinde toplamakta ve kuralların belirleyicisi durumuna gelmektedir.
Слайд 61Dersin İşlenişi
Öğretmenin dersi işleyiş şekli sınıfın yönetimini doğrudan etkilemektedir.
Ders
işlerken, öğretmenin konuya uygun öğretim stratejisini seçebilmesi ve uygun materyallerle
desteklemesi öğrencinin dikkatini çekmeyi ve sınıfın yönetilmesini kolaylaştıracaktır.
Слайд 62Dersin İşlenişi
Öğretmen sınıfta konuşmaya başladığında;
Ne söylemek istediği,
Gerçekte o
sırada ne söylediği,
Dinleyenlerin konuşulandan ne anladığı,
Dinleyenlerin ne duymak
istedikleri,
Dinleyenin gerçekte ne duyduklarını,
göz önünde bulundurmalıdırlar.
Слайд 63Sınıfın Fiziksel Durumu
Öğretim çevresi fiziksel, sosyal ve eğitsel öğelerden oluşur.
Öğretim çevresi öğretim amacıyla ve çocukları kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.
Sınıf
ortamı; sınıfın fiziksel düzeni, psikolojik durumlar ve öğrencilerin duyuş ve değerlendirmelerini etkileyen sosyal ve kültürel öğelerin etkileşiminin ürünüdür.
Bir insan için kişilik ne ise, sınıf içinde ortam odur.
Слайд 64Sınıf Kurallarının Durumu
Sınıf kurallarının belirleniş şekli, açıklığı ve sayısı
sınıf yönetimini etkileyen etkenlerdendir.
Sınıf ortamında öğretmen ve öğrenci sorumluluğunu
bildiğinde derse katılmak ve katılımı sağlamak daha kolay olmaktadır.
Öğretmen, sınıfı sınıfla birlikte yönetme konusunda kararlı olur ve her bir öğrencinin sorumluluk yüklenmesini sağlarsa sınıf içerisinde sınıf yönetimini olumsuz etkileyecek davranışlar ortadan kalkacaktır.